บ้านพลับ

บ้านพลับ เป็นหมู่บ้านหนึ่งที่อยู่ในตำบลสนม อำเภอสนม จังหวัดสุรินทร์ เป็นหมู่บ้านที่พูดภาษา เขมรหนึ่งเดียวในหมู่บ้านของตำบลสนม อำเภอสนม จังหวัดสุรินทร์ ที่ยังมีการอนุรักษ์ วัฒนธรรมประเพณีต่างของชาวเขมรไว้ และยังเป็นหมู่บ้านที่ได้รับความสำเร็จต่างๆในการจัดตั้งสถาบันการจัดการเงินทุนชุมชนได้สำเร็จมีเงินทุนหมุนเวียน เป็นหมู่บ้านได้รับการรับรองเป็นหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง ระดับ “อยู่เย็น เป็นสุข” ประจำปี ๒๕๕๔ สามารถพัฒนาหมู่บ้านและตนเองจนได้รับมาตรฐานงานชุมชน(มชช.) ทั้งประเภทชุมชนและตนเอง ปี 2555 ได้รับรางวัล รองชนะเลิศอันดับ ๑ ระดับภาค หมู่บ้าน อพป.

ที่ตั้งและอาณาเขต

บ้านพลับหมู่ที่ 4 ตำบลสนม อำเภอสนม ตั้งอยู่ทิศทางตะวันตกของอำเภอ อยู่ห่างจากตัว อำเภอเป็นระยะทาง 3 กิโลเมตร มีอาณาเขต ทิศเหนือจรดบ้านโสกแดง ทิศใต้จรดบ้านอาเลา ทิศตะวันออกจรดบ้านนาศรีสุข ทิศตะวันตกจรดบ้านค้อ

ประวัติ

บ้านพลับ ตั้งอยู่ที่ตำบลสนม อำเภอสนม จังหวัดสุรินทร์ จัดตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2458 ราษฎรส่วนใหญ่เป็นชนเผ่า “เขมร” อพยพมาจากบ้านตูมและบ้านพงสวาย อำเภอท่าตูม จังหวัดสุรินทร์ สาเหตุอพยพมาเพราะมีการ ประกอบอาชีพทำนาเพียงอย่างเดียว ซึ่งพื้นที่นาส่วนมากติด กับลำน้ำมูล ทำให้น้ำท่วมนาไม่ได้ผลผลิตเท่าที่ควร และต่อมามีผู้อาวุโสหมู่บ้าน ได้เดินทางมาเห็นทำเลแห่งนี้มีความเหมาะสมกับการประกอบอาชีพเพาะปลูกจึง พากันอพยพมาตั้งบ้านเรือน อยู่ ณ ที่หมู่บ้านปัจจุบัน “ พลับ” เป็นชื่อของไม้ยืนต้นชนิดหนึ่ง ซึ่งแต่เดิมมีต้นพลับขึ้นที่หนองน้ำหมู่บ้านจึงเห็นพ้องต้องกันว่า ไม้ชนิดนี้เป็นไม้มงคล มีเอกลักษณ์เป็นของตนเอง จึง นำมาตั้งเป็นชื่อว่า “ บ้านหนองพลับ” และต่อมาเรียกกันสั้นๆว่า “บ้านพลับ” และเรียกชื่อนี้จนถึงทุกวันนี้ อัตราส่วนของประชากรในปัจจุบัน “เขมร” 70% “ลาว” 30%

ลักษณะภูมิประเทศ

บ้านพลับ ตั้งอยู่บนพื้นที่ราบ มีลำห้วยไหลผ่านรอบหมู่บ้าน 1 สาย สภาพอากาศมี 3 ฤดู อากาศค่อนข้างร้อน คนในหมู่บ้านจึงนิยมปลูกไม้ผล ผักสวนครัวรั้วกินได้ หรือไม้ยืนต้นรอบ ๆ บ้าน เพื่อปรับสภาพอากาศและได้รับร่มเงาจากต้นไม้ ทำให้เกิดความร่มเย็นมากขึ้น

พื้นที่ทั้งหมด 2,831 ไร่ แยกเป็นพื้นที่การเกษตร 2,461 ไร่ พื้นที่อยู่อาศัย 318 ไร่ พื้นที่สาธารณของหมู่บ้าน 52 ไร่ การถือครองกรรมสิทธิ์ ส่วนใหญ่ถือครอง โฉนด

