พระคันธารราษฎร์
| พระคันธารราษฎร์ | |
|---|---|
 | |
| ชื่อเต็ม | พระคันธารราษฎร์ |
| ชื่อสามัญ | พระคันธาระ, พระขอฝน |
| ประเภท | พระพุทธรูป |
| ศิลปะ | ศิลปะรัตนโกสินทร์ตอนต้น ปางขอฝน |
| ความกว้าง | 57.40 ซม. |
| ความสูง | 87.50 ซม.(รวมฐาน) |
| วัสดุ | สำริดกะไหล่ทอง |
| สถานที่ประดิษฐาน | พระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร |
| ความสำคัญ | พระพุทธรูป ประจำพระราชพิธีพิรุณศาสตร์ |
 สถานีย่อยพระพุทธศาสนา | |
พระคันธารราษฎร์ หรือ พระขอฝน เป็นพระพุทธรูปสำคัญของประเทศองค์หนึ่ง เดิมประดิษฐาน ณ หอพระคันธารราษฎร์ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ปัจจุบันประดิษฐาน ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต
ประวัติ
[แก้]พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช โปรดเกล้าฯ ให้หล่อขึ้นเมื่อปีเถาะ เบญจศก จ.ศ. 1145 (พ.ศ. 2326) มีลักษณะเป็นพระพุทธรูปนั่งขัดสมาธิราบ พระหัตถ์ขวายกเสมอพระอุระในท่ากวัก พระหัตถ์ซ้ายวางหงายบนพระเพลาเป็นกิริยารับน้ำ ลักษณะพระพักตร์ค่อนข้างกลม พระขนงโก่ง พระเนตรเหลือบต่ำโดยลงยาสีเหมือนจริง พระนาสิกโด่ง พระโอษฐ์บางเรียว พระกรรณยาว เกือบจดพระอังสา ขมวดพระเกศาทำเป็นรูปก้นหอยเรียงตลอดถึงพระเมาลี พระรัศมีทำเป็นรูปดอกบัวตูม ครองจีวรห่มเฉียง เปิดพระอังสาขวามีริ้วผ้าที่ด้านหน้าองค์พระพุทธรูป รองรับด้วยฐานบัวคว่ำบัวหงายและฐานสิงห์ ลักษณะทั้งหมด เป็นพระราชดำริที่โปรดให้ถ่ายแบบ มาจากพระพุทธรูปในสมัยโบราณ เดิมเป็นพระพุทธรูปสำริดลงรักปิดทอง ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้กะไหล่ทอง และติดเพชรเม็ดใหญ่เป็นพระอุณาโลมที่พระนลาฏ ปัจจุบันไม่มีเพชรที่พระนลาฏ
พระคันธารราษฎร์นี้ เดิมคงประดิษฐานในพระบรมมหาราชวัง ต่อมาปลายรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้โปรดให้บูรณปฏิสังขรณ์วัดพระศรีรัตนศาสดาราม และสร้างปูชนียสถานเพิ่มเติม ได้สร้างหอพระคันธารราษฎร์ ขึ้นที่มุมระเบียงด้านหน้าพระอุโบสถ เป็นอาคารขนาดเล็กยอดปรางค์ เพื่อประดิษฐานพระพุทธรูป และเทวรูปสำคัญที่ใช้ในพระราชพิธีพิรุณศาสตร์ พระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ เรียกนามอาคารตามนามพระพุทธรูปว่า “หอพระคันธารราษฎร์”
ประเพณีและพิธีการ
[แก้]พระคันธารราษฎร์ เป็นพระพุทธรูปที่ใช้ตั้งเป็นประธานในพระราชพิธีพิรุณศาสตร์ และพืชมงคล ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ตั้งแต่รัชกาลที่ 1 จนปัจจุบัน
เมื่อวันที่ 22 สิงหาคม พ.ศ. 2560 สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญพระคันธารราษฎร์ จากพระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต ไปในพิธีบำเพ็ญพระราชกุศลอุทิศถวาย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช และพิธีเจริญพระพุทธมนต์ถวายพระพรชัยมงคลถวายพระราชกุศลสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 9 เนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา 12 สิงหาคม 2560 ณ พระลานพระราชวังดุสิต[1]
การขึ้นทะเบียน
[แก้]- กระทรวงศึกษาธิการ ประกาศเป็นพระพุทธรูปสำคัญ ตามบัญชีแนบท้าย ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการ ว่าด้วยการก่อสร้างอนุสาวรีย์แห่งชาติ และการจำลองพระพุทธรูปสำคัญ พ.ศ. 2520
อ้างอิง
[แก้]- ↑ ประชาชาติธุรกิจ. สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ นายกฯ นำสวดมนต์ถวาย ร.9-พระราชินี, สืบค้นเมื่อ 28 สิงหาคม 2560
| บทความศาสนาพุทธนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |