ข้ามไปเนื้อหา

วิกิพีเดีย:โครงการคำทับศัพท์/การทับศัพท์ภาษาเบลารุส

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

เนื่องจากภาษาเบลารุสยังไม่เคยมีหลักเกณฑ์การทับศัพท์มาก่อน หน้านี้จึงเป็นแนวทางการทับศัพท์ภาษาเบลารุสสำหรับชื่อเฉพาะต่าง ๆ เพื่อใช้ในสารานุกรมวิกิพีเดียภาษาไทย

หลักทั่วไป

[แก้]
ป้ายบอกสถานที่ในกรุงมินสค์ บรรทัดบนเขียนเป็นอักษรซีริลลิกตามอักขรวิธีทางการ ส่วนบรรทัดล่างถอดเป็นอักษรโรมันตาม คำสั่งว่าด้วยการถอดอักษรชื่อภูมิศาสตร์ในสาธารณรัฐเบลารุสเป็นอักษรในชุดตัวอักษรละติน

1. การทับศัพท์ภาษาเบลารุสนี้ใช้วิธีการถอดเสียงภาษาเบลารุสตามที่เขียนด้วยอักษรซีริลลิกเป็นหลัก โดยถอดเสียงคำตัวอย่างเป็นอักษรโรมันและสัทอักษรสากลไว้ให้เป็นแนวเทียบ

2. ภาษาเบลารุสสมัยใหม่มีอักขรวิธี 2 ระบบ ระบบแรกคืออักขรวิธีทางการซึ่งกำหนดขึ้นในสมัยโซเวียต และระบบที่สองคืออักขรวิธีคลาสสิกหรืออักขรวิธีตารัชเกียวิชซึ่งเคยมีสถานะทางการมาก่อนอักขรวิธีระบบแรก ในที่นี้จะสะกดคำตัวอย่างตามระบบแรกเป็นหลักเนื่องจากเป็นระบบที่ใช้กันแพร่หลายมากกว่าในปัจจุบัน ส่วนการถอดเป็นอักษรโรมันในที่นี้จะใช้ระบบที่ปรากฏใน คำสั่งว่าด้วยการถอดอักษรชื่อภูมิศาสตร์ในสาธารณรัฐเบลารุสเป็นอักษรในชุดตัวอักษรละติน [โรมัน] ซึ่งทางการเบลารุสประกาศใช้ใน พ.ศ. 2543 และแก้ไขปรับปรุงใน พ.ศ. 2550[1] อย่างไรก็ตาม เนื่องจากระบบการถอดอักษรภาษาเบลารุสเป็นอักษรโรมันยังมีอีกหลายระบบ จึงอาจพบวิสามานยนามเบลารุสที่สะกดเป็นอักษรโรมันตามระบบอื่น ๆ ผู้ทับศัพท์ควรตรวจสอบกับตัวเขียนอักษรซีริลลิกหรือสัทอักษรสากลประกอบกันไปด้วย

3. เสียงพยัญชนะ p, t และ k ในภาษาเบลารุสโดยปรกติมีลักษณะเป็นเสียงไม่พ่นลม[2] จึงทับศัพท์เป็น ป, ต และ ก ตามลำดับ เช่น

падпа́ха
го́луб
тэкст
хо́лад
ко́шка
ко́шык
padpacha
holub
tekst
cholad
kka
košyk
[patˈpaxa]
[ˈɣoɫup]
[tɛkst]
[ˈxoɫat]
kka]
koʂɨk]
ปัตปาคา
โฆลุ
ต็กต์
โคลั

ชึ
"รักแร้"
"นกพิราบ, นกเขา"
"ข้อความ, ตัวบท"
"ความเย็น"
"แมว"
"ตะกร้า"

4. เสียงพยัญชนะบางเสียงที่ไม่มีในภาษาไทย ให้ทับศัพท์ดังนี้

4.1 เสียงพยัญชนะไม่ก้อง x ทับศัพท์เป็น ค เช่น
ху́стка
мана́х
chustka
manach
xustka]
[maˈnax]
คุสต์กา
มานั
"ผ้าคลุมไหล่"
"พระ"
4.2 เสียงพยัญชนะก้อง ɣ ทับศัพท์เป็น ฆ เช่น
гарбу́з
аго́нь
harbuz
ah
[ɣarˈbus]
[aˈɣonʲ]
าร์บุส
อาโ
"ฟักทอง"
"ไฟ"
4.3 เสียงพยัญชนะไม่ก้อง ʂ ทับศัพท์เป็น ช เช่น
шум
шанта́ж
šum
šantáž
[ʂum]
[ʂanˈtaʂ]
ชุ
ชันตั
"เสียงรบกวน"
"การกรรโชก"
4.4 เสียงพยัญชนะก้อง ʐ ทับศัพท์เป็น ฌ เช่น
жаўто́к
пра́жа
žaŭtok
praža
[ʐawˈtok]
[ˈpraʐa]
าโตก
ปรา
"ไข่แดง"
"ไจด้ายหรือไหมพรม"
4.5 เสียงพยัญชนะไม่ก้อง ʈ͡ʂ ทับศัพท์เป็น ช เช่น
чужы́
ключ
čužy
kliuč
[ʈ͡ʂuˈʐɨ]
[klʲuʈ͡ʂ]
ชูฌือ
กลุ
"ประหลาด"
"กุญแจ"
4.6 เสียงพยัญชนะก้อง ɖ͡ʐ ทับศัพท์เป็น จ เช่น
джгаць
агаро́джа
hać
aharoa
[ɖ͡ʐɡat͡sʲ]
[aɣaˈroɖ͡ʐa]
กัช, ฆัช
อาฆาโร
"เผา, กัด"
"รั้ว"

5. เสียงพยัญชนะกักเสียดแทรก t͡s และ d͡z เมื่ออยู่ต้นคำให้ทับศัพท์เป็นเสียงพยัญชนะเสียงเดียว แต่เมื่ออยู่ภายในคำหรือท้ายคำให้ทับศัพท์เป็นเสียงพยัญชนะ 2 เสียง ดังนี้

- เสียง t͡s    เมื่ออยู่ต้นคำ ใช้ ซ หรือ ส ขึ้นอยู่กับเสียงที่แวดล้อม เช่น
цуке́рка
цвырку́н
cukierka
cvyrkun
[t͡suˈkʲerka]
[t͡svɨrˈkun]
ซูเกียร์กา
วือร์กุน
"ลูกกวาด"
"จิ้งหรีด"
เมื่ออยู่ภายในคำ ใช้ ตซ หรือ ตส ขึ้นอยู่กับเสียงที่แวดล้อม เช่น
До́кшыцы
тка́цтва
Dokšycy
tkactva
[ˈdokʂɨt͡sɨ]
[ˈtkat͡stva]
โดกชึตซื
ตกัตส์ตวา
"ชื่อเมือง"
"การถักทอ"
เมื่ออยู่ท้ายคำ ใช้ ตส เช่น
кане́ц
пе́рац
kaniec
pierac
[kaˈnʲet͡s]
[ˈpʲerat͡s]
กาเญตส์
เปียรัตส์
"การสิ้นสุด"
"พริก, พริกไทย"
- เสียง d͡z    เมื่ออยู่ต้นคำ ใช้ ซ เช่น
дзылі́нкаць dzylinkać [d͡zɨˈlʲinkat͡sʲ] ซือลินกัช "ส่งเสียงดังกริ๊ง"
เมื่ออยู่ภายในคำ ใช้ ดซ เช่น
пэ́ндзаль pendz [ˈpɛnd͡zalʲ] แปนด์ซั "แปรงทาสี"