สังคม

สภาพบ้านเรือนของชาวบ้านพลับมีความมั่นคงถาวร ส่วนใหญ่เป็นบ้านไม้มุงกระเบื้องและสังกะสีมีการจัดบริเวณบ้านถูกสุขลักษณะครอบครัวมีความอบอุ่น และครัวเรือนไม่ถูกรบกวนจากมลพิษ

ประชาชนส่วนใหญ่มีสุขภาพดี คนอายุ 35 ปี ขึ้นไปได้รับการตรวจสุขภาพประจำปี
เด็กและเยาวชนได้รับการศึกษาภาคบังคับทุกคน และประชาชนที่มีอายุ 15-60 ปีอ่านออกเขียนได้ครบทุกคน
ผู้สูงอายุ คนชรา คนพิการ ได้รับการดูแลสงเคราะห์และช่วยเหลือจากกองทุนต่าง ๆ ในชุมชนด้านสวัสดิการเป็นอย่างดี
คนในครัวเรือนมีส่วนร่วมในการเวทีประชาคม โดยแสดงความคิดเห็นเพื่อประโยชน์ของชุมชนโดยสม่ำเสมอ
หมู่บ้านมีการจัดบูรณาการทุนในชุมชน และใช้ศูนย์กลาง คือ ศูนย์บูรณาการทุนชุมชนเป็นศูนย์กลางในการปฏิบัติงาน ศูนย์ข้อมูลชุมชน และเตรียมความพร้อมสู่การเป็นสถาบันการจัดการเงินทุนในชุมชนในอนาคตข้างหน้า มีกลุ่มกิจกรรมในชุมชนจำนวน 19 กลุ่ม เงินทุน

ชาวบ้านส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ มีวัดประจำหมู่บ้านคือ วัดหนองพลับ เป็นศูนย์รวมจิตใจ และเป็นศูนย์กลางในการจัดกิจกรรมต่าง ๆ ในชุมชน ตั้งอยู่ที่บ้านพลับ หมู่ 4 ตำบลสนม อำเภอสนม จังหวัดสุรินทร์

อาชีพหลัก ทำนา ทำไร่ ทำสวน เลี้ยงสัตว์ ค้าขาย รับจ้าง อุตสาหกรรมหัตถกรรมในครัวเรือน ทอผ้าไหม เลี้ยงหม่อนไหม

ผลิตภัณฑ์ของชุมชน

ชาวบ้านพลับจะรวมตัวกันเป็นกลุ่มเพื่อจัดทำกิจกรรมสร้างเสริมรายได้ด้านอาชีพและกิจกรรมที่เป็นสวัสดิการชุมชน โดย การบูรณาการทุนที่มีอยู่ในชุมชนเข้าด้วยกันปัจจุบัน และมี ผลิตภัณฑ์ชุมชนที่เด่น ๆ ได้แก่
ข้าวปลอดสารพิษ เป็นข้าวสารมะลิพันธุ์ดี ปลูกดูแลและบ ารุงดินโดยไม่ใช้สารเคมีซึ่งเมล็ดข้าวจะ “ หอม ขาว ยาว และนุ่ม” ดำเนินการโดยกลุ่มโรงสีชุมชน(เครือข่ายกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิตข้าวเม่าปลอดสารพิษ เป็นข้าวเม่าแปรรูปจากข้าวปลอดสารพิษ ซึ่งภูมิปัญญาท้องถิ่นได้ดัดแปลง เครื่องมือในการผลิต ดำเนินการโดยกลุ่มสตรี เป็นการสร้างเสริมรายได้อีกทางหนึ่ง
ผลิตภัณฑ์จากไหม กลุ่มสตรีดำเนินการ มีการปลุกหม่อน,เลี้ยงไหม ,ทอผ้าไหมลวดลายต่าง ๆ เช่นลายอัมปรม , ลายโฮล ,ลายลูกแก้ว ,ลายโสร่งเปราะ,ลายกะเนียว ฯ ล ฯ
ผลิตภัณฑ์จักสานจากไม้ไผ่ดำเนินการโดยกลุ่มผู้สูงอายุ ซึ่งเป็นภูมิปัญญาของท้องถิ่นจักสานผลิตภัณฑ์จากไม้ไผ่ ส่วนใหญ่ทำเป็นของใช้ในครัวเรือน ,เครื่องมือดักจับสัตว์ เช่น ลอบ,ไซ,สวิง,หวดนึ่งข้าว,กระบุง และอื่น ๆ

