ฮิกซอส

ฮิกซอส

ชายที่มีชื่อว่า "อาบีชาชาวฮิกซอส"
(𓋾𓈎𓈉 ḥḳꜣ-ḫꜣswt, Heqa-kasut คือ "Hyksos") ผู้นำกลุ่ม อามุ
ที่สุสานของคนุมโฮเทปที่ 2 (ประมาณ 1,900 ปีก่อน ค.ศ.)
นี่เป็นหลักฐานแรกสุดของการใช้ศัพท์ "ฮิกซอส"

ในวิทยาอียิปต์สมัยใหม่ ฮิกซอส (อังกฤษ: Hyksos, ออกเสียง: /ˈhɪksɒs/; ภาษาอียิปต์: ḥqꜣ(w)-ḫꜣswt, การสะกดภาษาอียิปต์: hekau khasut, "ผู้ปกครองดินแดนต่างชาติ"; กรีกโบราณ: Ὑκσώς, Ὑξώς) เป็นคำที่ใช้กล่าวถึงพระมหากษัตริย์จากราชวงศ์ที่สิบห้าแห่งอียิปต์ (ครองราชย์ประมาณ 1,650–1,550 ปีก่อน ค.ศ.) ที่มีศูนย์รวมอำนาจอยู่ที่อวาริสบนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำไนล์ ใน Aegyptiaca ประวัติศาสตร์อียิปต์ที่เขียนโดยแมนิโธ นักบวชและนักประวัติศาสตร์ชาวกรีก-อียิปต์ในคริสต์ศตวรรษที่ 3 ก่อนคริสต์กาล คำว่าฮิกซอสใช้กล่าวถึงผู้คนที่น่าจะมีต้นกำเนิดจากเซมิติกตะวันตกหรือลิแวนต์ ในขณะที่แมนิโธแสดงให้เห็นถึงพวกฮิกซอสว่าเป็นผู้บุกรุกและฝ่ายต่อต้าน การตีความนี้ก็ยังคงเป็นข้อสงสัยในอียิปต์วิทยาสมัยใหม่ ในทางกลับกัน การปกครองของพวกฮิกซอสอาจสืบต่อจากชาวคานาอันกลุ่มที่ตั้งรกรากในสามเหลี่ยมปากแม่น้ำไนล์ตั้งแต่สิ้นสุดราชวงศ์ที่ 12 เป็นต้นมา และน่าจะแยกออกจากการควบคุมของชาวอียิปต์ที่กำลังระส่ำระสายในช่วงใดช่วงหนึ่งของราชวงศ์ที่ 13

พวกฮิกซอสเป็นชาวต่างชาติกลุ่มแรกที่ปกครองอียิปต์ ข้อมูลหลายอย่างของพวกเขา เช่น ขอบเขตที่แท้จริงของอาณาจักรหรือแม้แต่พระนามและลำดับกษัตริย์ก็ยังไม่เป็นที่ทราบอย่างแน่ชัด แม้ว่าพวกฮิกซอสนำขนบธรรมเนียมหลายอย่างจากลิแวนต์หรือคานาอัน พวกเขาก็นำขนบธรรมเนียมอียิปต์มาใช้ด้วย พวกเขายังได้รับการยกย่องว่าเป็นผู้นำนวัตกรรมทางเทคโนโลยีหลายอย่างเข้าสู่อียิปต์ เช่น ม้า รถม้า เช่นเดียวกันกับโคเปชกับธนูประกอบ (composite bow) แต่ทฤษฎีนี้ยังคงเป็นที่โต้แย้ง

ใช่ว่าพวกฮิกซอสควบคุมทั้งอียิปต์ แต่พวกเขาร่วมปกครองกับราชวงศ์ที่สิบหกและราชวงศ์ที่สิบเจ็ดซึ่งมีศูนย์กลางอำนาจอยู่ในธีบส์ สงครามระหว่างพวกฮิกซอสกับฟาโรห์ราชวงศ์ที่ 17 ตอนปลายในรัชสมัยฟาโรห์อาโมสที่ 1 ผู้ก่อตั้งราชวงศ์ที่สิบแปดแห่งอียิปต์ ทำให้พวกฮิกซอสพ่ายแพ้ไป หลายศตวรรษต่อมา ชาวอียิปต์มักพรรณนาถึงพวกฮิกซอสว่าเป็นผู้นำต่างชาติที่กระหายเลือดและเป็นศัตรู

