การโต้แย้งเรื่องอธิปไตยของทิเบต

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

การโต้แย้งเรื่องอธิปไตยของทิเบต (อังกฤษ: Tibetan sovereignty debate) สื่อถึงการโต้แย้งทางการเมืองสองแบบ อย่างแรกคือดินแดนทิเบตในสาธารณรัฐประชาชนจีนควรแบ่งแยกดินแดนไปเป็นรัฐเอกราชใหม่หรือไม่ ข้อโต้แย้งหลายเรื่องอยู่ในหัวข้อที่สอง ซึ่งกล่าวว่าทิเบตในปัจจุบันควรเป็นเอกราชหรืออยู่ใต้อาณัติของจีน

โดยทั่วไปถือว่าประเทศจีนและทิเบตเป็นประเทศเอกราช[1]ก่อนสมัยราชวงศ์หยวน (ค.ศ. 1271–1368)[2] และทิเบตถูกปกครองโดยสาธารณรัฐประชาชนจีนมาตั้งแต่ ค.ศ. 1959[3]

ความสัมพันธ์ของทิเบตกับจีนในช่วงเวลาแทรกแซงยังคงเป็นที่โต้แย้งเสมอ:

  • สาธารณรัฐประชาชนจีนถือว่าทิเบตเป็นส่วนหนึ่งของจีนมาตั้งแต่ราชวงศ์หยวนของมองโกล[4]
  • สาธารณรัฐจีนถือว่า"ทิเบตอยู่ภายใต้อธิปไตยของจีน" เมื่อราชวงศ์ชิง (ค.ศ. 1636–1912) หยุดการปกครองของเนปาลแบบสั้น ๆ (ค.ศ. 1788-1792) จากส่วนของทิเบตในประมาณ ค.ศ. 1793[5]
  • รัฐบาลพลัดถิ่นทิเบตกล่าวว่าทิเบตเคยเป็นรัฐเอกราชก่อนที่สาธารณรัฐประชาชนจีนโจมตีทิเบตใน ค.ศ. 1949/1950[6][7]
  • นักวิชาการตะวันตกบางส่วนยืนยันว่าทิเบตกับจีนเคยถูกปกครองโดยพวกมองโกลในสมัยราชวงศ์หยวน[8] ทิเบตเป็นเอกราชในสมัยราชวงศ์หมิง (ค.ศ. 1368–1644)[9] และทิเบตถูกจีนปกครอง[10]หรืออย่างน้อยมากก็อยู่ใต้อาณัติของราชวงศ์ชิง[11][12]
  • นักวิชาการตะวันตกบางส่วนยืนยันว่าทิเบตเป็นเอกราชในประมาณ ค.ศ. 1912 ถึง 1950[13] ถึงแม้ว่าจะมีการยอมรับระหว่างประเทศอย่างจำกัดมากก็ตาม[14]

อ้างอิง[แก้]

  1. ↑ "China was only a part of the Mongol Yuan Dynasty, it was neither the authority nor the inheritor of the dynasty". Central Tibetan Administration. November 8, 2019. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 4, 2019. สืบค้นเมื่อ January 29, 2020.
  2. ↑ Wang and Nyima (1997) p.20. Sperling (2004) p.21
  3. ↑ Sperling (2004) p.17. Shakya (1999) p.90. Latourette (1964) p.419. Spence (1999) p.500.
  4. ↑ Wang and Nyima (1997) p.20. Grunfeld (1996) p.256. Sperling (2004) p.10.
  5. ↑ Sperling (2004) pp.6,7. Goldstein (1989) p.72. Both cite the ROC's position paper at the 1914 Simla Conference.
  6. ↑ Sperling (2004) p.21
  7. ↑ "Five Point Peace Plan". The Dalai Lama. 21 September 1987. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 17 July 2012. สืบค้นเมื่อ 9 July 2012.
  8. ↑ Feigon (1996) p.58. Gernet (1972) pp.369, 384. Goldstein (1997) pp.3, 4.
  9. ↑ Goldstein (1997) pp.4,5. Feigon (1996) pp.63-64,
  10. ↑ Latourette (1964) p.253 "an appendage of". Gernet (1972) p.481 "part of". Goldstein (1989) p.44 "subordination of Tibet to China".
  11. ↑ Sperling (2004) pp.27-29
  12. ↑ Feigon (1996) pp.86,88,90, in contrast, claims that the Qing had little control over Tibet and compares Tibet with the Vatican.
  13. ↑ Shakya (1999) p.4 "independent state", 90 "international legal status" was "independent state". Feigon (1996) p.119 "border between the two countries" of China and Tibet in 1917. Goldstein (1997) pp.30-37 Chapter titled "Interlude: De Facto Independence". Latourette (1964) pp.333 "practically independent" from 1912, 419 "accepted the suzerainty of the Communists" in 1951.
  14. ↑ Bajoria, Jayshree. "The Question of Tibet". www.cfr.org. Council on Foreign Relations. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 31 January 2020. สืบค้นเมื่อ 31 January 2020.

