ขบวนการเอกราชจามปา
ขบวนการเอกราชจามปา (อังกฤษ: Champa independence movement) เป็นขบวนการเรียกร้องเอกราชของชาวจามและความพยายามแบ่งแยกดินแดนจากประเทศเวียดนาม
จามปาเป็นคำเรียกกลุ่มนครรัฐอิสระของชาวจาม มีอาณาเขตอยู่ในพื้นที่ที่ปัจจุบันคือเวียดนามกลางและใต้ จามปามีอยู่ตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 2 จนถึงปี 1832 ซึ่งถูกยึดครองโดยจักรวรรดิเวียดนามภายใต้จักรพรรดิ Minh Mạng[1] ในสมัยที่เป็นรัฐอิสระนั้น จามปามีพัฒนาการทางวัฒนธรรมที่มีอิทธิพลจากอินเดียมาก จึงเกิดเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่แตกต่างอย่างมากจากวัฒนธรรมแบบจีน-เวียดนาม ซึ่งพบทั่วไปในทางเหนือ[2] อย่างไรก็ตาม เมื่อชาติเวียดนามเกิดขึ้นใหม่หลังสิ้นสุดการปกครองของจีน จามปากับ Đại Việt ได้ก่อสงครามกันจำนวนหลายครั้ง สงครามจำนวนมากนี้ค่อย ๆ ทำให้จามปาในฐานะชาติไม่สามารถต้านทานภัยคุกคามจากจักรวรรดิเขมรทางตะวันตก และจากเวียดนามทางเหนือ ต่อมาชาวจามได้หันมานับถือศาสนาอิสลามเป็นหลักในศตวรรษที่ 15 อย่าไรก็ตาม เวียดนามเข้ามาปกครองจามปาในปี 1471 และทำให้จามปาสิ้นสุดความเป็นรัฐเอกราชโดยนิตินัย[3] นับจากนั้น ชาวจามได้มีความพยายามก่อกบฏต่อต้านการปกครองของเวียดนามหลายครั้ง ในจำนวนนี้มีครั้งสำคัญในคริสต์ศตวรรษที่ 19 เช่น เหตุจลาจลคาทิพซูมัต และ เหตุจลาจลจาทาควา ซึ่งถือเป็นครั้งแรกและครั้งเเดียวที่มีการก่อสงครามโดยกลุ่มจิฮาดในประวัติศาสตร์เวียดนาม[4] การลุกฮือทั้งสองครั้งนั้นถูกปราบโดยจักรวรรดิเวียดนาม ในศตวรรษที่ 20 โดยเฉพาะระหว่างสงครามเวียดนาม ชาวจามได้รวมกันตั้งแนวร่วมปลดแอกจามปา และต่อมาเป็นแนวร่วมเพื่อการปลดปล่อยสหชาติพันธุ์ผู้ถูกกดขี่ ก่อการกบฏเพื่อเป้าหมายคือการได้รับเอกราช[5][6] แต่ความพยายามก่อกบฏทุกครั้งถูกรัฐบาลคอมมิวนิสต์ของเวียดนามปราบปรามอย่างหนัก
อ้างอิง[แก้]
- ↑ Parker, Vrndavan Brannon. "Vietnam's Champa Kingdom Marches on". Hinduism Today. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 7 October 2019. สืบค้นเมื่อ 21 November 2015.
- ↑ "India-Vietnam's Shared Culture: The Cham Civilization | USC Center on Public Diplomacy". www.uscpublicdiplomacy.org.
- ↑ "Vietnam-Champa Relations and the Malay-Islam Regional Network in the 17th–19th Centuries | Kyoto Review of Southeast Asia". kyotoreview.org. 11 March 2004.
- ↑ Wong Tze-Ken, Danny (August 1, 2013). "The Cham Arrivals in Malaysia: Distant Memories and Rekindled Links". Archipel. 85 (1): 151–165. doi:10.3406/arch.2013.4389 – โดยทาง www.persee.fr.
- ↑ SCUPIN, Raymond (1995). "Historical, Ethnographic, and Contemporary Political Analyses of the Muslims of Kampuchea and Vietnam". Sojourn: Journal of Social Issues in Southeast Asia. 10 (2): 301–328. doi:10.1355/SJ10-2G. JSTOR 41056916 – โดยทาง JSTOR.
- ↑ Chickering, William H. (June 9, 2017). "Opinion | A War of Their Own". The New York Times.