สมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโตะ

สมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโตะ
จักรพรรดิแห่งญี่ปุ่น
จักรพรรดิแห่งญี่ปุ่น องค์ที่ 125
ครองราชย์	7 มกราคม พ.ศ. 2532 - ปัจจุบัน
ราชาภิเษก	12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2533
ก่อนหน้า	จักรพรรดิโชวะ
รัชทายาท	เจ้าชายนะรุฮิโตะ
ประสูติ	23 ธันวาคม พ.ศ. 2476 กรุงโตเกียว จักรวรรดิญี่ปุ่น อะกิฮิโตะ
จักรพรรดินี	มิชิโกะ โชดะ (พ.ศ. 2502 - ปัจจุบัน)
พระราชบุตร	มกุฎราชกุมารนะรุฮิโตะ ฟุมิฮิโตะ เจ้าอะกิชิโนะ ซะยะโกะ คุโระดะ
พระนามเต็ม สมเด็จพระจักรพรรดิอะกิฮิโตะ รัชศก เฮเซ ( 7 มกราคม พ.ศ. 2532 - )
ราชวงศ์	ราชวงศ์ญี่ปุ่น
พระราชบิดา	จักรพรรดิโชวะ
พระราชมารดา	สมเด็จพระจักรพรรดินีโคจุง

พระราชวงศ์ญี่ปุ่น
สมเด็จพระจักรพรรดิ สมเด็จพระจักรพรรดินี เจ้าหญิงไอโกะ โทชิโนะมิยะ สมเด็จพระจักรพรรดิพระเจ้าหลวง สมเด็จพระจักรพรรดินีพันปีหลวง พระยุพราชฟูมิฮิโตะ อากิชิโนะโนะมิยะ เจ้าหญิงคิโกะ พระชายาฯ เจ้าหญิงคาโกะแห่งอากิชิโนะ เจ้าชายฮิซาฮิโตะแห่งอากิชิโนะ เจ้าชายมาซาฮิโตะ ฮิตาจิโนะมิยะ เจ้าหญิงฮานาโกะ พระชายาฯ เจ้าหญิงยูริโกะในเจ้าชายทากาฮิโตะ เจ้าหญิงโนบูโกะในเจ้าชายโทโมฮิโตะ เจ้าหญิงอากิโกะแห่งมิกาซะ เจ้าหญิงโยโกะแห่งมิกาซะ เจ้าหญิงฮิซาโกะในเจ้าชายโนริฮิโตะ เจ้าหญิงสึงูโกะแห่งทากามาโดะ

สมเด็จพระจักรพรรดิอะกิฮิโตะ (ญี่ปุ่น: 明仁; โรมาจิ: Akihito) เป็นสมเด็จพระจักรพรรดิพระองค์ปัจจุบันของประเทศญี่ปุ่น และเป็นจักรพรรดิพระองค์ที่ 125 ตั้งแต่โบราณกาลของญี่ปุ่น ในปัจจุบันนี้พระองค์เป็นพระประมุขเพียงพระองค์เดียวในโลกที่ทรงดำรงพระอิสริยยศเป็นจักรพรรดิ

ในญี่ปุ่น การเอ่ยถึงพระจักรพรรดิ จะเรียกพระนามของพระองค์โดยตรงไม่ได้ เช่นเดียวกับในประเทศไทย แต่จะเอ่ยถึงพระองค์ว่า เท็นโน เฮกะ (ญี่ปุ่น: 天皇陛下; โรมาจิ: tennō heika) หรือ สมเด็จพระจักรพรรดิ และรัชสมัยของสมเด็จพระจักรพรรดิอะกิฮิโตะจะเรียกว่า ยุคเฮเซ (ญี่ปุ่น: 平成; โรมาจิ: Heisei) หลังจากที่สิ้นยุคของพระองค์แล้ว อาจมีการขนานพระนามพระองค์ว่า จักรพรรดิเฮเซ