6. พยัญชนะเบา พยัญชนะเบลารุสจำนวนหนึ่งเมื่อตามด้วยสระที่นำด้วย [j] (ได้แก่ е, ё, і, ю, я) หรือเมื่อตามด้วยอักษร ь ในขณะออกเสียงจะมีการเคลื่อนฐานกรณ์ไปสู่เพดานแข็งร่วมด้วย (แสดงด้วยสัญลักษณ์ ʲ ในชุดสัทอักษรสากล) ไวยากรณ์เบลารุสเรียกพยัญชนะที่มีลักษณะการออกเสียงเช่นนี้ว่า "พยัญชนะเบา" อักขรวิธีไทยไม่มีรูปพยัญชนะที่ใช้แทนเสียงพยัญชนะเบาได้ตรงกันแบบหนึ่งต่อหนึ่ง ในการทับศัพท์จึงให้ใช้รูปพยัญชนะไทยตัวเดียวกันกับที่ใช้ถอดเสียงพยัญชนะธรรมดา (หรือ "พยัญชนะหนัก") เช่น

мост
мёд
пах
печ
со́кал
ву́галь
most
miod
pach
pieč
sokal
vuhaĺ
[most]
[ɵt]
[pax]
[eʈ͡ʂ]
[ˈsokaɫ]
[ˈvuɣa]
สต์

ปั
ปียช
โซกั
วูฆั
"สะพาน"
"น้ำผึ้ง"
"กลิ่น, กลิ่นหอม"
"เตาอบ"
"เหยี่ยว"
"ถ่านหิน"
ในกรณีที่เป็นพยัญชนะฟันหรือพยัญชนะปุ่มเหงือก дз, з, н, с, ц เมื่อตามด้วยสระที่นำด้วย [j] เมื่อตามด้วยอักษร ь หรือเมื่อตามด้วยพยัญชนะเบาจำนวนหนึ่ง จะออกเสียงโดยเคลื่อนฐานกรณ์เข้าไปใกล้เพดานแข็งมากจนคล้ายหรือกลายเป็นพยัญชนะเพดานแข็งหรือพยัญชนะเพดานแข็งปุ่มเหงือก[3][4] ในการทับศัพท์ให้ใช้รูปพยัญชนะไทยที่ต่างไปจากรูปพยัญชนะไทยที่ใช้ถอดเสียงพยัญชนะฟันหรือพยัญชนะปุ่มเหงือก (ดูรายละเอียดในตารางเทียบเสียงพยัญชนะ) เช่น
дз ธรรมดา:
дз ตามด้วยอักษร ь:
з ธรรมดา:
з ตามด้วยพยัญชนะเบา:
н ธรรมดา:
н ตามด้วยสระที่นำด้วย [j]:
с ธรรมดา:
с ตามด้วยพยัญชนะเบา:
ц ธรรมดา:
ц ตามด้วยสระที่นำด้วย [j]:
пэ́ндзаль
медзь
звон
звер
бана́н
пыта́нне
сноп
сне́жань
цана́
цішыня́
pendz
mie
zvon
zvier
banan
pytannie
snop
sniežań
cana
cišynia
[ˈpɛnd͡zalʲ]
[mʲet͡sʲ ~ mʲet͡ɕ]
[zvon]
[vʲer ~ ʑvʲer]
[baˈnan]
[pɨˈtanʲːe ~ pɨˈtaɲːe]
[snop]
nʲeʐanʲ ~ ˈɕɲeʐaɲ]
[t͡saˈna]
[t͡sʲiʂɨˈnʲæ ~ t͡ɕiʂɨˈɲæ]
แปนด์ซั
เมีย
โวน
เวียร์
บานัน
ปือตั
โนป
เญฌัญ
านา
ชีชือแญ
"แปรงทาสี"
"ทองแดง"
"ระฆัง"
"สัตว์ป่า"
"กล้วย"
"คำถาม"
"ฟ่อน"
"ธันวาคม"
"ราคา"
"ความเงียบ"

7. พยัญชนะที่ออกเสียงซ้ำต่อเนื่อง ให้ทับศัพท์ดังนี้

7.1 ถ้าพยัญชนะที่ออกเสียงซ้ำต่อเนื่องนั้นอยู่ในตำแหน่งกลางคำ ให้ทับศัพท์โดยซ้อนรูปพยัญชนะไทย เพื่อให้ตัวหนึ่งเป็นตัวสะกดของพยางค์หน้าและอีกตัวหนึ่งเป็นพยัญชนะต้นของพยางค์ต่อไปตามอักขรวิธีไทย เช่น
падаро́жжа
стаго́ддзе
padarožža
stahoddzie
[padaˈroʐːa]
[staˈɣod͡zʲːe]
ปาดาโรฌฌ
สตาโฆ
"การเดินทาง"
"ศตวรรษ"
7.2 ถ้าพยัญชนะที่ออกเสียงซ้ำต่อเนื่องนั้นอยู่ในตำแหน่งต้นคำ ให้ทับศัพท์โดยใช้รูปพยัญชนะไทยเพียงตัวเดียว เช่น
ззяць
ссо́ўваць
zziać
ssoŭvać
[zʲːæt͡sʲ]
owvat͡sʲ]

ว์วัช
"ส่องแสง"
"เลื่อน, เคลื่อน, ย้าย"
7.3 พยัญชนะ t͡s ที่ออกเสียงซ้ำต่อเนื่องในตำแหน่งกลางคำ ให้ทับศัพท์โดยใช้ ตซ เช่น
бая́цца
смяя́цца
bajacca
smiajacca
[baˈjat͡sːa]
[sʲmʲæˈjat͡sːa]
บายัตซ
ชเมียยัตซ
"กลัว"
"หัวเราะ"
7.4 ในกรณีที่พยัญชนะควบในตำแหน่งต้นคำเป็นคนละเสียงกันในภาษาเบลารุส แต่ในการทับศัพท์ใช้รูปพยัญชนะไทยตัวเดียวกัน ก็ให้ซ้อนรูปพยัญชนะได้ เช่น
сцяна́
шчака́
sciana
ščaka
[sʲt͡sʲæˈna]
[ʂʈ͡ʂaˈka]
นา
ชชากา
"กำแพง"
"แก้ม"

8. พยัญชนะต้นควบที่ไม่เป็นที่คุ้นเคยในภาษาไทย เมื่อประสมกับสระ เ–, แ–, โ–, เ–ีย และ เ–า ให้เลื่อนพยัญชนะตัวแรกไปไว้หน้ารูปสระเพื่อความสะดวกในการอ่าน เช่น

грэ́бці
снег
спаў
змрок
hrebci
snieh
sp
zmrok
ɣrɛpt͡sʲi]
[sʲnʲex]
[spau̯]
[zmrok]
ปชี


มร
"พาย, แจว"
"หิมะ"
"นอนหลับ"
"สนธยา"

9. พยัญชนะเบลารุสโดยทั่วไปออกเสียงตรงตามรูปเขียน แต่เมื่อปรากฏร่วมกับพยัญชนะอื่นในบางบริบท เสียงพยัญชนะบางเสียงอาจถูกตัดออกไปหรืออาจเปลี่ยนแปรไปตามลักษณะการออกเสียงของพยัญชนะที่ตามมา อย่างไรก็ตาม เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงทางเสียงดังกล่าวมักไม่ปรากฏในการออกเสียงวิสามานยนาม จึงไม่ได้แจกแจงไว้ในที่นี้ หากจำเป็นต้องทับศัพท์ ควรถอดเสียงตามเสียงอ่านจริงโดยเทียบกับสัทอักษรในตารางเทียบเสียงพยัญชนะ เช่น

อักษรซีริลลิก อักษรโรมัน คำอ่าน คำทับศัพท์
ตามรูปเขียน
คำทับศัพท์
ตามเสียงอ่าน
การเปลี่ยนแปลงทางเสียง
 лі́чба  ličba  [ˈlʲiɖ͡ʐba]  ลิบา  ลิบา  การกลมกลืนเสียง
 зжаць    [ʐːat͡sʲ]  ซฌั  ฌั  การกลมกลืนเสียง

