ผลต่างระหว่างรุ่นของ "วิถีเมแทบอลิซึม"
ลไม่มีความย่อการแก้ไข |
Octahedron80 (คุย | ส่วนร่วม) ล ลบหมวดหมู่:Metabolismแล้ว; เพิ่มหมวดหมู่:เมแทบอลิซึมแล้ว ด้วยฮอทแคต |
||
บรรทัด 46: | บรรทัด 46: | ||
[[หมวดหมู่:ชีวเคมี]] |
[[หมวดหมู่:ชีวเคมี]] |
||
[[หมวดหมู่: |
[[หมวดหมู่:เมแทบอลิซึม]] |
||
[[ar:مسار استقلابي]] |
[[ar:مسار استقلابي]] |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 12:54, 4 สิงหาคม 2555
ในทางชีวเคมี วิถีเมแทบอลิซึม (อังกฤษ: metabolic pathway) เป็นชุดของปฏิกิริยาเคมีที่เกิดขึ้นในเซลล์ ในแต่ละวิถี สารเคมีหลักจะเกิดปฏิกิริยาเคมีและเปลี่ยนไปเป็นสารอื่น โดยมีเอนไซม์เป็นตัวเร่งปฏิกิริยา และมักต้องอาศัยแร่ธาตุ วิตามินและโคแฟกเตอร์อื่น ๆ จึงจะดำเนินไปอย่างเหมาะสม เพราะมีสารเคมีจำนวนมาก ("เมแทบอไลต์") เข้ามาเกี่ยวข้อง วิถีเมแทบอลิซึมจึงอาจค่อนข้างซับซ้อน ยิ่งไปกว่านั้น วิถีซึ่งแตกต่างกันจำนวนมากเกิดร่วมกันในเซลล์ หมู่วิถีนี้เรียกว่า เครือข่ายเมแทบอลิซึม วิถีเมแทบอลิซึมสำคัญต่อการรักษาภาวะธำรงดุล (homeostasis) ในสิ่งมีชีวิต วิถีแคแทบอลิซึมและแอแนบอลิซึมมักทำงานพึ่งพาอาศัยกันเพื่อสร้างโมเลกุลชีวภาพใหม่เป็นผลิตภัณฑ์สุดท้าย
วิถีเมแทบอลิซึมเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงสารตั้งต้นทีละขั้นเพื่อให้ได้ผลิตภัณฑ์ใหม่ ผลิตภัณฑ์ที่ได้มานั้นสามารถนำไปใช้ได้สามทาง คือ
- นำไปใช้ทันที
- เป็นสารตั้งต้นในวิถีเมแทบอลิซึมอื่น เรียกว่า flux generating step
- เซลล์นำไปเก็บสะสมไว้
โมเลกุลที่เป็นสารตั้งต้นเข้าสู่วิถีเมแทบอลิซึมขึ้นอยู่กับความต้องการของเซลล์และการพร้อมใช้งานของสารตั้งต้น การเพิ่มความเข้มข้นของสารตัวกลางแอแนบอลิซึมและแคแทบอลิซึม และ/หรือ ผลิตภัณฑ์อาจส่งผลต่ออัตราเมแทบอลิซึมในแต่ละวิถีนั้น ๆ
ทั่วไป
วิถีเมแทบอลิซึมส่วนใหญ่จะมีคุณสมบัติทั่วไปดังนี้
- วิถีถูกควบคุมโดย การยับยั้งย้อนกลับ (feedback inhibition) หรืออาจเป็นวงจรที่ผลผลิตสุดท้ายไปเริ่มปฏิกิริยาใหม่อีกครั้ง เช่น วัฏจักรเครปส์
- วิถีแอแนบอลิซึมและแคแทบอลิซึมในยูแคริโอต จะถูกแยกโดยออร์แกเนลล์ หรือโดยการใช้เอ็นไซม์และโคแฟกเตอร์
รายการวิถีเมแทบอลิซึม
การหายใจระดับเซลล์
เป็นวิถีเมแทบอลิซึมที่เกิดในเซลล์จะเป็นไปเพื่อสลายโมเลกุลพลังงาน (fuel molecule) ไปเป็น ATP เพื่อนำพลังงานไปใช้ในกิจกรรมต่าง ๆ ของเซลล์
- ไกลโคไลสิส (glycolysis)
- การหายใจแบบไม่ใช้อากาศ (anaerobic respiration)
- วัฏจักรเครปส์ (Krebs cycle)
- ออกซิเดตีฟฟอสโฟรีเรชัน (Oxidative phosphorylation)
วิถีอื่นที่เกิดในสิ่งมีชีวิตมีดังนี้:
- แฟตตีแอซิดออกซิเดชั่น (Fatty acid oxidation-β-oxidation)
- การสร้างกลูโคส (Gluconeogenesis)
- วิถีเอชเอ็มจี-โคเอ รีดักเทส (HMG-CoA reductase pathway) (ไอโซพรีน โซ่พรีนิเลชั่น, ดู คอเลสเตอรอล)
- วิถีเพนโทสฟอสเฟต (hexose monophosphate shunt)
- วิถีการสังเคราะห์พอร์ไฟริน (heme synthesis)
- วัฏจักรยูเรีย
การสร้างสารประกอบพลังงานจากสสารที่ไม่มีชีวิต:
- การสังเคราะห์แสง (Photosynthesis-plants, algae)
- การสังเคราะห์เคมี (Chemosynthesis-some bacteria)
ดูเพิ่ม
แหล่งข้อมูลอื่น
- Open Directory Project: Metabolic Pathways
- Metabolism, Cellular Respiration and Photosynthesis - The Virtual Library of Biochemistry and Cell Biology
- KEGG: Kyoto Encyclopedia of Genes and Genomes