พญาพล

พญาพล
พญาพล
กษัตริย์แห่งนครรัฐแพร่
ครองราชย์	พ.ศ. 1371 - พ.ศ. 1387
รัชกาลถัดไป	ท้าวพหุสิงห์
พระราชบุตร	ท้าวพหุสิงห์
ราชวงศ์	ขุนหลวงพล
พระราชบิดา	ไม่ปรากฏ
พระราชมารดา	แม่เฒ่าจันทร์คำวงค์

พญาพล หรือ พ่อขุนหลวงพล ทรงเป็นปฐมกษัตริย์แห่งนครรัฐแพร่ และทรงเป็นราชนัดดาแห่งกษัตริย์น่านเจ้า

พระประวัติ

พญาพล หรือ พ่อขุนหลวงพล ทรงเป็นราชนัดดาแห่งกษัตริย์น่านเจ้า นามพระบิดานั้นไม่ปรากฏหลักฐาน ส่วนพระมารดานามว่า “แม่เฒ่าจันทร์คำวงค์” ได้อพยพคนไทย (ซึ่งส่วนใหญ่คือไทยลื้อ ไทยเขิน) ส่วนหนึ่งมาจากเมืองเชียงแสน ไชยบุรี และเวียงพางคำ ลงมาสร้างบ้านแปงเมืองบนที่ราบสองฟากฝั่งแม่น้ำยม เมื่อปี พ.ศ. 1371 (ค.ศ. 828) และขนานนามเมืองว่า "เมืองพลนคร" ( เมืองแพร่ปัจจุบัน) พ่อขุนหลวงพล มีพระชายานามใดนั้นสืบหาหลักฐานไม่พบ แต่จากประวัติการสร้างวัดหลวงสมเด็จ (วัดหลวงปัจจุบัน) ซึ่งเป็นวัดแห่งแรกของเมืองนครแพร่ และประวัติวัดหัวข่วงได้ปรากฏหลักฐานว่าพ่อขุนหลวงพลมีโอรสองค์หนึ่งนามว่า ท้าวพหุสิงห์ ซึ่งพ่อขุนหลวงพลได้มอบให้ครองเมืองพลนครสืบต่อจากตน เมื่อปี พ.ศ. 1387

พระกรณียกิจ

• ด้านการปกครอง

พญาพล ได้สร้างเมืองพลนคร หรือ เมืองแพร่ เมื่อปี พ.ศ. 1371 โดยการขุดคูเมือง ก่อกำแพงเมืองรอบเมืองเก่า (ซึ่งปัจจุบันอยู่ในเขตเทศบาลเมืองแพร่)

• ด้านศาสนา

พญาพล ได้สร้างวัดหลวงสมเด็จขึ้นเป็นวัดแห่งแรกของเมืองนครแพร่ อยู่ห่างจากสะดือเมืองไปทางทิศตะวันตก ประมาณ 200 เมตร เพื่อให้วัดเป็นศูนย์รวมศรัทธาของพุทธศาสนิกชนในการประพฤติปฏิบัติตนในทาง ที่ถูกต้องดีงามตามหลักคำสอนของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า นับได้ว่าพ่อขุนหลวงพลได้ ยึดหลักคำสอนของพระพุทธศาสนาเป็นแนวทางสำคัญในการส่งเสริมสนับสนุนให้ผู้คนพลเมือง อยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข ซึ่งจะเป็นกำลังอันสำคัญในการทนุบำรุงบ้านเมืองให้มีความมั่นคงเป็น ปึกแผ่น และเป็นบ้านเป็นเมืองมาตราบเท่าทุกวันนี้

อนุสาวรีย์พญาพล

อนุสาวรีย์ปู่พญาพล ตั้งอยู่ถนนยันตรกิจโกศล สายแพร่-เชียงราย สร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2542 สร้างร่วมกับพญามังไชย เพื่อรำลึกถึงสองมหาวีรบุรุษผู้ทำคุณประโยชน์กับจังหวัดแพร่ปู่พญาพล (มหาวีรบุรุษผู้สถาปนาเมืองแพร่) เป็นผู้นำในการสร้างเมืองพล เมื่อปี พ.ศ. 1371 ด้านพญามังไชย (พระยาศรีสุริยวงศ์ (มังไชย)) เจ้าผู้ครองนครแพร่ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2309-2358 ได้ชื่อว่า “แม่ทัพเอก 3 แผ่นดิน”