ข้ามไปเนื้อหา

พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาชื่อ

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาชื่อ
พระเจ้าชิงไท่จู่
ข่านต้าจินองค์ที่ 1
ครองราชย์17 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1616 - 30 กันยายน ค.ศ. 1626
ก่อนหน้าไม่มี (องค์ปฐมวงศ์)
ถัดไปจักรพรรดิหวงไท่จี๋
พระราชสมภพ21 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1559(1559-02-21)
สวรรคต30 กันยายน ค.ศ. 1626(1626-09-30) (67 ปี)
หนิงหยวน ประเทศแมนจู
คู่อภิเษกจักรพรรดินีเซี่ยวฉือเกา
พระมเหสีอูลาน่าลา
พระราชบุตรฉู่อิง
ไต้ซ่าน
หฺวัง ไท่จี๋
รัชศก
เทียนมิ่ง (Tiānmìng 天命)
Manchu: ᠠᠪᡴᠠᡳ ᡶᡠᠯᡳᠩᡤᠠ abkai fulingga (2159-2169)
พระสมัญญานาม
Chéngtiān Guǎngyùn Shèngdé Shéngōng Zhàojì Lìjí Rénxiào Ruìwǔ Duānyì Qīn'ān Hóngwén Dìngyè Gāo Huángdì
承天廣運聖德神功肇紀立極仁孝睿武端毅欽安弘文定業高皇帝
Manchu: ᡩᡝᡵᡤᡳ ᡥᡡᠸᠠᠩᡩᡳ dergi hūwangdi
พระอารามนาม
ชิงไท่จู่
ราชวงศ์จิน

พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาชื่อ (แมนจู: ; จีนตัวย่อ: 努尔哈赤; จีนตัวเต็ม: 努爾哈赤; พินอิน: Nǔ'ěrhāchì) พระนามเดิม อ้ายซินเจว๋หลัว หนูเอ่อร์ฮาชื่อ (愛新覺羅努爾哈赤) หรือพระนามเชิงพิธีการคือ พระเจ้าชิงไท่จู่ เป็นปฐมจักรพรรดิราชวงศ์ชิง

พระราชประวัติ

[แก้]

พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาซื่อทรงเป็นชาวนฺหวี่เจิน ประสูติปี ค.ศ.1559 เป็นบุตรของข่านท่าเค้อซื่อซึ่งเป็นเจ้าเมืองเจี้ยนโจว หลังปู่และบิดาของพระองค์ถูกสังหารโดยทหารต้าหมิงพระองค์ก็ทรงรวบรวมกำลังโดยเริ่มจากเพียงชุดเกราะของตระกูล 13 ชุด ค.ศ.1588 พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาซื่อก็รวมเผ่านฺหวี่เจินในเขตเจี้ยนโจวได้สำเร็จ ค.ศ.1593 นฺหวี่เจินเผ่าเย่เฮ่อน่าลาได้ร่วมมือกับพันธมิตรยกทัพสามหมื่นนายบุกโจมตีเจี้ยนโจว แต่พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาซื่อก็สามารถเอาชนะได้และรวมเผ่านฺหวี่เจินได้ทั้งหมด ค.ศ.1616 หนูเอ่อร์ฮาซื่อตั้งตนเองเป็นข่านแห่งรัฐต้าจิน ค.ศ.1625 ย้ายเมืองหลวงจากเฮ่อถูอาลามาที่เสิ่นหยาง และในปี ค.ศ.1626 พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาซื่อสวรรคต

กองทัพแปดธง

[แก้]

ค.ศ.1601 พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาซื่อจัดตั้งกองทัพสี่ธงได้แก่ เหลือง แดง ขาว น้ำเงิน และในปี ค.ศ.1615 ได้เพิ่มอีกสี่กองธงได้แก่ ขอบเหลือง ขอบขาว ขอบแดง ขอบน้ำเงิน รวมเรียกกองทัพแปดธง ในสมัยหวงไท่จี๋ ได้มีการเพิ่มกองธงมองโกลและกองธงฮั่นเพิ่มเข้ามา จึงรวมเป็น 24 กองธง กองธงหนึ่งกองธงจะมีห้าเจียลา หนึ่งเจียลามีห้านิวลา หนึ่งนิวลามี 300 คน ดังนั้นกองธงหนึ่งจึงมีกำลังประมาณ 7,500 นาย กองทัพแปดธงเป็นการจัดระเบียบกองทัพที่มีประสิทธิภาพ ตอนพักรบจะทำไร่ทำนา เมื่อเกิดศึกสงครามก็ออกรบเป็นทหาร หลังจากแมนจูเข้าด่านแล้วกองทัพแปดธงจะตั้งอยู่ล้อมรอบพระราชวังต้องห้าม เพื่อรักษาความปลอดภัยให้แก่องค์ฮ่องเต้และกรุงปักกิ่ง

สงครามกับต้าหมิง

[แก้]
  • ค.ศ. 1618 ยกทัพ 20,000 นาย บุกเข้ายึดเมืองฟูซุน
  • ค.ศ. 1619 ราชสำนักหมิงได้ระดมทัพหนึ่งแสนคน รวมทั้งได้ให้เกาหลีส่งทัพ 20,000 คนมาช่วยบุกโจมตีอาณาจักรต้าจินโดยมีหยางเฮ่าเป็นแม่ทัพใหญ่ สงครามครั้งนี้ต้าจินสามารถชนะทัพหมิงได้อย่างเด็ดขาด แล้วยังยึดเมืองได้อีกหลายเมือง จากสงครามครั้งนี้ทำให้ต้าหมิงจากที่เคยรุกก็กลายเป็นรับ ส่วนต้าจินจากที่รับก็กลายเป็นรุกตีต้าหมิง
  • ค.ศ. 1622 ยกทัพบุกกว่างหนิง
  • ค.ศ. 1626 หนูเอ่อร์ฮาซื่อยกทัพด้วยพระองค์เองบุกโจมตีหนิงหยวน แม่ทัพหยวนฉงหวนได้นำปืนใหญ่มาใช้ต่อต้านกองทัพต้าจิน ทำให้กองทัพต้าจินพ่ายแพ้ หนูเอ่อร์ฮาซื่อได้รับบาดเจ็บและสิ้นพระชนม์ในเวลาต่อมา