พระราชประวัติ

สมเด็จพระจักรพรรดิอะกิฮิโตะ พระราชสมภพเมื่อวันที่ 23 ธันวาคม ปีโชวะที่ 8 (ค.ศ. 1933,พ.ศ. 2476) ณ พระราชวังโตเกียว พระองค์เป็นพระเจ้าลูกเธอลำดับที่ 5 ใน 7 พระองค์ ของสมเด็จพระจักรพรรดิฮิโรฮิโต (จักรพรรดิโชวะ) และสมเด็จพระจักรพรรดินีนางาโกะ (จักรพรรดินีโคจุง) แต่เป็นพระราชโอรสพระองค์โต พระองค์ทรงดำรงพระยศเดิมเป็น เจ้าสึงุ (ญี่ปุ่น: 継宮; โรมาจิ: สึงุ-โนะ-มิยะ)

อนึ่ง สมเด็จพระจักรพรรดิพระองค์นี้เป็นพระประยูรญาติของ เจ้าหญิงพังจา (เกาหลี: 방자) มกุฎราชกุมารีองค์สุดท้ายของราชวงศ์เกาหลี

ตามลำดับการสืบสันตติวงศ์ของญี่ปุ่น พระองค์ทรงเป็นรัชทายาทอันดับ 1 ของราชบัลลังก์เบญจมาศตั้งแต่ประสูติ และทรงเข้าพระราชพิธีสถาปนาเป็นมกุฎราชกุมาร (ญี่ปุ่น: 立太子の礼; โรมาจิ: ริตไตชิ-โนะ-เร) ในวันที่ 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2494

ในวันที่ 10 เมษายน พ.ศ. 2502 มกุฎราชกุมารอะกิฮิโตทรงอภิเษกสมรสกับนางสาวมิชิโกะ โชดะ การอภิเษกสมรสครั้งนี้สร้างประวัติศาสตร์ใหม่ให้ญี่ปุ่น เนื่องจากเป็นการอภิเษกของสตรีสามัญชนครั้งแรกกับราชวงศ์ญี่ปุ่น ทำให้นางสาวโชดะกลายเป็น มกุฎราชกุมารีมิชิโกะ

ในวันที่ 7 มกราคม พ.ศ. 2532 จักรพรรดิโชวะ เสด็จสวรรคต เจ้าชายอะกิฮิโตะ มกุฎราชกุมาร ได้เสด็จขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิองค์ที่ 125 ของญี่ปุ่นต่อทันที ตามโบราณราชประเพณี และมีการมอบของสามสิ่งในพระราชพิธีนั้น

ในวันที่ 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2533 สมเด็จพระจักรพรรดิอะกิฮิโตะ เข้าพระราชพิธีอภิเษกเป็นสมเด็จพระจักรพรรดิแห่งญี่ปุ่นอย่างเป็นทางการ และทรงสถาปนาเจ้าฟ้าหญิงมิชิโกะ มกุฎราชกุมารี ขึ้นเป็น สมเด็จพระจักรพรรดินีมิจิโกะ

วันที่ 5 สิงหาคม พ.ศ. 2559 สำนักพระราชวังญี่ปุ่น ได้ออกมาแถลงว่าจักรพรรดิอะกิฮิโตะจะทรงมีพระราชกระแสรับสั่งต่อประชาชนในวันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2559 เวลา 15.00 น. ตามเวลาท้องถิ่นตรงกับเวลา 13.00 น. ตามเวลาในประเทศไทยซึ่งหลายฝ่ายคาดการณ์กันว่าจะทรงมีพระราชกระแสสละราชบัลลังก์ให้กับ มกุฎราชกุมารนะรุฮิโตะ พระราชโอรสองค์ใหญ่และในกรณีเมื่อจักรพรรดิอะกิฮิโตะทรงสละราชบัลลังก์แล้วก็จะต้องมีการแก้ไขเพิ่มเติมกฎมณเฑียรบาล

พระราชโอรสและพระราชธิดา

สมเด็จพระจักรพรรดิอะกิฮิโตะ และสมเด็จพระจักรพรรดินีมิชิโกะ มีพระราชโอรสและพระราชธิดารวม 3 พระองค์ ได้แก่