ชื่อ

ศัพทมูลวิทยา

ศัพท์ "ฮิกซอส" แผลงมาจากคำภาษากรีกว่า Ὑκσώς (Hyksôs) ซึ่งมาจากวลีภาษาอียิปต์ว่า 𓋾𓈎𓈉 (ḥḳꜣ-ḫꜣswt หรือ ḥḳꜣw-ḫꜣswt, "hekau khasut") แปลว่า "ผู้ปกครองดินแดนต่างชาติ" รูปภาษากรีกน่าจะเพี้ยนมาจากรูป Ὑκουσσώς (Hykoussôs) อีกทอดหนึ่ง

โยเซพุส นักประวัติศาสตร์ชาวยิวในคริสต์ศตวรรษที่ 1 ให้ความหมายว่า "กษัตริย์คนเลี้ยงแกะ" หรือ "กษัตริย์ที่ถูกจองจำ" ในผลงาน Contra Apion ที่ซึ่งเขาพรรณนาพวกฮิกซอสตามที่ปรากฏในงานของแมนิโธ นักประวัติศาสตร์กรีก-อียิปต์ การแปลความหมายของโยเซพุสอาจมาจากการออกเสียงวลี ḥḳꜣ-ḫꜣswt เป็น ḥḳꜣ-šꜣsw ซึ่งในสมัยนั้นเข้าใจกันว่าแปลว่า "เจ้าแห่งคนเลี้ยงแกะ" ยังไม่เป็นที่กระจ่างว่าคำแปลนี้เป็นของแมนิโธหรือไม่ การแปลผลงานชิ้นหนึ่งของแมนิโธเป็นภาษาอาร์มีเนียของยูซีเบียส นักประวัติศาสตร์ยุคโบราณตอนปลาย ได้ให้คำแปลที่ถูกต้องว่า "กษัตริย์ต่างชาติ"