10. ความสั้นยาวของสระ ในภาษาเบลารุส ความสั้นยาวของเสียงสระไม่มีผลต่อการจำแนกความหมายของคำ แม้ว่าในการออกเสียงจริง สระในพยางค์ที่ไม่ลงเสียงหนักมักออกเสียงสั้นกว่าสระในพยางค์ที่ลงเสียงหนัก[5] แต่อักขรวิธีไทยในปัจจุบันไม่มีรูปสระที่สามารถแสดงเสียงสระสั้นในบางบริบทได้อย่างเหมาะสม ในที่นี้จึงกำหนดให้ถ่ายเสียงสระแตกต่างกันไปตามปัจจัยแวดล้อมอื่น ๆ ซึ่งจะแจกแจงไว้ในตารางเทียบเสียงสระ

11. สระธรรมดาที่เขียนเรียงกัน ให้ทับศัพท์ตามเสียงสระทีละเสียง ไม่ทับศัพท์เป็นสระประสม เช่น

Белаазё́рск
тэа́тр
сітуа́цыя
Bielaaziorsk
teatr
situacyja
[ˌbʲeɫa.aˈzʲɵrsk]
[tɛˈatr]
[sʲituˈat͡sɨja]
เบียลโฌสก์
อัตร์
ชีตูอัตซือยา
"ชื่อเมือง"
"โรงละคร"
"สถานการณ์"

12. การใช้เครื่องหมายทัณฑฆาต มีหลักดังนี้

12.1 เสียงพยัญชนะ r ในตำแหน่งท้ายพยางค์ เมื่อทับศัพท์ให้ใช้ ร และใส่เครื่องหมายทัณฑฆาตกำกับไว้ เช่น
хлор
ма́рмур
chlor
marmur
[xɫor]
[ˈmarmur]
โคลร์
มาร์มูร์
"คลอรีน"
"หินอ่อน"
12.2 เสียงสระ j และ w ซึ่งกำหนดให้ทับศัพท์โดยใช้ ย และ ว ตามลำดับ เมื่อตามหลังสระบางเสียงไม่สามารถออกเสียงตามระบบเสียงภาษาไทยได้ ให้ใส่เครื่องหมายทัณฑฆาตไว้บน ย และ ว นั้น เช่น
Андрэ́й
хаке́й
сло́ўнік
Andrej
chakiej
sloŭnik
[anˈdrɛj]
[xaˈkʲej]
[ˈsɫownʲik]
อันแดรย์
คาเกียย์
สโลว์ญิก
"ชื่อบุคคล"
"ฮอกกี้"
"พจนานุกรม"
12.3 พยางค์ที่มีเสียงพยัญชนะท้าย 2 เสียง และมีเสียง r อยู่หลังสระ เมื่อทับศัพท์ให้ใส่เครื่องหมายทัณฑฆาตไว้บน ร เช่น
скарб
торт
skarb
tort
[skarp]
[tort]
สการ์ป
โตร์ต
"ทรัพย์สมบัติ"
"เค้ก"
12.4 พยางค์ที่มีเสียงพยัญชนะท้าย 2 เสียงหรือมากกว่า และไม่มีเสียง r อยู่หลังสระ เมื่อทับศัพท์ให้ใส่เครื่องหมายทัณฑฆาตไว้บนพยัญชนะตัวสุดท้ายเพียงแห่งเดียว เช่น
тыгр
гвозд
шланг
жанр
воўк
Слуцк
тэмбр
цэнтр
поўсць
tyhr
hvozd
šlanh
žanr
voŭk
Sluck
tembr
centr
poŭsć
[tɨɣr]
[ɣvost]
[ʂɫanx]
[ʐanr]
[vowk]
[sɫut͡sk]
[tɛmbr]
[t͡sɛntr]
[powsʲt͡sʲ]
ตึฆร์
ฆโวสต์
ชลันค์
ฌันร์
โววก์
สลุตสก์
แตมบร์
แซนตร์
โปวชช์
"เสือ"
"ตะปู"
"สายยาง"
"ประเภท (ดนตรี, วรรณกรรม ฯลฯ)"
"หมาป่า"
"ชื่อเมือง"
"สีสันเสียง"
"ศูนย์กลาง"
"ขนสัตว์"
12.5 พยางค์ที่มีเสียงพยัญชนะท้ายมากกว่า 2 เสียง และมีเสียง r อยู่หลังสระ เมื่อทับศัพท์ไม่ต้องใส่ ร และให้ใส่เครื่องหมายทัณฑฆาตไว้บนพยัญชนะตัวสุดท้าย เช่น
Саліго́рск
карст
шэрсць
Salihorsk
karst
šersć
[salʲiˈɣorsk]
[karst]
[ʂɛrsʲt͡sʲ]
ซาลีโฆสก์
กาสต์
แชชช์
"ชื่อเมือง"
"คาสต์"
"ขนสัตว์"

13. การใช้ไม้ไต่คู้ ในที่นี้ไม่กำหนดให้ใส่ไม้ไต่คู้เพื่อแสดงเสียงสระสั้น แต่อาจใส่เพื่อให้เห็นแตกต่างจากคําไทยหรือเพื่อช่วยให้ผู้อ่านแยกพยางค์ได้สะดวกขึ้นก็ได้ เช่น

стэк stek [stɛk] สแตก, สแต็ "กองซ้อน"

14. การใช้เครื่องหมายวรรคตอน มีหลักดังนี้

14.1 คำที่เป็นชื่อและนามสกุล เมื่อทับศัพท์ให้ใช้เครื่องหมายวรรคตอนตามการเขียนในภาษาเบลารุส เช่น
Канстанці́н Міцке́віч / Kanstancin Mickievič
Вайнісла́ў Са́віч-Забло́цкі / Vajnislaŭ Savič-Zablocki
=
=
กันสตัญชิน มิตส์เกียวิช
วัยญิสเลา ซาวิช-ซาโบลตสกี
14.2 คำที่เป็นคำวิสามานยนามประเภทอื่น ๆ ที่เขียนแยกกันในภาษาเบลารุส เมื่อทับศัพท์ให้เขียนติดกันไป ไม่ต้องแยกคำตามการเขียนในภาษาเบลารุส เช่น
Ма́р’іна Го́рка / Marjina Horka
На́ша Ні́ва / Naša Niva
=
=
มาริยีนาโฆร์กา [ชื่อเมือง]
นาชาญีวา [ชื่อหนังสือพิมพ์และสื่อออนไลน์]
14.3 คำที่มีเครื่องหมายยัติภังค์เชื่อมกันในภาษาเบลารุส เมื่อทับศัพท์ให้ใส่เครื่องหมายยัติภังค์ตามการเขียนในภาษาเบลารุส เช่น
што-не́будзь / što-niebudź
Давы́д-Гарадо́к / Davyd-Haradok
=
=
ชโต-เญบุช
ดาวึต-ฆาราโดก

15. ตัวอักษรภาษาเบลารุส มีชื่อเรียกดังนี้

А
Г
Ё
І
Л
О
С
Ў
Ц
Ы
Ю
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
อา
แฆ
โย
ยี
แอล
โอ
แอส
อูเญสกลาโดวาเย
แซ
อือ
ยู
Б
Д
Ж
Й
М
П
Т
Ф
Ч
Ь
Я
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
แบ
แด
แฌ
ยีเญสกลาโดวาเย
แอม
แป
แต
แอฟ
แช
เมียกกิซนัก
ยา
В
Е
З
К
Н
Р
У
Х
Ш
Э

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

แว
เย
แซ
กา
แอน
แอร์
อู
คา
ชา
แอ

16. อักษรย่อ ให้เขียนทับศัพท์โดยไม่ต้องเว้นช่องไฟ เช่น

БДУ / BDU
МТЗ / MTZ
=
=
แบแดอู (มหาวิทยาลัยแห่งรัฐเบลารุส)
แอมแตแซ (โรงงานแทรกเตอร์มินสค์)

