ผลต่างระหว่างรุ่นของ "Plasmodium falciparum"
Patsagorn Y. (คุย | ส่วนร่วม) ไม่มีความย่อการแก้ไข ป้ายระบุ: แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขจากเว็บสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขขั้นสูงด้วยอุปกรณ์เคลื่อนที่ |
ป้ายระบุ: ถูกย้อนกลับแล้ว แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขด้วยแอปสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขด้วยแอปสำหรับแอนดรอยด์ |
||
บรรทัด 55: | บรรทัด 55: | ||
{{Chromalveolate diseases}} |
{{Chromalveolate diseases}} |
||
{{Taxonbar|from=Q311383}} |
{{Taxonbar|from=Q311383}} |
||
pongarnun |
|||
[[Category:Plasmodium|falciparum]] |
[[Category:Plasmodium|falciparum]] |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 23:34, 14 พฤษภาคม 2564
บทความเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตนี้มีชื่อบทความเป็นชื่อวิทยาศาสตร์ เนื่องจากไม่มีชื่อสามัญเป็นภาษาไทย |
Plasmodium falciparum | |
---|---|
![]() | |
มาโครกามีโตไซต์ (ซ้าย) กับ ไมโครกามีโตไซต์ (ขวา) ของ P. falciparum | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ ![]() | |
โดเมน: | ยูแคริโอต |
เคลด: | Diaphoretickes |
เคลด: | TSAR |
เคลด: | SAR |
Infraregnum: | Alveolata |
ไฟลัม: | Apicomplexa |
ชั้น: | Aconoidasida |
อันดับ: | Haemospororida |
วงศ์: | Plasmodiidae |
สกุล: | พลาสโมเดียม Welch, 1897 |
สปีชีส์: | Plasmodium falciparum |
ชื่อทวินาม | |
Plasmodium falciparum Welch, 1897 | |
ชื่อพ้อง[1] | |
|
Plasmodium falciparum เป็นโปรโตซัวเซลล์เดียว และเป็นปรสิตในมุนษย์สปีชีส์หนึ่งในสกุล Plasmodium ที่ก่อโรคมาลาเรียในมนุษย์ที่รุนแรงที่สุด[2] ปรสิตนี้สามารถติดต่อผ่านทางยุง Anopheles เพศเมีย และก่อโรคมาลาเรียรูปที่รุนแรงที่สุด คือมาลาเรียฟาลซิปารัม (falciparum malaria) ซึ่งพบได้ 50% ของผู้ป่วยมาลาเรียทั้งหมด[3][4] P. falciparum มักถูกเรียกขานว่าเป็นปรสิตที่รุนแรงที่สุดในมนุษย์ ด้วยยอดผู้เสียชีวิตจากเชื้อนี้ที่ 405,000 รายในปี 2018 นอกจากนี้ยังมีส่วนเกี่ยวกับการเกิดโรคมะเร็งเม็ดเลือด (บูร์กิทท์ส์ลิมฟอมา) และจัดอยู่ในสารก่อมะเร็งกลุ่ม 2A
สปีชีส์นี้มีวิวัฒนาการมาจากปรสิต Laverania ซึ่งพบในกอริลลาราว 10,000 ปีก่อน[5] ออลๆอนส์ ละเวรานเป็นบุคคลแรกที่สามารถระบุเชื้อในปี 1880 และตั้งชื่อว่า Oscillaria malariae ต่อมาในปี 1896 โรนอลด์ รอสส์ ค้นพบว่าเชื้อสามารถติดต่อผ่านทางยุง ในปี 1898 จีโอฟานนี บัตติสตา กรัสซีได้พิสูจน์การติดต่อเชื้ออย่างสมบูรณ์จากยุงอะโนเฟเลสมาสู่มนุษย์ และในปี 1897 วิลเลียม เอช. เวลช์ ได้รังสรรค์ชื่อ Plasmodium falciparum ที่ซึ่ง ICZN ได้นำมาใช้อย่างเป็นทางการในปี 1954
P. falciparum มีหลายรูปตลอดวงชีวิต ระยะที่ติดต่อในมนุษย์ซึ่งค่อสปอรอซอยต์จะพบในต่อมน้ำลายของยุง สปอโรซอยต์จะโตและเพิ่มจำนวนภายในตับและกลายเป็นเมโรซอยต์ (merozoites) ซึ่งจะโจมตีเซลล์เม็ดเลือดแดง (RBCs) เพื่อสร้างทรอฟอซอยต์ (trophozoites), ไชซอนต์ (schizonts) และกามีโตไซต์ (gametocytes) ที่ซึ่งอาการของโรคมาลาเรียจะเริ่มแสดง สำหรับในยุง กามีโตไซต์จะเกิดการสืบพันธุ์อาศัยเพศกับไซโกต ซึ่งจะกลายเป็นโอโอคีเนต (ookinete) ซึ่งต่อมาจะก่อร่างเป็นโอโอไซต์ ซึ่งจะสร้างสปอรอซอยต์ (sporozoites) ไปติดเชื้อต่อไป
อ้างอิง
- ↑ Coatney GR, Collins WE, Warren M, Contacos PG (1971). "22 Plasmodium falciparum (Welch, 1897)". The primate malarias. Division of Parasitic Disease, CDC. p. 263.
