มาห์เซียร์
มาห์เซียร์ (อังกฤษ: Mahseers), มหาศีร์ (ฮินดี: महाशीर) หรือ มหาสีร์ (ฮินดี: महासीर) เป็นชื่อสามัญของปลาน้ำจืดขนาดใหญ่จำพวกหนึ่ง ที่อยู่ในสกุล Tor[1], Neolissochilus[2] และ Naziritor[3]โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสกุล Tor[4] ในวงศ์ปลาตะเพียน (Cyprinidae)
มาห์เซียร์เป็นปลาที่กระจายพันธุ์ในเขตร้อนของทวีปเอเชียตั้งแต่มาเลเซีย, อินโดนีเซีย, เอเชียใต้ จนถึงอิหร่าน ตลอดจนอนุทวีปอินเดีย[5][4]
มาห์เซียร์เป็นปลาน้ำจืดขนาดใหญ่ มีรูปร่างคล้ายปลาคาร์ป เป็นปลาที่อาศัยอยู่รวมตัวกันเป็นฝูงขนาดใหญ่ มักพบอาศัยอยู่ในแหล่งน้ำที่ใสสะอาด มีปริมาณออกซิเจนละลายในน้ำสูง เช่น ลำธารหรือน้ำตกในป่าดิบชื้น หรือแม่น้ำขนาดใหญ่หลายสาย เช่น แม่น้ำสาละวิน, แม่น้ำเมย[6], แม่น้ำเพชรบุรี เป็นต้น [7]
เป็นปลาที่นิยมตกเป็นเกมกีฬา และนิยมรับประทานเนื้อเป็นอาหารในบางชนิด และบางพื้นที่ แต่ขณะที่บางพื้นที่ในประเทศไทยมีความเชื่อว่า เมื่อรับประทานไปแล้วจะมีอาการมึนเมา หรือถึงขั้นเสียชีวิตได้ จึงเชื่อกันว่าเป็นปลาเจ้า แต่ความจริงแล้ว เกิดจากการที่ปลากินผลไม้พิษจำพวกลูกกระเบาหรือลูกลำโพงเข้าไปแล้วสะสมความเป็นพิษไว้ในตัวเหมือนกับกรณีของปลาบ้า เมื่อมีผู้รับประทานไปแล้วจะเกิดมีอาการมึนเมา[8]
มาห์เซียร์ชนิดที่มีขนาดใหญ่ที่สุดคือปลาเวียนทอง ซึ่งมีสถิติบันทึกไว้ว่ายาวได้ถึง 2.75 เมตร (9 ฟุต) และมีน้ำหนักถึง 54 กิโลกรัม (119 ปอนด์) ถือว่าเป็นหนึ่งในปลาน้ำจืดที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลกด้วย แต่ปัจจุบันนี้ก็หาตัวอย่างปลาที่มีขนาดใกล้เคียงขนาดนี้ได้ยากเต็มที[9] [6]
สำหรับมาห์เซียร์ มีชื่อเรียกหลากหลายในภาษาไทย เช่น "ปลาพลวง", "ปลาโพ"[10], "ปลาเพง[11] ", "ปลาจาด"[10] , "ปลาพุง", "ปลายาด" [12], "ปลาคม", "ปลาเวียน", "ปลาเงียน" ในขณะที่ภาษามลายูจะเรียกว่า "อีกันเมเลาะ" หรือ "อีกันกือเลาะ" เป็นต้น[8]
การจำแนก
[แก้]สกุล Tor
[แก้]ประกอบด้วย[1]
- Tor ater, Roberts, 1999
- Tor barakae, Arunkumar & Basudha, 2003
- Tor douronensis, Valenciennes, 1842 (ปลาพลวงชมพู)
- Tor hemispinus, Chen & Chu, 1985
- Tor kulkarnii, Menon, 1992
- Tor khudree, Sykes, 1839
- Tor laterivittatus, Zhou & Cui, 1996
- Tor macrolepis, Heckel, 1838
- Tor malabaricus, Jerdon, 1849
- Tor polylepis, Zhou & Cui, 1996
- Tor progeneius, McClelland, 1839
- Tor putitora, Hamilton, 1822 (ปลาเวียนทอง, ปลาเวียนยักษ์, ปลาคม)
- Tor qiaojiensis, Wu, 1977
- Tor remadevii, Madhusoodana Kurup & Radhakrishnan, 2011
- Tor sinensis, Wu, 1977 (ปลาเวียนจีน)
- Tor soro, Valenciennes, 1842
- Tor tambra, Valenciennes, 1842
- Tor tambroides, Bleeker, 1854 (ปลาเวียน, ปลายาด)
- Tor tor, Hamilton, 1822
- Tor yingjiangensis, Chen & Yang, 2004
- Tor yunnanensis, (Wang, Zhuang & Gao, 1982)
สกุล Neolissochilus
[แก้]ประกอบด้วย:[2]
- Neolissochilus baoshanensis, (Chen & Yang, 1999)
- Neolissochilus benasi, (Pellegrin & Chevey, 1936)
- Neolissochilus blythii, (Day, 1870)
- Neolissochilus compressus, (Day, 1870)