ประเพณีที่สำคัญของชุมชน

เดือนมกราคม มีการจัดแข่งขันกีฬาประจำปี “บ้านพลับ-บ้านค้อ” , กิจกรรมวันเด็ก
เดือนมีนาคม ตรงกับขึ้น 3 ค่ำ เดือน 3 เซ่นไหว้ศาลปู่ตา ประจำหมู่บ้าน
เดือนพฤษภาคม ตรงกับขึ้น 6 ค่ำ เดือน 6 เซ่นไหว้ศาลปู่ตา ประจำหมู่บ้าน ก่อนการทำไรไถนา
เดือนเมษายน มีการจัดกิจกรรมวันกตัญญูผู้สูงอายุ , การทำบุญรวมญาติ , ประเพณีเรือมอันเร (รำกระทบสาก)
เดือนกรกฎาคม ทำบุญวันเข้าพรรษา
เดือนตุลาคม ประเพณี “แซนโฏนตา” ซึ่งเป็นการเซ่นไหว้บรรพบุรุษ ตรงกับ แรม 14 ค่ำ เดือน 10 ของทุกปี เครือญาติพี่น้องได้มีโอกาสมาพบหน้ากัน สร้างความอบอุ่นในครอบครัวเป็นอย่างยิ่ง และหลังจาก ประเพณี “แซนโฏนตา” อีก 15 วัน ก็จะทำบุญออกพรรษา จุดกระธูปและปล่อยโคมลอย
พิธีกรรมความเชื่อ
เนื่องจากเป็นชุมชนเผ่าเขมร จึงมีความเชื่อเกี่ยวกับความเชื่อสิ่งลี้ลับต่างๆ มีการเซ่นไหว้บรรพบุรุษก่อนการเริ่มงานพิธีต่างๆ และหากเจ็บป่วยรักษาแพทย์แผนปัจจุบันไม่ดีขึ้น ก็จะมีการรักษาโดยพิธีกรรมความเชื่อพื้นบ้านโดยสืบทอดมาจากบรรพุบุรุษจากรุ่นสู่รุ่น พอรักษแล้วอาการดีขึ้นจึงมีความเชื่อว่าอาการเจ็บป่วยดังกล่าวเกิดจากสิ่งที่มองไม่เห็น

ครัวเรือนในหมู่บ้านเป็นสมาชิกกลุ่มที่ตั้งขึ้นในหมู่บ้าน จำนวน 19 กลุ่ม โดยมี กิจกรรมหลัก คือ กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิตเป็นแกนน้าการพัฒนาและเชื่อมโยงสู่กิจกรรม อื่น ๆ เช่น ศูนย์สาธิตการตลาด ,โรงสีชุมชน ,ยุ้งฉาง-ธนาคารข้าวธนาคารโค-กระบือ ,ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก,กองทุนผู้สูงอายุ ,กลุ่มเยาวชน และอื่น ๆ ที่เป็นเงินทุนที่สนับสนุนจากทั้งทางราชการและเอกชนซึ่งแต่ละกลุ่ม องค์กรของหมู่บ้านสามารถดำเนินกิจกรรมประสบผลสำเร็จเป็นอย่างดี สามารถเป็น แหล่งเรียนรู้ให้แก่กลุ่มองค์กรที่สนใจศึกษาและแลกเปลี่ยนประสบการณ์ได้มีการจัดตั้งศูนย์เรียนรู้ชุมชนขึ้นเมื่อ ปี พ.ศ. 2551และมีการขยายผลการดำเนินงานศูนย์เรียนรู้ชุมชนขึ้นในปี พ.ศ. 2553 มีการกำหนด กิจกรรมการเรียนรู้ 3 สถานี คือ

สถานีเรียนรู้เรื่องทุนชุมชน ประกอบด้วยกิจกรรม กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิต ศูนย์สาธิตการตลาด โรงสีชุมชน สถาบันการจัดการเงินทุนชุมชน ฯลฯ
สถานีเรียนรู้เรื่องการดำเนินชีวิตตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
สถานีเรียนรู้เรื่องผลิตภัณฑ์ชุมชน ประกอบด้วยกิจกรรม ทอผ้าไหม ข้าวเม่า จักสานและช่างเฟอร์นิเจอร์

มีคณะกรรมการดำเนินการศูนย์เรียนรู้ชุมชน ทำหน้าที่ในการบริหารจัดการกิจกรรมและเก็บรวบรวมองค์ความรู้ต่าง ๆ ของชุมชนรวบรวมไว้เป็นลายลักษณ์อักษร

เอกสารอ้างอิงหรือแหล่งข้อมูล:ข้อมูลในหมู่บ้านพลับและกลุ่มต่างๆในหมู่บ้านพลับ

อ้างอิง

หมู่บ้านเศรษฐกิจชุมชน^{[ลิงก์เสีย]}