สิริมาโว พัณฑารนายกะ

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
สิริมาโว พัณฑารยนายะเก
සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක
சிறிமா பண்டாரநாயக்கே
พัณฑารยนายกะเมื่อปี 1963
นายกรัฐมนตรีศรีลังกา
ดำรงตำแหน่ง
14 พฤศจิกายน 1994 – 10 สิงหาคม 2000
ประธานาธิบดีจันทริกา กุมารตุงคะ
ก่อนหน้าจันทริกา กุมารตุงคะ
ถัดไปรัตนสิริ วิกรมนายกะ
ดำรงตำแหน่ง
29 พฤษภาคม 1970 – 23 กรกฎาคม 1977
กษัตริย์เอลิซาเบธที่สอง (1970–1972)
ประธานาธิบดีวิลเลียม โคปาลวะ (1972–1977)
ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์วัลเลียม โคปาลวะ (1970–1972)
ก่อนหน้าดูดลีย์ เสนานายกะ
ถัดไปเจ อาร์ ชยวรรฑนะ
ดำรงตำแหน่ง
21 กรกฎาคม 1960 – 27 มีนาคม 1965
กษัตริย์เอลิซาเบธที่สอง
ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์
ก่อนหน้าดูดลีย์ เสนานายกะ
ถัดไปดูดลีย์ เสนานายกะ
หัวหน้าฝ่ายค้านคนที่ 5
ดำรงตำแหน่ง
9 มีนาคม 1989 – 24 มิถุนายน 1994
นายกรัฐมนตรี
ก่อนหน้าอนุระ พัณฑารนายกะ
ถัดไปคามินี ทิสนายกะ
ดำรงตำแหน่ง
5 เมษายน 1965 – 25 มีนาคม 1970
นายกรัฐมนตรีดูดลีย์ เสนานายกะ
ก่อนหน้าดูดลีย์ เสนานายกะ
ถัดไปเจ อาร์ ชยวรรฑณะ
หัวหน้าพรรคเสรีภาพศรีลังกา
ดำรงตำแหน่ง
7 พฤษภาคม 1960 – 12 พฤศจิกายน 1994
ก่อนหน้าซี พี เดอซิลวา
ถัดไปจัทริกา กุมารตุงคะ
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด
สิริมา รัตวัตตะ

17 เมษายน ค.ศ. 1916(1916-04-17)
รัตนปุระ บริติชซีลอน
เสียชีวิต10 ตุลาคม ค.ศ. 2000(2000-10-10) (84 ปี)
กฑวฐา ประเทศศรีลังกา
พรรคการเมืองSLFP
คู่สมรสโซโลมอน พัณฑารยนายกะ (สมรส 1940; เสียชีวิต 1959)
บุตร
บุพการี
ความสัมพันธ์ตระกูลพัณฑารนายกะ

สิริมา รัตวัตเต ฑยัส พัณฑารนายกะ (อักษรโรมัน: Sirima Ratwatte Dias Bandaranaike, สิงหล: සිරිමා රත්වත්තේ ඩයස් බණ්ඩාරනායක; 17 เมษายน 1916 – 10 ตุลาคม 2000) หรือ จิริมา รัตวัตเต ฏยัส ปัณฏารนายักเก (ทมิฬ: சிறிமா ரத்வத்தே டயஸ் பண்டாரநாயக்கே) หรือที่รู้จักในชื่อ สิริมาโว พัณฑารนายกะ หรือ จิริมาโว ปัณฏารนายักเก (อักษรโรมัน: Sirimavo Bandaranaike, โดยคำลงท้ายว่า โว เป็นคำให้เกียรติแก่สตรี[1]) เป็นนักการเมืองชาวศรีลังกา ผู้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีศรีลังกาสามสมัยในปี 1960-1965 (ในเวลานั้นคือรัฐซีลอน), สมัยที่สองในปี 1970 ถึง 1977 และสมัยที่สามในสาธารณรัฐศรีลังกา ระหว่างปี 1994 ถึง 2000 ภายใต้ประธานาธิบดีจัทริกา กุมารตุงคะ ซึ่งเป็นลูกสาวของเธอ การขึ้นมาดำรงตำแหน่งของเธอในปี 1960 ทำให้เธอเป็นสตรีคนแรกของโลกที่ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี[2] เธอเป็นประธานพรรคเสรีภาพศรีลังกา (SLFP) ระหว่างปี 1960 ถึง 1994

ในสมัยที่เธอขึ้นเป็นนายกรัฐมนตรีนั้น แนวคิดเรื่องการมีสตรีเป็นผู้นำประเทศเป็นสิ่งที่ไม่มีในสาธารณชน[3] พันฑารนายกะช่วยสร้างภาพใหม่ให้แก่ความสามารถของสตรีในระดับสากล[4] นอกจากตัวเธอจะมีส่วนในรัฐบาลของศรีลังกาอย่างมากแล้ว ลูกของเธอก็มีส่วนอย่างมากในการเมืองของประเทศในเวลาต่อมา ลูกของเธอทั้งสามมีตำแหน่งในรัฐบาลศรีลังกา[5][6][7][4][3] รัฐบาลโดยตระกูลพันฑารนายกะสามารถทำลายระบบชนชั้นวรรณะในศรีลังกาตลอดระยะเวลาหลายปี[1][5] ผ่านการบังคับใช้นโยบายสังคมนิยม[8][9]

ตลอดระยะเวลาสามสมัยของสิริมาโวในการเป็นนายกรัฐมนตรี เธอนำพาประเทศให้เปลี่ยนผ่านจากอดีตของการเป็นรัฐอาณานิคม สู่การเป็นสาธารณรัฐที่เป็นเอกราช ในระหว่างสงครามเย็น เธอนำศรีลังกาโดยใช้นโยบายสังคมนิยมซึ่งรวมถึงการรวบธุรกิจสำคัญของประเทศเป็นของรัฐ (nationalise) รวมถึงยังทำการปฏิรูปที่ดินซึ่งเป็นประโยชน์แก่คนท้องถิ่น[3] ทั้งหมดนี้เธอมีเป้าหมายเพื่อทลายความโน้มเอียงทางการเมืองซึ่งเป็นใจให้แก่ชนชั้นนำที่ได้รับการศึกษามาแบบตะวันตก[4] เป้าหมายหลักประการหนึ่งในหลายนโยบายของเธอคือเพื่อลดความแตกต่างทางชนชั้นสังคมและความแตกต่างทางชาติพันธุ์ในประเทศ[10] อย่างไรก็ตาม เธอไม่สามารถตอบความต้องการของประชากรชาวทมิฬในประเทศได้เพียงพอ ซึ่งนำไปสู่การลุกฮือต่อต้านและกลายสภาพมาเป็นความรุนแรงในเวลาต่อมา[4] พัณฑารนายกะเป็นหนึ่งในผู้สถาปนาขบวนการไม่เลือกข้าง (Non-Aligned Movement)[3] เธอนำพาศรีลังกามามีบทบาทสำคัญในบรรดารัฐที่เสาะหาการเป็นกลางท่ามกลางอิทธิพลของรัฐมหาอำนาจ[11] เธอพยายามสร้างพันธมิตรกับบรรดาประเทศในซีกใต้ของโลก[12] และพยายามแก้ไขปัญหาโดยใช้วิธีการทางการทูต ตลอดจนต่อต้านการขยายตัวของการครอบครองอาวุธนิวเคลียร์ (nuclear expansion)[13][10]

อ้างอิง[แก้]

บรรณานุกรม[แก้]