วัดถ้ำผาปู่

วัดถ้ำผาปู่
ที่ตั้ง	ตำบลนาอ้อ อำเภอเมืองเลย จังหวัดเลย
ประเภท	วัดราษฎร์
นิกาย	ธรรมยุติกนิกาย
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

วัดถ้ำผาปู่ เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายธรรมยุติกนิกาย ตั้งอยู่ในตำบลนาอ้อ อำเภอเมืองเลย จังหวัดเลย

วัดถ้ำผาปู่ แต่เดิมเป็นสำนักสงฆ์ สร้างเมื่อ พ.ศ. 2475 จนกระทั่ง พ.ศ. 2495 หลวงปู่คำดี ปภาโส ได้นำสานุศิษย์จากจังหวัดขอนแก่นมาจำพรรษาและสร้างถาวรวัตถุ เช่น ศาลา หอระฆัง กุฏิ และได้ตั้งเป็นวัดฝ่ายธรรมยุติกนิกาย ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อ พ.ศ. 2511 พ.ศ. 2521 นายเจมส์ เพนนี นักศึกษาปริญญาเอกคณะมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยเพนซิลเวเนีย ได้ร่วมสำรวจกับโครงการโบราณคดีภาคตะวันออกเฉียงเหนือของกรมศิลปากร เริ่มมีการค้นพบภาพเขียนสีในเขตจังหวัดเลย ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2526 อาจารย์ปฐมฤกษ์ เกตุทัต จากคณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร ได้เข้าสำรวจและพบภาพเขียนสีอยู่บนเพิงผาวัดถ้ำผาปู่ จังหวัดเลย

ภายในวัดมีถ้ำผาปู่อยู่ใต้ภูเขาหิน มีพระพุทธรูปประดิษฐ์อยู่ภายในถ้ำ และมีหินงอก หินย้อย บริเวณภายนอกถ้ำเป็นแหล่งอาศัยของค่างแว่น ชะนี และลิง หลักฐานทางโบราณคดีที่พบ ได้แก่ ภาพเขียนสียุคก่อนประวัติศาสตร์ ซึ่งกรมศิลปากรเคยสำรวจพบตั้งแต่ พ.ศ. 2526 จำนวน 6 ภาพ อยู่สูงจากพื้นดินประมาณ 3–5 เมตร ทั้ง 6 ภาพ ได้แก่ ภาพที่ 1 ภาพเส้นคู่ขนาน 3 เส้น ขนาดสูงประมาณ 1 เมตร ภาพที่ 2 ภาพรูปสามเหลี่ยมทึบต่อกันขนานด้วยเส้นสองข้าง ภาพที่ 3 ภาพสี่เหลี่ยมบรรจุรูปสามเหลี่ยมทึบภาพที่ 4 ภาพแถบเส้นทึบตั้งฉากกับเส้นทึบในแนวนอน สูง 49 เซนติเมตร ภาพที่ 5 ภาพรูปสามเหลี่ยมผืนผ้าทึบ สูง 74 เซนติเมตร และภาพที่ 6 ภาพวงกลมเส้นหยักและเส้นตรงผสมกัน นอกจากนี้ภายในวัดยังมีพิพิธภัณฑ์หลวงปู่คำดี ปภาโส วัดยังมีเจดีย์ของหลวงปู่คำดี ปภาโส ที่บริเวณด้านหน้าทางเข้าวัดถ้ำผาปู่ สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2536 เพื่อเป็นอนุสรณ์สถานที่พระราชทานเพลิงศพหลวงปู่คำดี สร้างเสร็จเมื่อ พ.ศ. 2537