ดูเพิ่ม

• มิตันนี
• แคไซต์
• ชาวทะเล
• ฮิตไทต์
• ชาวฟิลิสตีน
• มาร์ยันนุ

บรรณานุกรม

• Assmann, Jan (2003). The mind of Egypt: history and meaning in the time of the Pharaohs. Harvard University Press. ISBN 9780674012110.
• Assmann, Jan (2014). From Akhenaten to Moses: Ancient Egypt and Religious Change. Oxford University Press. ISBN 978-977-416-631-0.
• Assmann, Jan (2018). The Invention of Religion: Faith and Covenant in the Book of Exodus. Princeton University Press. ISBN 9781400889235.
• Aston, David A. (2018). "How Early (and How Late) Can Khyan Really Be: An Essay Based on ›Conventional Archaeological Methods‹". ใน Forstner-Müller, Irene; Moeller, Nadine (บ.ก.). THE HYKSOS RULER KHYAN AND THE EARLY SECOND INTERMEDIATE PERIOD IN EGYPT: PROBLEMS AND PRIORITIES OF CURRENT RESEARCH. Proceedings of the Workshop of the Austrian Archaeological Institute and the Oriental Institute of the University of Chicago, Vienna, July 4 – 5, 2014. Holzhausen. pp. 15–56. ISBN 978-3-902976-83-3.
• Bard, Kathryn A. (2015). An Introduction to the Archaeology of Ancient Egypt (2 ed.). Wiley-Blackwell. ISBN 9780470673362.
• von Beckerath, Jürgen (1999). Handbuch der ägyptischen Königsnamen. von Zabern. ISBN 3-8053-2591-6.
• Ben-Tor, Daphne (2007). Scarabs, Chronology, and Connections: Egypt and Palestine in the Second Intermediate Period (PDF). Vandenhoeck and Ruprecht.
• Bietak, Manfred (2019). "The Spiritual Roots of the Hyksos Elite: An Analysis of Their Sacred Architecture, Part I". ใน Bietak, Manfred; Prell, Silvia (บ.ก.). The Enigma of the Hyksos. Harrassowitz. pp. 47–67. ISBN 9783447113328.
• Bietak, Manfred (2015). "On the Historicity of the Exodus: What Egyptology Today Can Contribute to Assessing the Biblical Account of the Sojourn in Egypt". ใน Thomas E. Levy; Thomas Schneider; William H.C. Propp (บ.ก.). Israel's Exodus in Transdisciplinary Perspective: Text, Archaeology, Culture, and Geoscience. Springer. pp. 17–37. ISBN 978-3-319-04768-3.
• Bietak, Manfred (2001). "Hyksos". ใน Redford, Donald B. (บ.ก.). The Oxford Encyclopedia of Ancient Egypt, Volume 2. Oxford: Oxford University Press. pp. 136–143. ISBN 978-0-19-510234-5.
• Bietak, Manfred (2012). "Hyksos". ใน Bagnell, Roger S.; และคณะ (บ.ก.). The Encyclopedia of Ancient History. John Wiley & Sons. doi:10.1002/9781444338386.wbeah15207. ISBN 9781444338386.
• Bietak, Manfred (2016). "The Egyptian community in Avaris during the Hyksos period". Ägypten und Levante / Egypt and the Levant. 26: 263–274. doi:10.1553/AEundL26s263. JSTOR 44243953.
• Bietak, Manfred (2010). "FROM WHERE CAME THE HYKSOS AND WHERE DID THEY GO?". ใน Maréee, Marcel (บ.ก.). THE SECOND INTERMEDIATE PERIOD (THIRTEENTH–SEVENTEENTH DYNASTIES): Current Research, Future Prospects. Peeters. pp. 139–181.
• Bietak, Manfred (2006). "The predecessors of the Hyksos". ใน Gitin, Seymour; Wright, Edward J.; Dessel, J. P. (บ.ก.). Confronting the Past: Archaeological and Historical Essays on Ancient Israel in Honor of William G. Dever. Eisenbrauns. ISBN 9781575061177.
• Bietak, Manfred (1999). "Hyksos". ใน Bard, Kathryn A. (บ.ก.). Encyclopedia of the Archaeology of Ancient Egypt. Routledge. pp. 377–379.
• Bourriau, Janine (2000). "The Second Intermediate Period (c. 1650-1550 BC)". ใน Shaw, Ian (บ.ก.). The Oxford History of Ancient Egypt. Oxford University Press.
• Bright, John (2000). A History of Israel (ภาษาอังกฤษ) (4 ed.). Westminster John Knox Press. p. 97. ISBN 978-0-664-22068-6.
• Burke, Aaron A. (2019). "Amorites in the Eastern Nile Delta: The Identity of Asiatics at Avaris during the Early Middle Kingdom". ใน Bietak, Manfred; Prell, Silvia (บ.ก.). The Enigma of the Hyksos. Harrassowitz. pp. 67–91. ISBN 9783447113328.
• Candelora, Danielle (2018). "Entangled in Orientalism: How the Hyksos Became a Race". Journal of Egyptian History. 11 (1–2): 45–72. doi:10.1163/18741665-12340042.
• Candelora, Danielle (2017). "Defining the Hyksos: A Reevaluation of the Title ḥḳꜣ-ḫꜣswt and Its Implications for Hyksos Identity". Journal of the American Research Center in Egypt. 53: 203–221. doi:10.5913/jarce.53.2017.a010.
• Daressy, Georges (1906). "Un poignard du temps des Rois Pasteurs". Annales du Service des Antiquités de l'Égypte. 7: 115–120.