17. คำที่ผูกขึ้นจากอักษรย่อ ซึ่งอ่านออกเสียงได้เสมือนคำคำหนึ่ง มิได้ออกเสียงเรียงตัวอักษร ให้เขียนทับศัพท์ตามเสียงที่ออก เช่น

БелАЗ / BelAZ  [bʲeˈɫas]
РІВШ / RIVŠ  [rɨwʂ]
=
=
เบียลัส (โรงงานรถยนต์เบลารุส)
รึวช์ (สถาบันการอุดมศึกษาแห่งสาธารณรัฐ)

18. อักษรย่อชื่อบุคคล ให้เขียนโดยใส่จุดและเว้นช่องไฟระหว่างชื่อกับนามสกุล เช่น

А. Пату́па / A. Patupa
Г. Х. Вашча́нка / H. Ch. Vaščanka
=
=
อา. ปาตูปา
แฆ. คา. วัชชันกา

ตารางเทียบเสียงพยัญชนะ

[แก้]
รูปเขียน เสียง ใช้ ตัวอย่าง
อักษรซีริลลิก อักษรโรมัน[# 1] อักษรซีริลลิก[# 2] อักษรโรมัน คำอ่าน คำทับศัพท์ ความหมาย
Б
 б  b  b,  บ  бу́льба  bba  bulʲba]  บุ  มันฝรั่ง
 бе́гчы  biehčy  exʈ͡ʂɨ]  เบียคชือ  วิ่ง
 б (เมื่ออยู่ท้ายคำ
 หรือเมื่อตามด้วยพยัญชนะไม่ก้อง)
 b  p  ป  грыб  hryb  [ɣrɨp]  ฆรึ  เห็ด
 каро́бка  karobka  [kaˈropka]  กาโรกา  กล่อง
В
 в  v  v,  ว  вавёрка  vaviorka  [vɵrka]  าโร์กา  กระรอก
 ве́тлівы  vietlivy  etlʲivɨ]  เวียตลีวื  ใจดี
Г
 г  h  ɣ ~ ʁ,[6]
 ɣʲ[# 3]
 ฆ  глі́на  hlina  ɣlʲina]  ลีนา  ดินเหนียว
 Гео́ргій  Hieorhij  [ɣʲeˈorɣʲij]  เฆียโอร์ฆีย์  ชื่อบุคคล
 г (เมื่ออยู่ท้ายคำ
 หรือเมื่อตามด้วยพยัญชนะไม่ก้อง)
 h  x ~ ʁ̥[7]  ค  стог  stoh  [stox]  สโต  ลอมฟาง
 лёгкі  liohki  [ˈlʲɵxkʲi]  โลกี  เบา, ง่าย
Д
 д  d  d  ด  даве́днік  daviednik  [daˈvʲednʲik]  าเวียญิก  หนังสืออ้างอิง
 дрэ́ва  dreva  drɛva]  แรวา  ไม้, ต้นไม้
 д (เมื่ออยู่ท้ายคำ
 หรือเมื่อตามด้วยพยัญชนะไม่ก้อง)
 d  t  ต  до́след  doslied  [ˈdosʲlʲet]  โดชเลีย  ประสบการณ์
 адка́з  adkaz  [atˈkas]  อักัส  คำตอบ
 дз  dz  d͡z  ดซ (เมื่ออยู่ภายในคำ)  адза́ду  adzadu  [aˈd͡zadu]  อัดซาดู  จากข้างหลัง
 пэ́ндзаль  pendz  [ˈpɛnd͡zalʲ]  แปนด์ซั  แปรงทาสี
 дз (เมื่อตามด้วยสระที่นำด้วย [j]
 เมื่อตามด้วย ь
 หรือเมื่อตามด้วยพยัญชนะเบา
 จำนวนหนึ่ง)
 dz  d͡zʲ ~ d͡ʑ  จ  ты́дзень  tydzień  [ˈtɨd͡zʲenʲ]  ตือเ  สัปดาห์
 гадзі́на  hadzina  [ɣaˈd͡zʲina]  ฆาจีนา  ชั่วโมง
 дзьмуць  muć  [d͡zʲmut͡sʲ]  มุช  เป่า
 дзве́ры  dzviery  d͡zʲvʲerɨ]  เวียรือ  ประตู
 дз (เมื่อตามด้วย ь และอยู่ท้ายคำ
 หรือตามด้วยพยัญชนะไม่ก้อง)
 dz  t͡sʲ ~ t͡ɕ  ช  ле́бедзь  liebie  [ˈlʲebʲet͡sʲ]  เลียเบีย  หงส์
 дзя́дзька  dziaka  [ˈd͡zʲæt͡sʲka]  แจกา  ลุง, อาผู้ชาย, น้าผู้ชาย
 дж    ɖ͡ʐ ~ d͡ʒ  จ  джу́нглі  unhli  ɖ͡ʐunɣlʲi]  จุนฆลี  ป่ารก
 дро́жджы  drožy  [ˈdroʐɖ͡ʐɨ]  โดรฌจื  ยีสต์
 дж (เมื่ออยู่ท้ายคำ)    ʈ͡ʂ ~ t͡ʃ  ช  дождж  dož  [doʂʈ͡ʂ]  โดชช์  ฝน
Ж
 ж  ž  ʐ  ฌ  жаўна́  žaŭna  [ʐawˈna]  เานา  นกหัวขวานดำ
 ва́жны  važny  [ˈvaʐnɨ]  วันือ  สำคัญ
 ж (เมื่ออยู่ท้ายคำ
 หรือเมื่อตามด้วยพยัญชนะไม่ก้อง)
 ž  ʂ  ช  смоўж  smoŭž  [smowʂ]  สโมวช์  หอยทาก
 кні́жка  knižka  [ˈknʲiʂka]  กญิกา  หนังสือ
З
 з  z  z  ซ  за́хад  zachad  zaxat]  าคัต  ทิศตะวันตก
 ро́зны  rozny  [ˈroznɨ]  โรนือ  ต่าง ๆ
 з (เมื่ออยู่ท้ายคำ
 หรือเมื่อตามด้วยพยัญชนะไม่ก้อง)
 z  s  ส  вы́раз  vyraz  [ˈvɨras]  วือรั  สำนวนภาษาปาก
 ка́зка  kazka  [ˈkaska]  กักา  เทพนิยาย
 з (เมื่อตามด้วยสระที่นำด้วย [j]
 เมื่อตามด้วย ь
 หรือเมื่อตามด้วยพยัญชนะเบา
 จำนวนหนึ่ง)
 z   ~ ʑ  ฌ  гу́зік  huzik  [ˈɣuik]  ฆูฌิ  กระดุม
 зямля́  ziamlia  [æmˈlʲæ]  แมเลีย  ดิน, พื้นดิน, โลก
 Зьмі́цер  Źmicier  mʲit͡sʲer]  มีเชร์  ชื่อบุคคล
 звер  zvier  [vʲer]  เวียร์  สัตว์ป่า
 з (เมื่อตามด้วย ь และอยู่ท้ายคำ
 หรือตามด้วยพยัญชนะไม่ก้อง)
 z   ~ ɕ  ช  ве́тразь  vietraź  [ˈvʲetra]  เวียตรั  ใบเรือ
 су́вязь  suviaź  [ˈsuvʲæ]  ซูเวีย  การติดต่อ
Й
 й  j  j  ย (เมื่อประสมกับสระ –ะ, –ึ, –ุ, โ–)  айчы́на  ajčyna  [ajˈʈ͡ʂɨna]  อัชือนา  บ้านเกิดเมืองนอน
 я́йка  jajka  [ˈjajka]  ยักา  ไข่
 герба́рый  hierbaryj  [ɣʲerˈbarɨj]  เฆียร์บารึ  หอพรรณไม้
 дзя́куй  dziakuj  [ˈd͡zʲækuj]  แจกุ  ขอบคุณ
 пако́й  pakoj  [paˈkoj]  ปาโก  ความสงบ
 ย์ (เมื่อประสมกับสระ –ี, เ–, แ–, เ–ีย)  ка́дмій  kadmij  [ˈkadmʲij]  กัดมีย์  แคดเมียม
 ліне́йка  liniejka  [lʲiˈnʲejka]  ลีเญย์กา  ไม้บรรทัด
 крэйда  krejda  [ˈkrɛjda]  แกรย์ดา  ชอล์ก
 піво́няй  pivoniaj  [pʲiˈvonʲæj]  ปีโวแญย์  โบตั๋น
 кашу́ляй  kašuliaj  [kaˈʂulʲæj]  กาชูเลียย์  เสื้อเชิ้ต
К
 к  k  k,  ก  каро́ўнік  karoŭnik  [kaˈrownʲik]  าโรว์ญิ  คอกวัว
 мя́ккі  miakki  [ˈmʲækʲːi]  เมียกกี  นุ่ม
Л
 л  l  ɫ,  ล  ло́жак  ložak  ɫoʐak]  โฌัก  เตียง
 ля́лька  liaĺka  æka]  เลีกา  ตุ๊กตา
М
 м  m  m,  ม  маўчы́м  maŭčym  [mawˈʈ͡ʂɨm]  เาชึ  เงียบ
 мятла́  miatla  [ætˈɫa]  เมียตลา  ไม้กวาด
Н
 н  n  n  น  ная́ўны  najaŭny  [naˈjawnɨ]  าเยานื  ที่ใช้ประโยชน์ได้
 бана́н  banan  [baˈnan]  บานัน  กล้วย
 н (เมื่อตามด้วยสระที่นำด้วย [j]
 เมื่อตามด้วย ь
 หรือเมื่อตามด้วยพยัญชนะเบา
 จำนวนหนึ่ง)
 n   ~ ɲ  ญ  жні́вень  žnivień  [ˈʐivʲe]  ฌญีเวีย  สิงหาคม
 ды́ня  dynia  [ˈdɨæ]  ดือแ  เมลอน
 сёння  sionnia  [ˈsʲɵnʲːæ]  โช  วันนี้
 мундзі́р  mundzir  [muˈd͡zʲir]  มุจีร์  เครื่องแบบ
П
