วัดศรีมงคลใต้

วัดศรีมงคลใต้
ชื่อสามัญ	วัดศรีมงคลใต้, วัดศรีมงคล
ที่ตั้ง	ตำบลมุกดาหาร อำเภอเมืองมุกดาหาร จังหวัดมุกดาหาร
ประเภท	พระอารามหลวงชั้นตรีชนิดสามัญ
นิกาย	มหานิกาย
พระประธาน	พระเจ้าองค์หลวง
พระพุทธรูปสำคัญ	พระหลุบเหล็ก
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

วัดศรีมงคลใต้ เป็นพระอารามหลวงชั้นตรีชนิดสามัญ สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ตั้งอยู่ในตำบลมุกดาหาร อำเภอเมืองมุกดาหาร จังหวัดมุกดาหาร

วัดศรีมงคลใต้ตั้งวัดเมื่อ พ.ศ. 2285 ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อ พ.ศ. 2331 เล่ากันว่าท้าวกินรีได้เป็นเจ้าเมืองโพนสิม (คันธะบุรีบริเวณพระธาตุอิงฮัง ประเทศลาวในปัจจุบัน) ได้อพยพผู้คนจากบ้านโพนสิมเพื่อมาตั้งเมืองใหม่ มีนายพรานได้พบต้นตาลต้นหนึ่งมี 7 ยอด และกองอิฐปรักหักพังอยู่บริเวณนั้น ซึ่งสันนิษฐานว่าคงเป็นเมืองสมัยโบราณมาก่อน นายพรานจึงนำไปเล่าให้เท้ากินรีฟัง และเห็นว่าบริเวณนั้นเหมาะสมในการตั้งบ้านเรือนจึงตั้งบ้านเรือน เมื่อมีการไพร่ถางป่าใกล้ต้นตาล 7 ยอด พบพระพุทธรูป 2 องค์ มีองค์หนึ่งเป็นองค์ใหญ่ อีกองค์เป็นพระพุทธรูปขนาดเล็กทำด้วยเหล็กอยู่ใต้ต้นโพธิ์ ท้าวกินรีจึงได้สร้างวิหารครอบพระพุทธรูปองค์ใหญ่ และตั้งชื่อวัดว่า วัดศรีมงคล ภายหลังเปลี่ยนชื่อมาเป็น "วัดศรีมงคลใต้" เนื่องจากมีวัดศรีมงคลอีกแห่งในเขตตำบล คือ วัดศรีมงคลเหนือ

อาคารเสนาสนะที่สำคัญ ได้แก่ อุโบสถหรือสิมโถงก่อผนังยกพื้นสูง ก่ออิฐถือปูนทรงเตี้ยแจ้ หลังคา 2 ชั้น ประกอบด้วย ช่อฟ้า (โหง่) หางหงส์ ใบระกา ใช้สีฉูดฉาดตกแต่งให้สวยงาม มีประตู หน้าต่าง มีชานมุขยื่นออกมาด้านหน้าโบสถ์ มีบันไดขึ้นด้านข้าง 2 ข้าง ภายสิมในประดิษฐาน พระเจ้าองค์หลวง ซึ่งเป็นพระพุทธรูปองค์ใหญ่และองค์เล็กนามว่า พระหลุบเหล็ก