รัฐไบเอิร์น

เสรีรัฐไบเอิร์น Freistaat Bayern  (เยอรมัน) Freistoot Bayern  (บาวาเรีย)
รัฐ
ธง ตราอาร์ม
เพลง: Bayernhymne  (เยอรมัน) "สดุดีไบเอิร์น"
พิกัด: 48°46′39″N 11°25′52″E
ประเทศ	เยอรมนี
เมืองหลวง	มิวนิก
การปกครอง
• องค์กร	ลันท์ทาคแห่งรัฐไบเอิร์น
• มุขมนตรี	Markus Söder (ซีเอสยู)
• พรรคการเมือง	ซีเอสยู / เอฟดับเบิลยู
• สมาชิกบุนเดิสทาค	6 คน (จาก 69 คน)
พื้นที่
• รวม	70,550.19 ตร.กม. (27,239.58 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2019-12-31)
• รวม	13,124,737 คน
• ความหนาแน่น	186 คน/ตร.กม. (480 คน/ตร.ไมล์)
เดมะนิม	บาวาเรีย
ประชากร
• ภาษาทางการ	บาวาเรีย เยอรมันที่ราบสูงมาตรฐาน
เขตเวลา	UTC+1 (CET)
• ฤดูร้อน (เวลาออมแสง)	UTC+2 (CEST)
รหัส ISO 3166	DE-BY
GRP (nominal)	€633 billion (2019)
GRP per capita	€48,000 (2019)
NUTS Region	DE2
HDI (2018)	0.947 very high · 6th of 16
เว็บไซต์	https://www.bayern.de

ไบเอิร์น (เยอรมัน: Bayern) หรือในภาษาอังกฤษเรียก บาวาเรีย (อังกฤษ: Bavaria) มีชื่ออย่างเป็นทางการว่า เสรีรัฐไบเอิร์น (เยอรมัน: Freistaat Bayern, [ˈfʁaɪʃtaːt ˈbaɪɐn] ( ฟังเสียง); บาวาเรีย: Freistoot Boarn) เป็นหนึ่งในสิบหกรัฐของประเทศเยอรมนี ถือเป็นรัฐที่มีอาณาเขตใหญ่ที่สุดในประเทศเยอรมนี อยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ มีประชากรประมาณ 12.5 ล้านคน มีพื้นที่ประมาณ 70,548 ตารางกิโลเมตร เมืองหลวงคือเมืองมิวนิก เชื้อสายประชากรเป็นชาวไบเอิร์น 6.4 ล้านคน, ฟรังโคเนีย 4.1 ล้านคน, และสวาเบีย 1.8 ล้านคน

บาวาเรียเป็นหนึ่งในรัฐที่เก่าแก่ที่สุดรัฐหนึ่งในยุโรป และถือเป็นรัฐเยอรมันที่มั่งคั่งรัฐหนึ่ง ก่อตั้งขึ้นเป็นดัชชีในกลางคริสศตวรรษที่ 17 ดยุกแห่งบาวาเรียเป็นหนึ่งในเจ้านครรัฐผู้คัดเลือก ซึ่งมีสิทธิ์ออกเสียงเลือกจักรพรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ ต่อมาในปีค.ศ. 1806 บาวาเรียยกฐานะขึ้นเป็นราชอาณาจักรบาวาเรียภายใต้ระบอบกษัตริย์ และเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิเยอรมันในปีค.ศ. 1871 เมื่อเยอรมนีพ่ายแพ้ในสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง พระเจ้าลูทวิชที่ 3 แห่งบาวาเรีย จำยอมต้องสละราชสมบัติ บาวาเรียจึงปกครองด้วยระบอบสาธารณรัฐนับตั้งแต่นั้น โดยมีชื่ออย่างเป็นทางการว่า เสรีรัฐไบเอิร์น

การปกครอง

ส่วนการปกครองไบเอิร์นนำโดยมุขมนตรีเสรีรัฐไบเอิร์น (Ministerpräsident des Freistaates Bayern) ซึ่งมาจากการลงมติของสภารัฐไบเอิร์น มีวาระดำรงตำแหน่งห้าปี มุขมนตรีเป็นผู้แต่งตั้งรองมุขมนตรีจำนวนหนึ่งคน รัฐมนตรีว่าการทบวงจำนวนสิบเอ็ดคน รัฐมนตรีว่าการเฉพาะกิจไม่เกินหกคน