 п  p  p,  ป  поспех  pospiech  posʲex]  โชเปียค  ความสำเร็จ, โชคดี
 паку́пка  pakupka  [paˈkupka]  ากุกา  การซื้อ
Р
 р  r  r  ร  рабро́  rabro  [raˈbro]  าโบ  ซี่โครง
 Рыго́р  Ryhor  [rɨˈɣor]  รือโฆร์  ชื่อบุคคล
С
 с  s  s  ซ (เมื่อตามด้วยสระ)  сасна́  sasna  [saˈsna]  ซัสนา  ต้นสน
 сле́сар  sliesar  [ˈsʲlʲesar]  ชเลียาร์  ช่างทำกุญแจ
 ส (เมื่อตามด้วยพยัญชนะ)  сказа́ць  skazać  [skaˈzat͡sʲ]  กาซัช  พูด
 ста́раста  starasta  starasta]  ตารัตา  หัวหน้า, ผู้ใหญ่บ้าน
 ส (เมื่ออยู่ท้ายคำ
 หรือเมื่ออยู่ท้ายพยางค์)
 а́бцас  abcas  [ˈapt͡sas]  อัปต์ซั  ส้นรองเท้า
 стаме́ска  stamieska  [staˈmʲeska]  สตาเมียกา  สิ่ว
 с (เมื่อตามด้วยสระที่นำด้วย [j]
 เมื่อตามด้วย ь
 หรือเมื่อตามด้วยพยัญชนะเบา
 จำนวนหนึ่ง)
 s   ~ ɕ  ช  семсо́т  siemsot  [emˈsot]  เมโซต  เจ็ดร้อย
 сасі́ска  sasiska  [saˈiska]  ซาชิสกา  ไส้กรอกเวียนนา
 ласо́сь  lasoś  [ɫaˈso]  ลาโซ  ปลาแซลมอน
 сняда́нак  sniadanak  [nʲæˈdanak]  แญดานัก  มื้อเช้า
Т
 т  t  t  ต  то́ўсты  toŭsty  towstɨ]  โว์สตื  หนา
 тэа́тр  teatr  [tɛˈatr]  แอัร์  โรงละคร
Ў
 ў  ŭ  w  ว (เมื่อประสมกับสระ –ิ, –ึ, เ–, แ–,
 เ–ีย)
 дзі́ўны  dziŭny  [ˈd͡zʲiwnɨ]  จินือ  น่าประหลาดใจ
 уплы́ў  uplyŭ  [upˈɫɨw]  อุปลึ  อิทธิพล, ผลกระทบ
 су́мнеў  sumnieŭ  [ˈsumnʲew]  ซุมเญ  ข้อสงสัย
 пэ́ўны  peŭny  [ˈpɛwnɨ]  แปนือ  แน่นอน
 спеў  spieŭ  [sʲpʲew]  ชเปีย  การขับร้อง
 ว์ (เมื่อประสมกับสระ –ู, โ–)  кі́нуў  kinuŭ  [ˈkʲinuw]  กีนูว์  ขว้าง
 гало́ўны  haloŭny  [ɣaˈɫownɨ]  ฆาโลว์นือ  หลัก, สำคัญ
 рыдлёўка  rydlioŭka  [rɨdˈlʲɵwka]  รึดโลว์กา  พลั่ว
 аў    aw  เ–า  за́ўтра  ztra  [ˈzawtra]  ตรา  พรุ่งนี้
 пра́ўда  prda  [ˈprawda]  ปรดา  ความจริง
 яў (เมื่ออยู่ต้นคำ, เมื่อตามหลังสระ,
 เมื่อตามหลัง ў, เมื่อตามหลัง ь
 หรือเมื่อตามหลังอะพอสทรอฟี)
 jaŭ  jaw  เยา; –ิเยา
 (ดูเพิ่มในตารางเทียบเสียงสระ я)
 стая́ў  stajaŭ  [staˈjaw]  สตาเยา  ยืน
 уяўля́ў  ujaŭliaŭ  [ujawˈlʲæw]  อูเยาเลียว  นึกภาพ
 з’яўля́цца  zjaŭliacca  [zʲjawˈlʲæt͡sːa]  ฌิเยาเลียตซา  ปรากฏ
 яў (เมื่อตามหลังพยัญชนะ)  iaŭ  ʲæw  เ–ียว; แ–ว
 (ดูเพิ่มในตารางเทียบเสียงสระ я)
 гуля́ў  huliaŭ  [ɣuˈlʲæw]  ฆูเลียว  เล่น
 узя́ў  uziaŭ  [uˈzʲæw]  อู  เอาไป
Ф
 ф  f  f,  ฟ  фурго́н  furhon  [furˈɣon]  ฟูร์โฆน  รถตู้
 торф  torf  [torf]  โตร์  พีต
Х
 х  ch  x,  ค  хлеб  chlieb  [xlʲep]  เลียป  ขนมปัง
 шлях  šliach  [ʂlʲæx]  ชเลีย  ถนน, ทาง
Ц
 ц  c  t͡s  ซ (เมื่ออยู่ต้นคำและตามด้วยสระ)  цыбу́ля  cybulia  [t͡sɨˈbulʲæ]  ซือบูเลีย  หัวหอม
 цэ́лы  cely  t͡sɛɫɨ]  แลือ  ทั้งหมด
 ส (เมื่ออยู่ต้นคำ
 และตามด้วยพยัญชนะ)
 цвырку́н  cvyrkun  [t͡svɨrˈkun]  วือร์กุน  จิ้งหรีด
 цно́та  cnota  t͡snota]  โนตา  คุณธรรม
 ตซ (เมื่ออยู่ระหว่างสระ
 เมื่ออยู่ระหว่าง ร กับสระ
 หรือเมื่อซ้ำเสียงต่อเนื่อง)
 во́цат  vocat  [ˈvot͡sat]  โวตซั  น้ำส้มสายชู
 сэ́рца  serca  [ˈsɛrt͡sa]  แซร์ตซ  หัวใจ
 пыта́цца  pytacca  [pɨˈtat͡sːa]  ปือตัตซ  ถาม
 ต์ซ (เมื่ออยู่ระหว่างพยัญชนะอื่น
 กับสระภายในคำ)[# 4]
 галубцы́  halubcy  [ɣaɫupˈt͡sɨ]  ฆาลุปต์ซื  กะหล่ำปลีม้วนยัดไส้
 ме́сца  miesca  [ˈmʲest͡sa]  เมียสต์ซ  สถานที่, พื้นที่
 ตส์ (เมื่ออยู่ระหว่างสระ
 กับพยัญชนะ)
 мо́цны  mocny  [ˈmot͡snɨ]  โมตส์นือ  แข็งแรง, ที่มีพลัง
 ца́цка  cacka  [ˈt͡sat͡ska]  ซัตส์กา  ของเล่น
 ตส์ (เมื่ออยู่ท้ายคำ)  гуле́ц  huliec  [ɣuˈlʲet͡s]  ฆูเลียตส์  ผู้เล่น
 шпрыц  špryc  [ʂprɨt͡s]  ชปรึตส์  กระบอกฉีดยา
 ц (เมื่อตามด้วยสระที่นำด้วย [j]
 เมื่อตามด้วย ь
 หรือเมื่อตามด้วยพยัญชนะเบา
 จำนวนหนึ่ง)
 c  t͡sʲ ~ t͡ɕ  ช  цёця  ciocia  t͡sʲɵt͡sʲæ]  โ  ป้า, อาผู้หญิง, น้าผู้หญิง
 бага́цце  bahaccie  [baˈɣat͡sʲːe]  บาฆั  ความมั่งคั่ง
 цяга́ць  ciahać  [t͡sʲæˈɣat͡sʲ]  แฆั  ลาก, ดึง
 цвёрды  cviordy  t͡sʲvʲɵrdɨ]  โวร์ดือ  แข็ง
Ч
 ч  č  ʈ͡ʂ ~ t͡ʃ  ช  чалаве́чы  čalaviečy  [ʈ͡ʂaɫaˈvʲeʈ͡ʂɨ]  าลาเวียชื  ที่เกี่ยวกับมนุษย์
 тлушч  tlušč  [tɫuʂʈ͡ʂ]  ตลุชช์  อ้วน
Ш
 ш  š  ʂ  ช  шэ́ршань  šerš  ʂɛrʂanʲ]  แร์ชั  ต่อ
 верш  vierš  [vʲerʂ]  เวียร์  บทร้อยกรอง
หมายเหตุ
  1. อักษรซีริลลิกที่ตามด้วยอักษร ь เมื่อถอดเป็นอักษรโรมันตามระบบนี้จะใส่เครื่องหมาย ´ กำกับไว้ด้านบน ได้แก่ дзь = ; зь = ź; ль = ĺ; нь = ń และ сь = ś
  2. สระของพยางค์ที่ลงเสียงหนักในคำหลายพยางค์จะมีเครื่องหมาย ´ กำกับอยู่ด้านบน แต่เครื่องหมายนี้มีที่ใช้ในสารานุกรม พจนานุกรม และตำราเรียนภาษาเป็นหลักเท่านั้น ไม่นิยมใช้ในการเขียนหรือการพิมพ์โดยทั่วไป เนื่องจากเจ้าของภาษาทราบอยู่แล้วว่าคำแต่ละคำจะลงเสียงหนักที่พยางค์ใด
  3. พยัญชนะ г ในพยัญชนะควบกล้ำบางกลุ่ม รวมถึงในคำยืมและคำเลียนเสียงบางคำ นิยมออกเสียงเป็น ɡ และ ɡʲ (แทนที่จะเป็น ɣ และ ɣʲ ตามลำดับ) ในกรณีเช่นนี้ให้ทับศัพท์เป็น ก เช่น абры́зглы / abryzhly [aˈbrɨzɡɫɨ] = อาบรึซลือ "(นม) บูด"
  4. ในกรณีที่มีเสียงพยัญชนะหลายเสียงนำหน้า ц อยู่แล้ว ในการทับศัพท์อาจพิจารณาตัด ต์ ออกไปเพื่อให้อ่านได้สะดวกขึ้น เช่น Сто́ўбцы / Stoŭbcy [ˈstowpt͡sɨ] = สโตวป์ซือ "ชื่อเมือง"