- ↑ Rich, S. M.; Leendertz, F. H.; Xu, G.; Lebreton, M.; Djoko, C. F.; Aminake, M. N.; Takang, E. E.; Diffo, J. L. D.; Pike, B. L.; Rosenthal, B. M.; Formenty, P.; Boesch, C.; Ayala, F. J.; Wolfe, N. D. (2009). "The origin of malignant malaria". Proceedings of the National Academy of Sciences. 106 (35): 14902–14907. Bibcode:2009PNAS..10614902R. doi:10.1073/pnas.0907740106. PMC 2720412. PMID 19666593.
- ↑ Perkins, D. J.; Were, T.; Davenport, G. C.; Kempaiah, P.; Hittner, J. B.; Ong'Echa, J. M. (2011). "Severe malarial anemia: Innate immunity and pathogenesis". International Journal of Biological Sciences. 7 (9): 1427–1442. doi:10.7150/ijbs.7.1427. PMC 3221949. PMID 22110393.
- ↑ Perlmann, P; Troye-Blomberg, M (2000). "Malaria blood-stage infection and its control by the immune system". Folia Biologica. 46 (6): 210–8. PMID 11140853.
- ↑ Loy, Dorothy E.; Liu, Weimin; Li, Yingying; Learn, Gerald H.; Plenderleith, Lindsey J.; Sundararaman, Sesh A.; Sharp, Paul M.; Hahn, Beatrice H. (2017). "Out of Africa: origins and evolution of the human malaria parasites Plasmodium falciparum and Plasmodium vivax". International Journal for Parasitology. 47 (2–3): 87–97. doi:10.1016/j.ijpara.2016.05.008. PMC 5205579. PMID 27381764.
อ่านเพิ่ม
- Colombian scientists develop computational tool to detect Plasmodium falciparum (in Spanish)
- Allison, A.C. (February 1954). "Protection Afforded by Sickle-cell Trait Against Subtertian Malarial Infection". Br Med J. 1 (4857): 290–4. doi:10.1136/bmj.1.4857.290. PMC 2093356. PMID 13115700.
{{cite journal}}
:|ref=harv
ไม่ถูกต้อง (help) - Allison, AC (1964). "Polymorphism and Natural Selection in Human Populations". Cold Spring Harb. Symp. Quant. Biol. 29: 137–49. doi:10.1101/sqb.1964.029.01.018. PMID 14278460.
{{cite journal}}
:|ref=harv
ไม่ถูกต้อง (help) - Cholera, R; Brittain NJ; Gillrie MR; และคณะ (January 2008). "Impaired cytoadherence of Plasmodium falciparum-infected erythrocytes containing sickle hemoglobin". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 105 (3): 991–6. Bibcode:2008PNAS..105..991C. doi:10.1073/pnas.0711401105. PMC 2242681. PMID 18192399.
- Mockenhaupt, FP; Ehrhardt, S; Otchwemah, R; และคณะ (May 2004). "Limited influence of haemoglobin variants on Plasmodium falciparum msp1 and msp2 alleles in symptomatic malaria". Trans. R. Soc. Trop. Med. Hyg. 98 (5): 302–10. doi:10.1016/j.trstmh.2003.10.001. PMID 15109555.
{{cite journal}}
:|ref=harv
ไม่ถูกต้อง (help) - Roberts, Larry S.; Janovy, John (2005). Foundations of Parasitology (7th ed.). McGraw-Hill Education (ISE Editions). ISBN 978-0-07-111271-0.
{{cite book}}
:|ref=harv
ไม่ถูกต้อง (help)
แหล่งข้อมูลอื่น
- Malaria species info at CDC
- Web Atlas of Medical Parasitology
- Species profile at Encyclopedia of Life
- Taxonomy at UniProt
- Profile at Scientists Against Malaria
- Clinical Identification Case 1
- Clinical Identification Case 2
- Genome info at Wellcome Trust Sanger Institute
- PlasmoDB: The Plasmodium Genome Resource
- GeneDB Plasmodium falciparum gene info
- Genome
- UCSC Plasmodium Falciparum Browser
- Gene info at Kyoto University
แม่แบบ:Malaria แม่แบบ:Chromalveolate diseases
pongarnun