ข้อมูล[แก้]

  • Ahmad, Zahiruddin. China and Tibet, 1708-1959: A resume of facts (Chatham House memoranda) (1960) Distributed for the Royal Institute of International Affairs by the Oxford University Press.
  • Ardley, Jane. Tibetan Independence Movement: Political, Religious and Gandhian Perspectives (2002) RoutledgeCurzon. ISBN 0-7007-1572-X
  • Bajoria, Jayshree (2008.12.5) The Question of Tibet เก็บถาวร 2015-03-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Council of Foreign Relations. Accessed 12 July 2012.
  • Barnett, Robert (2013). Language practices and protracted conflict: The Tibet-China dispute. Secessionism and Separatism in Europe and Asia: To have a state of one's own. Routledge. pp. 196–219.
  • Brandt, Conrad; Schwartz, Benjamin; Fairbank, John K. Documentary History of Chinese Communism (2008) (first published 1952) Routledge. ISBN 0-415-36146-X
  • Bstan-dzin-rgya-mtsho. Tibet, China, and the world: A compilation of interviews (1989) Narthang Publications.
  • Chapman, Spencer. Lhasa: The Holy City (1940) Readers Union Ltd., London.
  • Clark, Gregory. In Fear of China (1969) Barrie & Jenkins. ISBN 0-214-66767-7.
  • Feigon, Lee (1996) Demystifying Tibet: Unlocking the Secrets of the Land of Snows Ivan R. Dee Inc. ISBN 1-56663-089-4.
  • Ford, Robert. Wind Between The Worlds The extraordinary first-person account of a Westerner's life in Tibet as an official of the Dalai Lama (1957) David Mckay Co., Inc.
  • Gernet, Jaques (1972) A History of Chinese Civilization Librarie Armand Colin, Paris. English translation 2nd Edition 1996 Cambridge University Press ISBN 978-0-521-49781-7.
  • Goldstein, Melvyn C. A History of Modern Tibet, Volume 1: 1913-1951 The Demise of the Lamaist State (1989) University of California Press. ISBN 978-0-520-06140-8.
  • Goldstein, Melvyn C. A History of Modern Tibet, Volume 2: 1951-1955 The Calm Before the Storm (2007) University of California Press. ISBN 978-0-520-24941-7.
  • Goldstein, Melvyn C. The Snow Lion and the Dragon: China, Tibet, and the Dalai Lama (1997) University of California Press. ISBN 0-520-21951-1.
  • Goldstein, Melvyn C.; Dawei Sherap; Siebenschuh, William R. A Tibetan Revolutionary: The Political Life and Times of Bapa Phüntso Wangye [1].
  • Grunfeld, A. Tom. The Making of Modern Tibet (1996) East Gate Book. ISBN 978-1-56324-713-2.
  • https://web.archive.org/web/20121030061528/http://www.ltwa.net/library/index.php?option=com_multicategories&view=article&id=170&catid=30%3Anews&Itemid=12 Kuzmin, Sergius L. (2011) Hidden Tibet: History of Independence and Occupation. Dharamsala, LTWA - ISBN 978-93-80359-47-2.
  • Latourette, Kenneth Scott (1964) The Chinese, Their History and Culture 4th Ed. Macmillan Company. New York, USA. Library of Congress catalog card number 64-17372.
  • Li, Tieh-Tseng. The Historical Status of Tibet (1956) King's Crown Press.
  • McKay, Alex. History of Tibet (2003) RoutledgeCurzon. ISBN 0-7007-1508-8.
  • Sautman, Barry and Dreyer, June Teufel. Contemporary Tibet: Politics, Development, and Society in a Disputed Region (2005) M.E. Sharpe. ISBN 0-7656-1357-3.
  • Shakabpa, Tsepon W. D. Tibet: A Political History, Yale University Press, 1967.
  • Shakya, Tsering (1999) The Dragon In The Land Of Snows Columbia University Press. ISBN 0-231-11814-7.
  • Sperling, Elliot (2004) The Tibet-China Conflict: History and Polemics เก็บถาวร 2008-08-19 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. East-West Center. Washington, D.C. USA. ISBN 1-932728-13-9.
  • Spence, Jonathan (1999) The Search for Modern China, 2nd Ed. W.W. Norton & Company, Inc. New York, USA. ISBN 0-393-97351-4.
  • Van Walt Van Praag, Michael C. (1987) The Status of Tibet: History, Rights and Prospects in International Law Boulder, Colo.: Westview. - ISBN 0-813-30394-X.
  • Wang, Jia Wei & Nyima Gyaincain (1997) The Historical Status of China's Tibet China Intercontinental Press. ISBN 978-7-80113-304-5.

แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=การโต้แย้งเรื่องอธิปไตยของทิเบต&oldid=10079474"