กระชับ

กระชับ
	Xanthium strumarium
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
ไม่ได้จัดลำดับ:	Angiosperms
ไม่ได้จัดลำดับ:	Eudicots
ไม่ได้จัดลำดับ:	Asterids
อันดับ:	Asterales
วงศ์:	Asteraceae
วงศ์ย่อย:	Asteroideae
เผ่า:	Heliantheae
สกุล:	Xanthium
สปีชีส์:	Xanthium strumarium
ชื่อทวินาม
	Xanthium strumarium; L.
Subspecies
	Xanthium strumarium canadense; Xanthium strumarium glabratum; Xanthium strumarium strumarium;
ชื่อพ้อง
	Xanthium canadense Mill.; Xanthium chinense Mill.; Xanthium glabratum ; Xanthium indicum ; Xanthium orientale L.; Xanthium pennsylvanicum Gand.; Xanthium sibiricum Patrin ex Widder

กระชับ (ชื่อวิทยาศาสตร์: Xanthium strumarium) เป็นพืชฤดูเดียวอยู่ในวงศ์ทานตะวัน^[1] คาดว่ามีถิ่นกำเนิดในอเมริกาเหนือ และแพร่กระจายตามธรรมชาติทั่วโลก^[2]^[3]

กระชับเป็นผักพื้นบ้านของจังหวัดระยอง ต้นอ่อนใส่ในแกงส้ม กินกับน้ำพริก หรือผัดน้ำมันหอย ใช้เป็นยาได้โดยถอนทั้งรากมาต้มอาบแก้ผื่นแพ้ ต้มกินแก้ไซนัสอักเสบ นอกนั้นยังแก้อาการปวดฟันได้ ^[4] เมล็ดของกระชับมีสารอัลคาลอยด์ที่เป็นพิษต่อสัตว์ เรียก carboxyatratyloside^[5]

พืชนี้มีฤทธิ์ทางยา^[6] ใช้เป็นยาพื้นบ้านในเอเชียใต้และการแพทย์แผนจีน พืชชนิดนี้เกี่ยวข้องกับการเสียชีวิตอย่างน้อย 19 คนและเจ็บป่วย 76 คนในภาคสิเลฏ ประเทศบังกลาเทศ เมื่อ พ.ศ. 2550 มีคนรับประทานพืชนี้จำนวนมากเพราะความอดอยากระหว่างเกิดน้ำท่วมในช่วงมรสุมและไม่มีพืชอื่นรับประทาน อาการได้แก่ อาเจียน อารมณ์เปลี่ยนแปลง และหมดสติ^[7]

ผล
ใบ
ต้นอ่อน
Xanthium strumarium - MHNT

อ้างอิง

↑ Everitt, J.H.; Lonard, R.L.; Little, C.R. (2007). Weeds in South Texas and Northern Mexico. Lubbock: Texas Tech University Press. ISBN 0-89672-614-2.
↑ Atlas of Florida Vascular Plants (อังกฤษ)
↑ Calflora Taxon Report 8367 Xanthium strumarium L.
↑ http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1450225268
↑ Islam MR, Uddin MZ, Rahman MS, Tutul E, Rahman MZ, Hassan MA, Faiz MA, Hossain M, Hussain M, Rashid MA (Dec 2009). "Ethnobotanical, phytochemical and toxicological studies of Xanthium strumarium L". Bangladesh Medical Research Council Bulletin. 35 (3): 84–90. doi:10.3329/bmrcb.v35i3.3658. PMID 20922910.
↑ Kamboj Anjoo, Saluja Ajay Kumar "Phytopharmacological review of Xanthium strumarium L. (Cocklebur) 2010 | Volume: 4 | Issue Number: 3 | Page: 129-139
↑ Gurley ES, Rahman M, Hossain MJ, Nahar N, Faiz MA, Islam N, Sultana R, Khatun S, Uddin MZ, Haider MS, Islam MS, Ahmed BN, Rahman MW, Mondal UK, Luby SP (2010). "Fatal outbreak from consuming Xanthium strumarium seedlings during time of food scarcity in northeastern Bangladesh". PLOS ONE. 5 (3): e9756. Bibcode:2010PLoSO...5.9756G. doi:10.1371/journal.pone.0009756. PMC 2841199. PMID 20305785.

[1] Everitt, J.H.; Lonard, R.L.; Little, C.R. (2007). Weeds in South Texas and Northern Mexico. Lubbock: Texas Tech University Press. ISBN 0-89672-614-2.

[2] Atlas of Florida Vascular Plants (อังกฤษ)

[3] Calflora Taxon Report 8367 Xanthium strumarium L.

[4] ttp://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1450225268

[5] Islam MR, Uddin MZ, Rahman MS, Tutul E, Rahman MZ, Hassan MA, Faiz MA, Hossain M, Hussain M, Rashid MA (Dec 2009). "Ethnobotanical, phytochemical and toxicological studies of Xanthium strumarium L". Bangladesh Medical Research Council Bulletin. 35 (3): 84–90. doi:10.3329/bmrcb.v35i3.3658. PMID 20922910.

[6] Kamboj Anjoo, Saluja Ajay Kumar "Phytopharmacological review of Xanthium strumarium L. (Cocklebur) 2010 | Volume: 4 | Issue Number: 3 | Page: 129-139

[7] Gurley ES, Rahman M, Hossain MJ, Nahar N, Faiz MA, Islam N, Sultana R, Khatun S, Uddin MZ, Haider MS, Islam MS, Ahmed BN, Rahman MW, Mondal UK, Luby SP (2010). "Fatal outbreak from consuming Xanthium strumarium seedlings during time of food scarcity in northeastern Bangladesh". PLOS ONE. 5 (3): e9756. Bibcode:2010PLoSO...5.9756G. doi:10.1371/journal.pone.0009756. PMC 2841199. PMID 20305785.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]