• เจ้าชายนะรุฮิโตะ มกุฎราชกุมารแห่งญี่ปุ่น (ญี่ปุ่น: 皇太子德仁親王; โรมาจิ: โคไตชิ นะรุฮิโตะ) ประสูติเมื่อวันที่ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2503 ปัจจุบันเสกสมรสแล้วกับมะซะโกะ โอะวะดะ มีพระราชธิดาด้วยกัน 1 พระองค์ คือ ไอโกะ เจ้าหญิงโตะชิ
• เจ้าอะกิชิโนะ (ญี่ปุ่น: 秋篠宮文仁親王; โรมาจิ: อะกิชิโนะ-โนะ-มิยะ ฟุมิฮิโตะ ชินโน) หรือ เจ้าชายฟุมิฮิโตะ ประสูติเมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2508 ปัจจุบันเสกสมรสแล้วกับคิโกะ คะวะชิมะ มีพระโอรส และพระธิดาด้วยกัน 3 คน ได้แก่ เจ้าหญิงมะโกะแห่งอะกิชิโนะ, เจ้าหญิงกะโกะแห่งอะกิชิโนะ และเจ้าชายฮิซะฮิโตะแห่งอะกิชิโนะ
• อดีตเจ้าหญิง เจ้าโนะริ (ญี่ปุ่น: 紀宮 清子内親王; โรมาจิ: โนะริ-โนะ-มิยะ ซะยะโกะ ไนชินโน) หรือ เจ้าหญิงซะยะโกะ ประสูติเมื่อวันที่ 18 เมษายน พ.ศ. 2512 ต่อมามาสมรสกับสามัญชนนามว่า โยะชิกิ คุโระดะ เจ้าหญิงจึงต้องสละฐานันดรศักดิ์ตามกฎมณเฑียรบาลของญี่ปุ่น และเปลี่ยนชื่อเป็น ซะยะโกะ คุโระดะ (ญี่ปุ่น: 黒田 清子; โรมาจิ: คุโระดะ ซะยะโกะ)

พระอัจฉริยภาพทางด้านมีนวิทยา

ไฟล์:พระจักรญี่ปุ่น.jpg

สมเด็จพระจักรพรรดิอะกิฮิโตะ และสมเด็จพระจักรพรรดินีมิชิโกะ ครั้งเสด็จพระราชดำเนินเยือนประเทศไทย ทรงฉายพระรูปร่วมกับ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี และสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี (ประทับยืนอยู่ทางซ้ายสุดของรูป)

สมเด็จพระจักรพรรดิอะกิฮิโตะ ทรงเป็นผู้เชี่ยวชาญเรื่องสัตว์น้ำผู้หนึ่ง ทรงศึกษาวิชามีนวิทยา จากคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยกะคุชุอิน กรุงโตเกียว เมื่อครั้งดำรงพระอิสริยยศมกุฎราชกุมาร ได้เสด็จมายังประเทศไทย และทรงทูลเกล้าถวายปลานิลจำนวน 50 ตัว แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 2508 ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวครั้งนั้นได้โปรดเกล้า ให้ทดลองเลี้ยงปลานิลในบ่อสวนจิตรลดา เป็นหนึ่งโครงการในโครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา ซึ่งการทดลองเลี้ยงนับว่าประสบความสำเร็จอย่างยิ่ง จนปัจจุบัน ปลานิลกลายเป็นหนึ่งในปลาเศรษฐกิจที่สำคัญชนิดหนึ่งของประเทศไทย โดยก่อนหน้านั้นพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระบรมราชินีนาถทรงนำ เจ้าชายอะกิฮิโตะ มกุฎราชกุมาร และเจ้าหญิงมิชิโกะ มกุฎราชกุมารี ได้เสด็จทอดพระเนตรกิจการ คณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บางเขน เมื่อวันศุกร์ที่ 18 ธันวาคม พ.ศ. 2507

นอกจากนี้แล้ว ในปี พ.ศ. 2548 ได้การค้นพบปลาในตระกูลปลาบู่ทะเลชนิดใหม่ ซึ่งได้มีการตั้งชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Exyrias akihito และต่อมาก็ได้มีการค้นพบปลาบู่น้ำจืดสกุลใหม่ ซึ่งก็ได้มีการตั้งชื่อว่า Akihito เพื่อถวายเป็นพระเกียรติยศแด่พระองค์