ส่วนการปกครองไบเอิร์นประกอบด้วย

• ทำเนียบว่าการรัฐ (Staatskanzlei)
• ทบวงมหาดไทย กีฬา และบูรณาการ (Staatsministerium des Innern, für Sport und Integration)
• ทบวงการที่อยู่อาศัย การโยธา และคมนาคม (Staatsministerium für Wohnen, Bau und Verkehr)
• ทบวงยุติธรรม (Staatsministerium der Justiz)
• ทบวงการศึกษาและวัฒนธรรม (Staatsministerium für Bildung und Kultus)
• ทบวงวิทยาศาสตร์และศิลปศาสตร์ (Staatsministerium für Wissenschaft und Kunst)
• ทบวงการคลังและเคหการ (Staatsministerium der Finanzen und für Heimat)
• ทบวงเศรษฐกิจ พัฒนาการภูมิภาค และพลังงาน (Staatsministerium für Wirtschaft, Landesentwicklung und Energie)
• ทบวงสิ่งแวดล้อมและคุ้มครองผู้บริโภค (Staatsministerium für Umwelt und Verbraucherschutz)
• ทบวงอาหาร เกษตรกรรม และป่าไม้ (Staatsministerium für Ernährung, Landwirtschaft und Forsten)
• ทบวงครอบครัว แรงงาน และสังคม (Staatsministerium für Familie, Arbeit und Soziales)
• ทบวงสุขภาพและบริบาล (Staatsministerium für Gesundheit und Pflege)
• ทบวงกิจการดิจิทัล (Staatsministerium für Digitales)

เขตการปกครอง

ส่วนภูมิภาคของรัฐบาวาเรีย

รัฐไบเอิร์นแบ่งออกเป็น 7 ส่วนภูมิภาคเทียบเท่าจังหวัดที่เรียกว่า เรกีรุงชเบเซิร์ค อันประกอบด้วย:

1. โอเบอร์ฟรังเคิน (Oberfranken)
2. มิทเทิลฟรังเคิน (Mittelfranken)
3. อุนเทอร์ฟรังเคิน (Unterfranken)
4. ชวาเบิน (Schwaben)
5. โอเบิร์พฟัลทซ์ (Oberpfalz)
6. โอเบอร์ไบเอิร์น (Oberbayern)
7. นีเดอร์ไบเอิร์น (Niederbayern)

• ตราอาร์ม
• 
  โอเบอร์ไบเอิร์น
• 
  นีเดอร์ไบเอิร์น
• 
  โอเบิร์พฟัลทซ์
• 
  โอเบอร์ฟรังเคิน
• 
  มิทเทิลฟรังเคิน
• 
  อุนเทอร์ฟรังเคิน
• 
  ชวาเบิน

เมืองใหญ่

รายชื่อเมืองใหญ่สุดในรัฐไบเอิร์น

เมือง	ส่วนภูมิภาค	ประชากร (2000)	ประชากร (2015)	เปลี่ยนแปลง (%)
มิวนิก	โอเบอร์ไบเอิร์น	1,210,223	1,450,381	+19.8
เนือร์นแบร์ค	มิทเทิลฟรังเคิน	488,400	509,975	+4.3
เอาคส์บวร์ค	ชวาเบิน	254,982	286,374	+12.6
เรเกินส์บวร์ค	โอเบิร์พฟัลทซ์	125,676	145,465	+16.0
อิงก็อลชตัท	โอเบอร์ไบเอิร์น	115,722	132,438	+14.8
เวือทซ์บวร์ค	อุนเทอร์ฟรังเคิน	127,966	124,873	-2.3
เฟือร์ท	มิทเทิลฟรังเคิน	110,477	124,171	+12.7
แอร์ลังเงิน	มิทเทิลฟรังเคิน	100,778	108,336	+7.5
ไบร็อยท์	โอเบอร์ฟรังเคิน	74,153	72,148	−2.7
บัมแบร์ค	โอเบอร์ฟรังเคิน	69,036	73,331	+5.8
อชัฟเฟินบวร์ค	อุนเทอร์ฟรังเคิน	67,592	68,986	+2.0
ลันทซ์ฮูท	อุนเทอร์ไบเอิร์น	58,746	69,211	+17.9
เค็มพ์เทิน	ชวาเบิน	61,389	66,947	+9.1
โรเซินไฮม์	โอเบอร์ไบเอิร์น	58,908	61,844	+4.9
น็อย-อุล์ม	ชวาเบิน	50,188	57,237	+14.1
ชไวน์ฟวร์ท	อุนเทอร์ฟรังเคิน	54,325	51,969	−4.4

ดูเพิ่ม

• รายนามประมุขแห่งบาวาเรีย