ตารางเทียบเสียงสระ

[แก้]

สระธรรมดา

[แก้]
รูปเขียน เสียง ใช้ ตัวอย่าง
อักษรซีริลลิก อักษรโรมัน อักษรซีริลลิก อักษรโรมัน คำอ่าน คำทับศัพท์ ความหมาย
А
 а  a  a  –า (เมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ดซ, ตซ
 หรือเมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ตามด้วย ร)
 чарапа́ха  čarapacha  [ʈ͡ʂaraˈpaxa]  ช  เต่า
 царква́  carkva  [t͡sarkˈva]  ซร์กว  โบสถ์
 тра́нспарт  transpart  [ˈtranspart]  ตรันส์ปร์ต  การขนส่ง
 –ั (เมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ร
 หรือเมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ตามด้วย ดซ, ตซ)
 бе́раг  bierah  [ˈbʲerax]  เบียรั  ฝั่งน้ำ, ตลิ่ง
 вакза́л  vakzal  [vaɡˈzaɫ]  วัซั  สถานีรถไฟ
 трамва́й  tramvaj  [tramˈvaj]  ตรัวั  รถราง
 працо́ўны  pracoŭny  [praˈt͡sownɨ]  ปรัตโซว์นือ  ที่เกี่ยวกับแรงงาน
 паўво́страў  pvostr  [pawˈvostraw]  โวสตร [อะ + ว]  คาบสมุทร
О
 о  o  o[7]  โ–  малако́  malako  [maɫaˈko]  มาลา  นม
 тваро́г  tvaroh  [tvaˈrox]  ตวารค  เนยแข็งชนิดหนึ่ง
 прамо́й  pramoj  [praˈmoj]  ปรามย  ตรง
 памідо́р  pamidor  [pamʲiˈdor]  ปามีดร์  มะเขือเทศ
 баво́ўна  bavoŭna  [baˈvowna]  บาวว์นา  ฝ้าย
 торт  tort  [tort]  ตร์ต  เค้ก
У
 у  u  u  –ู (เมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ดซ, ตซ
 หรือเมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ตามด้วย ร, ว)
 уле́тку  ulietku  [uˈlʲetku]  อูเลียตกู  ในฤดูร้อน
 ма́рмур  marmur  [ˈmarmur]  มาร์มูร์  หินอ่อน
 ско́кнуў  skoknuŭ  [ˈskoknuw]  สโกกนูว์  กระโดด
 –ุ (เมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ร, ว
 หรือเมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ตามด้วย ดซ, ตซ)
 бру́дны  brudny  [ˈbrudnɨ]  บรุดนือ  สกปรก
 бу́йвал  bujval  [ˈbujvaɫ]  บุยวัล  ควาย
 пту́шка  ptuška  [ˈptuʂka]  ปตุชกา  นก
Ы
 ы  y  ɨ  –ือ (เมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ดซ, ตซ
 หรือเมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ตามด้วย ร
 และไม่มีพยัญชนะท้ายตามมาอีก)
 чаты́ры  čatyry  [ʈ͡ʂaˈtɨrɨ]  ชาตือรือ  สี่
 прыго́жы  pryhožy  [prɨˈɣoʐɨ]  ปรือโฆฌือ  สวย, หล่อ
 інжы́р  inžyr  [jinˈʐɨr]  ยินฌือร์  มะเดื่อ
 чырво́ны  čyrvony  [ʈ͡ʂɨrˈvonɨ]  ชือร์โวนือ  แดง
 –ื (เมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ตามด้วย ร
 และยังมีพยัญชนะท้ายตามมาอีก)
 цырк  cyrk  [t͡sɨrk]  ซืร์ก  คณะละครสัตว์
 –ึ (เมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ร
 หรือเมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ตามด้วย ดซ, ตซ)
 во́жык  vožyk  [ˈvoʐɨk]  โวฌึ  เม่นแคระ
 на́трый  natryj  [ˈnatrɨj]  นาตรึ  โซเดียม
 вы́рашыў  vyrašyŭ  [ˈvɨraʂɨw]  วือราชึ  ตัดสินใจ
 ку́рыца  kuryca  [ˈkurɨt͡sa]  กูรึตซา  ไก่
Э
 э  e  ɛ  แ–  Эдэ́шка  Edeška  [ɛˈdɛʂka]  ดชกา  ชื่อสกุล
 мэ́бля  meblia  [ˈmɛblʲæ]  มเบลีย  เครื่องเรือน
 Андрэ́й  Andrej  [anˈdrɛj]  อันดรย์  ชื่อบุคคล
 люстэ́рка  liusterka  [lʲʉˈstɛrka]  ลุสตร์กา  กระจก
 Брэст  Brest  [brɛst]  บรสต์  ชื่อเมือง
 шэдэ́ўр  šedeŭr  ɛˈdɛwr]  ดวร์  ผลงานชิ้นโบแดง