พระอิสริยยศ

ธรรมเนียมพระยศของ สมเด็จพระจักรพรรดิอะกิฮิโตะ
ธงประจำพระอิสริยยศ
การทูล	เท็นโนเฮกะ
การแทนตน	โบะกุ (บุรุษ) / วะตะชิ (สตรี)
การขานรับ	เฮกะ (陛下)
ลำดับโปเจียม	1

• 23 ธันวาคม พ.ศ. 2476 - 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2495: เจ้าสึงุ
• 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2495 - 7 มกราคม พ.ศ. 2532: มกุฎราชกุมาร
• 7 มกราคม พ.ศ. 2532 - ปัจจุบัน : สมเด็จพระจักรพรรดิ

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

รายการที่แสดงต่อไปนี้ เป็นรายชื่อที่ยังไม่ครบถ้วน

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ญี่ปุ่น

สมเด็จพระจักรพรรดิอะกิฮิโตะ ทรงเป็นประธานของเครื่องราชอิสริยาภรณ์ญี่ปุ่นดังต่อไปนี้

• เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันสูงส่งยิ่งดอกเบญจมาศ
• เครื่องราชอิสริยาภรณ์ดอกพอโลเนีย

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

• เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นมงคลยิ่งราชมิตราภรณ์ (ร.ม.ภ.) ได้รับการถวายเมื่อ 21 กันยายน พ.ศ. 2534 จากประเทศ ไทย
• เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (ม.จ.ก.) ฝ่ายหน้า ได้รับการถวายเมื่อ 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2506 จากประเทศ ไทย
• เครื่องอิสริยาภรณ์เลฌียงดอเนอร์ ชั้นสูงสุด กร็อง-กรัวซ์ จากประเทศ ฝรั่งเศส

ราชตระกูล

พงศาวลีของสมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโตะ

จักรพรรดิโคเม               จักรพรรดิเมจิ                       พระสนมโยชิโกะ นะกะยะมะ               จักรพรรดิไทโช                             ทะคะมิสึ ยะนะงิวะระ               พระสนมนะรุโกะ ยะนะงิวะระ                       อุทะโนะ ฮะเซะคะวะ               จักรพรรดิโชวะ                                   ฮิซะทะดะ คุโจ               มิชิตะกะ คุโจ                       สึเนะโกะ คะระฮะชิ               สมเด็จพระจักรพรรดินีเทเม                             โยะริโอะกิ โนะมะ               อิคุโกะ โนะมะ                       สมเด็จพระจักรพรรดิอะกิฮิโตะ                                         เจ้าชายฟุชิมิ คุนิเอะที่ 20 และ 23 มิยะเกะแห่งฟุชิมิ               เจ้าชายอะซะฮิโกะแห่งคุนิ                       โนะบุโกะ โทะริอิโกะจิ               เจ้าชายคุนิโยะชิแห่งคุนิ                             โทะชิมะซึ อิสึมิเตะอิ               มะกิโกะ อิซุมิ                       สมเด็จพระจักรพรรดินีโคจุง                                   ไดเมียวฮิซะมิสึ ชิมะสึแห่งแคว้นซะสึมะ               ไดเมียวทะดะโยชิ ชิมะสึแห่งแคว้นซะสึมะ                       ชิโมะโกะ ชิมะสึแห่งเอจิเซน-ชิมะสึ               ชิกะโกะ ชิมะสึ แห่งแคว้นซะสึมะ                             ซุมะโกะ ยะมะซะกิ

ดูเพิ่ม

• รายพระนามพระมหากษัตริย์ทั่วโลกเรียงตามวันเสด็จขึ้นครองราชย์

อ้างอิง

ก่อนหน้า		สมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโตะ		ถัดไป
จักรพรรดิโชวะ		จักรพรรดิแห่งญี่ปุ่น (พ.ศ. 2532 - ปัจจุบัน)		ยังอยู่ในราชสมบัติ
เจ้าชายฮิโระฮิโตะ ภายหลังคือ จักรพรรดิโชวะ		มกุฎราชกุมารแห่งญี่ปุ่น (10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2495 - 7 มกราคม พ.ศ. 2532)		เจ้าชายนะรุฮิโตะ