พระบรมวงศานุวงศ์

[แก้]
  • พระบรมราชชนก: ข่านท่าเค้อซื่อ
  • พระบรมราชชนนี: สตรี สกุลสีท่าล้า
  • พระราชอนุชา
  • พระอัครมเหสี (皇后)
  • พระชายา
    • พระชายา (元妃) จากสกุลถงเจีย (佟佳)
    • พระชายา (继妃) จากสกุลฟู่ฉา (富察)
    • พระชายา (大福晋) จากสกุลเย่เฮ่อน่าลา (叶赫那拉)
    • พระชายา (大福晋) จากสกุลอูลาน่าลา (乌喇那拉)
    • พระชายา (大福晋) จากสกุลโป๋เอ่อร์จี้จี๋เท่อ (博爾濟吉特)
    • พระชายา (侧福晋) จากสกุลอีเอ่อร์เกินเจวี๋ยหลัว (伊尔根觉罗)
    • พระชายา (侧福晋) จากสกุลเย่เฮ่อน่าลา (叶赫那拉)
  • พระสนมขั้นซู่เฟย (庶妃)
    • พระสนม จากสกุลจ้าวเจีย (兆佳)
    • พระสนม จากสกุลหนิ่วฮู่ลู่ (钮祜禄)
    • พระสนม จากสกุลซีหลินเจวี๋ยหลัว (西林觉罗)
    • พระสนม จากสกุลอีเอ่อร์เกินเจวี๋ยหลัว (伊尔根觉罗)
    • พระสนม จากสกุลเจียมู่หูเจวี๋ยหลัว (嘉穆瑚觉罗)
  • พระสนมขั้นฝูจิ้น (福晋)
    • พระสนมอาจี้เกิน ไม่ทราบสกุล
    • พระสนมเต๋ออินเจ๋อ ไม่ทราบสกุล
    • พระสนม ไม่ทราบสกุล
  • พระราชโอรส
ลำดับ พระนาม ประสูติ สิ้นพระชนม์ พระมารดา หมายเหตุ
1
องค์ชายฉู่อิง
ค.ศ. 1580 ค.ศ. 1615 หยวนเฟย์ ทรงเป็นรัชทายาทก่อนการสถาปนาราชวงศ์
2
องค์ชายไต้ซ่าน
19 สิงหาคม ค.ศ. 1583 25 พฤศจิกายน ค.ศ. 1648 หยวนเฟย์ ดำรงตำแหน่งลี่เล่ยชินอ๋อง
3 องค์ชายอาไป้ ค.ศ.1585 ค.ศ.1648 พระสนมสกุลจ้าวเจีย ดำรงตำแหน่งเจิ้นกั๋วฉินมิ่นกง
4 องค์ชายถังกู่ไต้ ค.ศ 1585 ค.ศ.1640 พระสนมสกุลหนิ่วฮู่ลู่ ดำรงตำแหน่งเจิ้นกั๋วเค่อเจี๋ยเจียงจูน
5 องค์ชายเมิ่งกู่เอ่อไท่ ค.ศ.1587 ค.ศ.1633 พระชายาสกุลฟู่ฉา ดำรงตำแหน่งเป้ยเล่อ
6 องค์ชายท่าไป้ ค.ศ.1589 ค.ศ.1639 พระสนมสกุลหนิ่วฮู่ลู่ ดำรงตำแหน่งฟู่กั๋วเฉียไฮว่กง
7 องค์ชายอาปาไท่ ค.ศ.1589 ค.ศ.1646 พระชายาสกุลอีเอ่อร์เกินเจวี๋ยหลัว ดำรงตำแหน่งหยัวอู๋มิ่นจุ้นอ๋อง
8
องคฺ์ชายหฺวัง ไท่จี๋
28 พฤศจิกายน ค.ศ. 1592 21 กันยายน ค.ศ. 1643 จักรพรรดินีเซี่ยวฉือเกา ภายหลังเป็นจักรพรรดิ 20 ตุลาคม ค.ศ. 1626 – 21 กันยายน ค.ศ. 1643
9 องค์ชายปาปู้ไท่ ค.ศ.1592 ค.ศ.1655 พระชายาสกุลเจียมู่หูเจี๋ยหลัว ดำรงตำแหน่งเจิ้นกั๋วเค้อซีกง
10 องค์ชายเต๋อเก๋อเล่ย ค.ศ.1592 ค.ศ.1635 พระชายาสกุลฟู่ฉา ดำรงตำแหน่งเป้ยเล่อ
11 องค์ชายปาปู้ไฮ่ ค.ศ.1597 ค.ศ.1643 พระชายาสกุลเจียมู่หูเจวี๋ยหลัว ดำรงตำแหน่งเจิ้นกั๋วเจียงจูน
12 องค์ชายอาจี้เก๋อ 28 สิงหาคม ค.ศ.1605 28 พฤศจิกายน ค.ศ.1651 อาปาไฮ่ ดำรงตำแหน่งอิงชินอ๋อง
13 องค์ชายไหล่มู่ปู๋ ค.ศ.1612 ค.ศ.1646 พระชายาสกุลซีหลินเจว๋หลัว ดำรงตำแหน่งฟู่กั๋วเจี้ยจื๋อกง
14
องค์ชายตัวเอ๋อร์กุ่น
17 พฤศจิกายน ค.ศ. 1612 31 ธันวาคม ค.ศ.1650 อาปาไฮ่ ดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการค.ศ.1643 – 1650
15
องค์ชายตัวตั๋ว
2 เมษายน ค.ศ.1614 29 เมษายน ค.ศ.1649 อาปาไฮ่ ดำรงตำแหน่งยู่ทงชินอ๋อง
16 องค์ชายเฟ่ยหยางกั่ว ค.ศ.1620 ค.ศ.1645 ไม่ทราบสกุล -
  • พระราชธิดา
    • องค์หญิงตงกั๋ว (东果,1578–1652) กู้หลุนกงจวู่ (固伦公主);พระธิดาในพระชายา สกุลถงเจีย
    • องค์หญิงเนิ่นเจ๋อ (嫩哲,1587–1646) เหอซั่วกงจวู่ (和硕公主);พระธิดาในชายา สกุลอีเอ่อเกินเจี๋ยหลัว
    • องค์หญิงเมิ่งกู่จี้ (莽古濟,1590–1635) พระธิดาในชายา สกุลฟู่ฉา
    • องค์หญิงมู่คู่เสิน (穆库什,1595–1659) เหอซั่วกงจวู่ (和硕公主);พระธิดาในชายา สกุลเจียมู่หูเจี๋ยหลัว
    • องค์หญิงไม่ปรากฏพระนาม (1597–1613) พระธิดาในชายา สกุลเจียมู่หูเจี๋ยหลัว
    • องค์หญิงไม่ปรากฏพระนาม (1600–1646) พระธิดาในชายา สกุลเจียมู่หูเจี๋ยหลัว
    • องค์หญิงเซี่ยงจุน (乡君,1604–1685) พระธิดาในพระชายาพชายา สกุลอีเอ่อเกินเจี๋ยหลัว
    • องค์หญิงเหอซั่วกงจวู่ (和硕公主,1612–1646) พระธิดาในชายา สกุลเย่เฮ่อน่าลา
  • พระราชนัดดา
    • องค์ชายอามิน (阿敏,1585–1640) เป้ยเล่อ (贝勒);พระโอรสของซูเอ่อร์ฮาฉี
    • องค์ชายจีเอ่อร์ฮาหล่าง (濟爾哈朗,1599–1655) เจิ้งเสี่ยนชินอ๋อง (郑献亲王,1636-1655);พระโอรสของซูเอ่อร์ฮาฉี
ก่อนหน้า พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาชื่อ ถัดไป
ต้นราชวงศ์
ข่านแห่งรัฐต้าจิน
(พ.ศ. 2159 - พ.ศ. 2169)
จักรพรรดิหวงไท่จี๋