สระที่นำด้วย [j]

[แก้]
รูปเขียน เสียง ใช้ ตัวอย่าง
อักษรซีริลลิก อักษรโรมัน อักษรซีริลลิก อักษรโรมัน คำอ่าน คำทับศัพท์ ความหมาย
Е
 е (เมื่ออยู่ต้นคำ, เมื่อตามหลังสระ
 หรือเมื่อตามหลัง ў)
 je  je  เย  Елізаве́та  Jelizavieta  [jelʲizaˈvʲeta]  เยลีซาเวียตา  ชื่อบุคคล
 Еўдакі́я  Jeŭdakija  [jewdaˈkʲija]  เยวดากียา  ชื่อบุคคล
 пае́здка  pajezdka  [paˈjestka]  ปาเยสต์กา  การเดินทาง
 Іўе  je  [ˈjiwje]  ยิวเย  ชื่อเมือง
 е (เมื่อตามหลัง ь
 หรือเมื่อตามหลังอะพอสทรอฟี)
 je  je  –ิเย  рэлье́ф  reĺjef  [rɛˈlʲjef]  แรลิเย  รูปนูน
 з’е́сці  zjesci  [ˈzʲjesʲt͡sʲi]  ฌิเยชชี  กิน
 е (เมื่อตามหลังพยัญชนะที่ไม่ใช่
 дз, з, н, с, ц)
 ie  ʲe  เ–ีย  пе́вень  pievień  [ˈpʲevʲenʲ]  เปียเวีย  ไก่ตัวผู้
 абе́д  abied  [aˈbʲet]  อาเบีย  มื้อกลางวัน
 спеў  spieŭ  [sʲpʲew]  ชเปีย  การขับร้อง
 ву́лей  vuliej  [ˈvulʲej]  วูเลียย์  รังผึ้ง
 е (เมื่อตามหลังพยัญชนะ
 дз, з, н, с, ц)
 ie  ʲe  เ–  дзесяціго́ддзе  dziesiacihoddzie  [d͡zʲesʲæt͡sʲiˈɣod͡zʲːe]  จแชชีโฆจ  ทศวรรษ
 глядзе́ў  hliadzieŭ  [ɣlʲæˈd͡zʲew]  ฆเลียจว  มองดู
 паві́нен  pavinien  [paˈvʲinʲen]  ปาวีญน  ต้อง, ควร
 музе́й  muziej  [muˈzʲej]  มูฌย์  พิพิธภัณฑ์
Ё
 ё (เมื่ออยู่ต้นคำ, เมื่อตามหลังสระ
 หรือเมื่อตามหลัง ў)
 jo  jo  โย  ёгурт  johurt  joɣurt]  โยฆูร์ต  โยเกิร์ต
 ёсць  jo  [josʲt͡sʲ]  โยชช์  เป็น, อยู่, คือ, มี
 ра́дыё  radyjo  [ˈradɨjo]  ราดือโย  วิทยุ
 кіёск  kijosk  [kʲiˈjosk]  กีโยสก์  ซุ้มขายของ
 ё (เมื่อตามหลัง ь
 หรือเมื่อตามหลังอะพอสทรอฟี)
 jo  jo  –ิโย  мільён  miĺjon  [mʲiˈlʲjon]  มีลิโย  จำนวนล้าน
 сур’ёзны  surjozny  [suˈrjoznɨ]  ซูริโยซนือ  จริงจัง
 ё (เมื่อตามหลังพยัญชนะ)  io  ʲɵ[7]  โ–[# 1]  дзёгаць  dziohać  [ˈd͡zʲɵɣat͡sʲ]  จฆัช  น้ำมันดิน
 Фёкла  Fiokla  [ˈfʲɵkɫa]  ฟกลา  ชื่อบุคคล
 жывёла  žyviola  [ʐɨˈvʲɵɫa]  ฌือวลา  สัตว์
 рыдлёўка  rydlioŭka  [rɨdˈlʲɵwka]  รึดลว์กา  พลั่ว
І
 і (เมื่ออยู่ต้นคำ, เมื่อตามหลังสระ
 หรือเมื่อตามหลัง ў)
 i  ji[# 2][8]  ยี (เมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ดซ, ตซ
 หรือเมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ตามด้วย ย, ร)
 іша́к  išak  [jiˈʂak]  ยีชัก  ลา
 салаўі́  salaŭi  [saɫawˈji]  ซาเลายี  นกไนติงเกล
 ยิ (เมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ย, ร
 หรือเมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ตามด้วย ดซ, ตซ)
 імгла́  imhla  [jimˈɣɫa]  ยิมฆลา  หมอก
 даі́ць  daić  [daˈjit͡sʲ]  ดายิ  รีดนม
 і (เมื่อตามหลัง ь
 หรือเมื่อตามหลังอะพอสทรอฟี)
 i  ji  –ิยี (เมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ดซ, ตซ
 หรือเมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ตามด้วย ย, ร)
 сям’і́  siamji  [sʲæˈmji]  แชมิยี  ครอบครัว
 аб’і́нець  abjinieć  [aˈbjinʲet͡sʲ]  อาบิยีเญช  โอบอุ้ม
 і (เมื่อตามหลังพยัญชนะ)  i  ʲi  –ี (เมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ดซ, ตซ
 หรือเมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ตามด้วย ย, ร)
 бібліятэ́ка  biblijateka  [bʲiblʲijaˈtɛka]  บีลียาแตกา  ห้องสมุด
 фі́рма  firma  [ˈfʲirma]  ฟีร์มา  บริษัท
 –ิ (เมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ย, ร
 หรือเมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ตามด้วย ดซ, ตซ)
 прылі́ў  pryliŭ  [prɨˈlʲiw]  ปรือลิ  น้ำขึ้น
 клубні́ца  klubnica  [kɫubˈnʲit͡sa]  กลุบญิตซา  สตรอว์เบอร์รี
Ю
 ю (เมื่ออยู่ต้นคำ, เมื่อตามหลังสระ
 หรือเมื่อตามหลัง ў)
 ju  ju  ยู (เมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ดซ, ตซ
 หรือเมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ตามด้วย ร, ว)
 Ю́лія  Julija  julʲija]  ยูลียา  ชื่อบุคคล
 збро́ю  zbroju  [ˈzbroju]  ซโบรยู  อาวุธ
 ยุ (เมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ร, ว
 หรือเมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ตามด้วย ดซ, ตซ)
 Юшке́віч  Juškievič  [juʂˈkʲevʲiʈ͡ʂ]  ยุชเกียวิช  ชื่อสกุล
 саю́з  sajuz  [saˈjus]  ซายุ  สหภาพ
 ю (เมื่อตามหลัง ь
 หรือเมื่อตามหลังอะพอสทรอฟี)
 ju  ju  –ิยู (เมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ดซ, ตซ
 หรือเมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ตามด้วย ร, ว)
 інтэрв’ю́  intervju  [jintɛrˈvju]  ยินแตร์วิยู  การสัมภาษณ์
 паб’ю́  pabju  [paˈbju]  ปาบิยู  ทำ
 –ิยุ (เมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ร, ว
 หรือเมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ตามด้วย ดซ, ตซ)
 палью́ць  paĺjuć  [paˈlʲjut͡sʲ]  ปาลิยุ  เท, ริน
 вы́п’юць  vypjuć  [ˈvɨpjut͡sʲ]  วือปิยุ  ดื่ม
 ю (เมื่อตามหลังพยัญชนะ)  iu  ʲʉ[7]  –ู[# 3] (เมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ดซ, ตซ
 หรือเมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ตามด้วย ร, ว)
 лю́дзі  liudzi  [ˈlʲʉd͡zʲi]  ลูจี  ผู้คน
 цюле́нь  ciulień  [t͡sʲʉˈlʲenʲ]  ชูเลียญ  แมวน้ำ
 –ุ[# 3] (เมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ร, ว
 หรือเมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ตามด้วย ดซ, ตซ)
 ключ  kliuč  [klʲʉʈ͡ʂ]  กลุ  กุญแจ, ประแจ
 шчаню́к  ščank  [ʂʈ͡ʂaˈnʲʉk]  ชชาญุ  ลูกหมา
Я
 я (เมื่ออยู่ต้นคำ, เมื่อตามหลังสระ
 หรือเมื่อตามหลัง ў)
 ja  ja  ยา (เมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ดซ, ตซ
 หรือเมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ตามด้วย ร)
 я́блык  jablyk  jabɫɨk]  ยาบลึก  แอปเปิล
 Лі́дзія  Lidzija  [ˈlʲid͡zʲija]  ลีจียา  ชื่อบุคคล
 ยั (เมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ร
 หรือเมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ตามด้วย ดซ, ตซ)
 мая́к  majak  [maˈjak]  มายั  ประภาคาร
 Яўге́н  Jaŭhien  [jawˈɣʲen]  เยาเฆียน [ยะ + ว]  ชื่อบุคคล
 я (เมื่อตามหลัง ь
 หรือเมื่อตามหลังอะพอสทรอฟี)
 ja  ja  –ิยา (เมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ดซ, ตซ
 หรือเมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ตามด้วย ร)
 Ілья́  ja  [jiˈlʲja]  ยีลิยา  ชื่อบุคคล
 білья́рд  biĺjard  [bʲiˈlʲjart]  บีลิยาร์ต  บิลเลียด
 –ิยั (เมื่อเป็นพยางค์ปิดที่ไม่ได้ตามด้วย ร
 หรือเมื่อเป็นพยางค์เปิดที่ตามด้วย ดซ, ตซ)
 вар’я́т  varjat  [vaˈrjat]  วาริยั  คนบ้า
 п’я́ўка  pjaŭka  [ˈpjawka]  ปิเยากา [ยะ + ว]  ปลิง
 я (เมื่อตามหลังพยัญชนะที่ไม่ใช่
 дз, з, н, с, ц)
 ia  ʲæ[7]  เ–ีย  вясна́  viasna  [vʲæˈsna]  เวียสนา  ฤดูใบไม้ผลิ
 ца́ляў  caliaŭ  [ˈt͡salʲæw]  ซาเลีย  นิ้ว
 шуфля́да  šufliada  [ʂuˈflʲæda]  ชูลียดา  ลิ้นชัก
 кашу́ляй  kašuliaj  [kaˈʂulʲæj]  กาชูเลียย์  เสื้อเชิ้ต
 я (เมื่อตามหลังพยัญชนะ
 дз, з, н, с, ц)
 ia  ʲæ[7]  แ–  дзя́цел  dziaciel  [ˈd͡zʲæt͡sʲeɫ]  จเชล  นกหัวขวาน
 казя́ўка  kaziaŭka  [kaˈzʲæwka]  กาฌวกา  แมลง, แมง
 ме́сяц  miesiac  [ˈmʲesʲæt͡s]  เมียชตส์  เดือน, ดวงจันทร์
 піво́няй  pivoniaj  [pʲiˈvonʲæj]  ปีโวญย์  โบตั๋น
หมายเหตุ
  1. เนื่องจากไม่มีรูปสระประสมหรือรูปอักษรไทยอื่นใดที่พอจะเทียบเคียงกับเสียง [ʲɵ] ได้ในหนึ่งพยางค์ ในที่นี้จึงเลือกใช้รูปสระเดี่ยว โ– แทน
  2. ผู้พูดภาษาเบลารุสจำนวนมากออกเสียงสระ і ในตำแหน่งต้นคำเป็น /i/ แต่การออกเสียงที่ถือว่าเป็นมาตรฐานคือ /ji/
  3. 3.0 3.1 เนื่องจากไม่มีรูปสระประสมหรือรูปอักษรไทยอื่นใดที่พอจะเทียบเคียงกับเสียง [ʲʉ] ได้ในหนึ่งพยางค์ ในที่นี้จึงเลือกใช้รูปสระเดี่ยว –ู หรือ –ุ แทน

