ป้อมวิเชียรโชฎก

ป้อมวิเชียรโชฎก
ข้อมูลทั่วไป
ประเภท	ป้อมปราการ
เมือง	ตำบลมหาชัย อำเภอเมืองสมุทรสาคร จังหวัดสมุทรสาคร
ประเทศ	ประเทศไทย
เริ่มสร้าง	พ.ศ. 2371
ผู้สร้าง	พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว
ข้อมูลทางเทคนิค
โครงสร้าง	ก่ออิฐถือปูน

ป้อมวิเชียรโชฎก เป็นป้อมปราการ ตั้งอยู่ในตำบลมหาชัย อำเภอเมืองสมุทรสาคร จังหวัดสมุทรสาคร

ก่อนจะสร้างป้อมวิเชียรโชฎก ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ปรากฏป้อมบริเวณปากแม่น้ำท่าจีน จากจดหมายเหตุบันทึกการเดินทางของมองซิเออร์เซเบเรต์ เอกอัครราชทูตฝรั่งเศสในแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ที่เดินทางกลับฝรั่งเศสโดยทางเรือเมื่อ พ.ศ. 2230 บันทึกว่า "...ที่เมืองนี้มีป้อมเล็กอยู่ 1 ป้อม ก่อด้วยอิฐ กำแพงป้อมนั้นสูงราว 10 ฟุต แต่ไม่มีชานป้อม มีแต่หอรบซึ่งมีปืนขนาดเล็ก ๆ และปืนทองเหลืองด้วย เมื่อข้าพเจ้ามาถึงปืนนั้นก็ยิงรับข้าพเจ้า"

ป้อมวิเชียรโชฎก สร้างเมื่อ พ.ศ. 2371 โดยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระยาโชฎกราชเศรษฐี (ทองจีน) เป็นแม่กอง สร้างป้อมขึ้นเพื่อรักษาปากน้ำท่าจีนที่เมืองสมุทรสาคร อันเนื่องมาจากในสมัยพระองค์ ไทยเกิดกรณีพิพาทกับญวนเรื่องเจ้าอนุวงศ์เมืองเวียงจันทน์ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเกรงว่าญวนจะยกกำลังทางเรือมารุกรานไทย จึงได้สร้างป้อมตามปากน้ำที่สำคัญ

สถาปัตยกรรมเป็นอาคารก่อด้วยอิฐถือปูน ป้อมกว้างประมาณศอกเศษ สูงประมาณ 6 ศอก ไม่มีป้อมยามมีแต่หอรบ แต่ละช่องกว้างประมาณ 5 เมตร ตามช่องของกำแพงป้อมมีปืนใหญ่ประจำการ โดยบนกระบอกปืนทุกกระบอกมีสัญลักษณ์เป็นรูปมงกุฎราชวงศ์อังกฤษมีอักษร G R และสลักคำว่า BACON บรรจุอยู่ ปัจจุบันป้อมมีเพียงสามด้าน คือ ทิศเหนือ ทิศใต้ และทิศตะวันตก (ติดแม่น้ำท่าจีน) บางส่วนตัดออกเพื่อใช้เป็นเส้นทางสัญจร และภายในบริเวณป้อมเป็นที่ตั้งของศาลหลักเมืองและสวนสาธารณะ