- Neolissochilus dukai, (Day, 1878)
- Neolissochilus hendersoni, (Herre, 1940)
- Neolissochilus heterostomus, (Chen & Yang, 1999)
- Neolissochilus hexagonolepsis, (McClelland, 1839)
- Neolissochilus hexastichus, (McClelland, 1839)
- Neolissochilus longipinnis, (Weber & de Beaufort, 1916)
- Neolissochilus namlenensis, (Nguyen & Doan, 1969)
- Neolissochilus nigrovittatus, (Boulenger, 1893)
- Neolissochilus paucisquamatus, (Smith, 1945)
- Neolissochilus soroides, (Duncker, 1904) (ปลาพลวงทอง)
- Neolissochilus spinulosus, (McClelland, 1845)
- Neolissochilus stevensonii, (Day, 1870)
- Neolissochilus stracheyi, (Day, 1871) (ปลาพลวงหิน, ปลาพลวง)
- Neolissochilus subterraneus, Vidthayanon & Kottelat, 2003 (ปลาพลวงถ้ำ)
- Neolissochilus sumatranus, (Weber & de Beaufort, 1916)
- Neolissochilus theinemanni, (Ahl, 1933)
- Neolissochilus tweediei, (Herre & Myers, 1937)
- Neolissochilus vittatus, (Smith, 1945)
สกุล Naziritor
[แก้]ประกอบด้วย:[3]
- Naziritor zhobensis, Mirza, 1967
อ้างอิง
[แก้]- ↑ 1.0 1.1 "Genus: Tor". fishbase.org. 5 April 2014. สืบค้นเมื่อ 5 April 2014.
- ↑ 2.0 2.1 "Genus: Neolissochilus". fishbase.org. 5 April 2014. สืบค้นเมื่อ 5 April 2014.
- ↑ 3.0 3.1 "Genus: Naziritor". fishbase.org. 5 April 2014. สืบค้นเมื่อ 5 April 2014.
- ↑ 4.0 4.1 Roberts TR (1999). "Fishes of the cyprinid genus Tor in the Nam Theun watershed, Mekong Basin of Laos, with description of a new species". Raffles Bulletin of Zoology. 47 (1): 225–236. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2018-12-26. สืบค้นเมื่อ 2014-04-05.
- ↑ Menon AGK, 1992. Taxonomy of mahseer fishes of the genus Tor Gray with description of a new species from the Deccan. J. Bombay Nat. Hist. Soc. 89 (2):210–228
- ↑ 6.0 6.1 หน้า 118, Monsters of the River 2013 โดย กิตติพงษ์ จารุธาณินทร์, ป๋อง บางตาล. "V.I.P. (Very Important Pisces)". นิตยสาร Aquarium Biz ปีที่ 4 ฉบับที่ 39: กันยายน 2013
- ↑ "ปลาเวียน". ศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืดเพชรบุรี กรมประมง. 5 April 2014. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-03-26. สืบค้นเมื่อ 5 April 2014.
- ↑ 8.0 8.1 สมโภชน์ อัคคะทวีวัฒน์. สาระน่ารู้ ปลาน้ำจืดไทย เล่ม ๑. กรุงเทพฯ : องค์การค้าของคุรุสภา, 2547. 264 หน้า. หน้า 115-116. ISBN 974-00-8701-9
- ↑ Cordington, K. De. B. 1939. Notes on Indian Mahseer. Journal of Bombay Natural History Society. 46: 336–334
- ↑ 10.0 10.1 ราชบัณฑิตยสถาน, 2539: หน้า 225
- ↑ ดร. ชวลิต วิทยานนท์. ปลาน้ำจืดไทย. กรุงเทพฯ : นานมีบุ๊คส์, 2544. 115 หน้า. หน้า 42. ISBN 9789744726551
- ↑ ราชบัณฑิตยสถาน, 2539: หน้า 775
บรรณานุกรม
[แก้]- ราชบัณฑิตยสถาน, บ.ก. (2539). พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕. อักษรเจริญทัศน์. ISBN 974-8122-79-4.[ลิงก์เสีย]