มณฑลของโรมัน

จักรวรรดิโรมันระหว่างรัชสมัยของจักรพรรดิเฮเดรียน (ปกครอง ค.ศ. 117-ค.ศ. 138) แสดงภาพจังหวัดโรมันในช่วงเวลานั้น

มณฑล (อังกฤษ: province; ละติน: provincia, พหูพจน์: provinciae) เป็นเขตการปกครองระดับพื้นฐาน ในสมัยโรมันโบราณ มาจนกระทั่งถึงสมัยจตุราธิปไตย (ราว ค.ศ. 296) เมื่อกลายเป็นหน่วยเขตการปกครองระดับสูงสุดของจักรวรรดิโรมันนอกคาบสมุทรอิตาลี คำว่า "province" ในภาษาอังกฤษที่แปลว่าจังหวัดมีรากมาจากคำว่า "provincia" ในภาษาละตินที่ชาวโรมันใช้สื่อสาร

จังหวัดโดยทั่วไปจะปกครองโดยนักการเมืองระดับวุฒิสมาชิกที่เดิมมักจะเป็นอดีตกงสุลหรืออดีตพรีเตอร์ (Praetor) มีข้อยกเว้นในมณฑลอียิปต์ (จักรพรรดิเอากุสตุสทรงผนวกดินแดนนี้เข้ากับจักรวรรดิหลังจากคลีโอพัตราเสด็จสวรรคต) ที่จะมีข้าหลวงระดับ Equestrian order เป็นผู้ปกครองเท่านั้น ทั้งนี้อาจเป็นเพราะพยายามลดความทะเยอทะยานของกลุ่มวุฒิสมาชิกลง ข้อยกเว้นนี้เป็นกรณีพิเศษที่ไม่ขัดกับกฎหมายโรมัน เพราะตามประเพณีของกษัตริย์เฮเลนนิสติก ถือว่าอียิปต์เป็นอสังหาริมทรัพย์ส่วนพระองค์ของจักรพรรดิเอากุสตุส

ดูเพิ่ม

• จักรวรรดิโรมัน

อ้างอิง

• Notitia dignitatum
• Early Imperial Roman provinces, at livius.org
• Pauly-Wissowa
• Westermann, Großer Atlas zur Weltgeschichte (เยอรมัน)
• Loewenstein, Karl (1973). The Governance of Rome. Springer. ISBN 9024714583.
• Chris Scarre, "The Eastern Provinces," The Penguin Historical Atlas of Ancient Rome (London: Penguin Books, 1995), 74-75.