อ้างอิง

[แก้]
  1. "National System of Geographic Names Transmission into Roman Alphabet in Belarus" (PDF). Ninth United Nations Conference on the Standardization of Geographical Names. United Nations Statistics Division. 2007. Retrieved October 30, 2022.
  2. Bird & Litvin 2021
  3. Bird & Litvin 2021, p. 454: "Padluzhny & Chekman (1973: 251) and Padluzhny (2008: 32) suggest that in Belarusian (in contrast to Russian), the palatalized coronal consonants /sʲ/, /zʲ/, /nʲ/, /d͡zʲ/, /t͡sʲ/ have a single palatal place of articulation rather than having two places of articulation, dental (primary) and palatal (secondary). Our observations offer preliminary support for their view: whereas /mʲ/ clearly has two sequential places of articulation (labial – palatal), /nʲ/ sounds more like [ɲ], with a single, palatal place of articulation."
  4. Żygis 2003, p. 191–192: "The palatalization in Belorussian system especially with respect to , , t͡sʲ, d͡zʲ is strong, especially in the western part of Belorussian, i.e., palatalized sounds are perceived of as alveolo-palatals by Polish native speakers."
  5. Чахоўскі & Чахоўская 2010, p. 52: Націск у беларускай мове па сваёй фанетычнай прыродзе – колькасна-сілавы, г.зн. націскны склад вымаўляецца больш працягла і з большай напружанасцю, чым ненаціскныя.
  6. Bird & Litvin 2021, p. 452
  7. 7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 Bird & Litvin 2021, p. 459
  8. Чахоўскі & Чахоўская 2010, p. 102

บรรณานุกรม

[แก้]
  • Чахоўскі, Г. К.; Чахоўская, Т. Л. (2010). Сучасная беларуская мова. Фанетыка. Фаналогія. Арфаэпія. Мінск: БДУ. (เบลารุส)
  • Bird, Sonya; Litvin, Natallia (2021). "Belarusian". Journal of the International Phonetic Association. 51 (3): 450–467. (อังกฤษ)
  • Żygis, Marzena (2003). "Phonetic and Phonological Aspects of Slavic Sibilant Fricatives". ZAS Papers in Linguistics. 32 (January): 175–213. (อังกฤษ)