• el-Shahawy, Abeer (2005). The Egyptian Museum in Cairo: A Walk Through the Alleys of Ancient Egypt. Farid Atiya Press. ISBN 977-17--2183-6.
• Flammini, Roxana (2015). "Building the Hyksos' Vassals: Some Thoughts on the Definition of the Hyksos Subordination Practices". Ägypten und Levante / Egypt and the Levant. 25: 233–245. doi:10.1553/AEundL25s233. JSTOR 43795213.
• Faust, Avraham (2015). "The Emergence of Iron Age Israel: On Origins and Habitus". ใน Thomas E. Levy; Thomas Schneider; William H.C. Propp (บ.ก.). Israel's Exodus in Transdisciplinary Perspective: Text, Archaeology, Culture, and Geoscience. Springer. pp. 467–482. ISBN 978-3-319-04768-3.
• Geobey, Ronald A. (2017). "Joseph the Infiltrator, Jacob the Conqueror?: Reexamining the Hyksos–Hebrew Correlation". Journal of Biblical Literature. 136 (1): 23–37. doi:10.1353/jbl.2017.0001. S2CID 164637479.
• Geraty, L. T. (2015). "Exodus Dates and Theories". ใน Thomas E. Levy; Thomas Schneider; William H.C. Propp (บ.ก.). Israel's Exodus in Transdisciplinary Perspective: Text, Archaeology, Culture, and Geoscience. Springer. pp. 55–64. ISBN 978-3-319-04768-3.
• Grabbe, Lester (2017). Ancient Israel: What Do We Know and How Do We Know It?. Bloomsbury. ISBN 9780567670434.
• Gruen, Erich S. (2016). "The Use and Abuse of the Exodus Story". The Construct of Identity in Hellenistic Judaism: Essays on Early Jewish Literature and History. de Gruyter. pp. 197–228. JSTOR j.ctvbkjxph.14.
• Hernández, Roberto A. Díaz (2014). "The Role of the War Chariot in the Formation of the Egyptian Empire in the Early 18th Dynasty". Studien zur Altägyptischen Kultur. 43: 109–122. JSTOR 44160271.
• Herslund, Ole (2018). "Chronicling Chariots: Texts, Writing and Language of New Kingdom Egypt". ใน Veldmeijer, André J; Ikram, Salima (บ.ก.). Chariots in Ancient Egypt : The Tano Chariot, A Case Study. Sidestone Press. ISBN 9789088904684.
• Höflmayer, Felix (2015). "Egypt's "Empire" in the Southern Levant during the Early 18th Dynasty". ใน Eder, Birgitta; Pruzsinszky, Regine (บ.ก.). Policies of Exchange Political Systems and Modes of Interaction in the Aegean and the Near East in the 2nd Millenium B.C.E: Proceedings of the International Symposium at the University of Freiburg Institute for Archaeological Studies, 30th May - 2nd June 2012. Vol. 2. Austrian Academy of Sciences Press. pp. 191–206. ISBN 9783700176619. JSTOR j.ctt1bkm4rg.15.
• Ilin-Tomich, Alexander (2016). "Second Intermediate Period". ใน Wendrich, Willeke; และคณะ (บ.ก.). UCLA Encyclopedia of Egyptology.
• Josephus, Flavius (1926). Josephus in Eight Volumes, 1: The Life; Against Apion. แปลโดย Thackeray, H. St. J.
• Keel, Othmar (1996). "Ein weiterer Skarabäus mit einer Nilpferdjagd, die Ikonographie der sogenannten Beamtenskarabäen und der ägyptische König auf Skarabäen vor dem Neuen Reich". Ägypten und Levante / Egypt and the Levant. 6: 119–136. JSTOR 23788869.
• Lichthelm, Miriam, บ.ก. (2019). Ancient Egyptian Literature. University of California Press. doi:10.2307/j.ctvqc6j1s. ISBN 9780520973619. JSTOR j.ctvqc6j1s.
• Moore, Megan Bishop; Kelle, Brad E (2011). Biblical History and Israel's Past: The Changing Study of the Bible and History. Wm. B. Eerdmans Publishing. ISBN 978-0-8028-6260-0.
• Morenz, Ludwig D.; Popko, Lutz (2010). "The Second Intermediate Period and the New Kingdom". ใน Lloyd, Alan B. (บ.ก.). A Companion to Ancient Egypt. Vol. 1. Wiley-Blackwell. pp. 101–119. ISBN 9781444320060.
• Mourad, Anna-Latifa (2015). Rise of the Hyksos: Egypt and the Levant from the Middle Kingdom to the early Second Intermediate Period. Oxford Archaeopress. doi:10.2307/j.ctvr43jbk. ISBN 9781784911348. JSTOR j.ctvr43jbk.
• Müller, Vera (2018). "Chronological Concepts for the Second Intermediate Period and Their Implications for the Evaluation of Its Material Culture". ใน Forstner-Müller, Irene; Moeller, Nadine (บ.ก.). THE HYKSOS RULER KHYAN AND THE EARLY SECOND INTERMEDIATE PERIOD IN EGYPT: PROBLEMS AND PRIORITIES OF CURRENT RESEARCH. Proceedings of the Workshop of the Austrian Archaeological Institute and the Oriental Institute of the University of Chicago, Vienna, July 4 – 5, 2014. Holzhausen. pp. 199–216. ISBN 978-3-902976-83-3.
• O'Connor, David (2009). "Egypt, the Levant, and the Aegean: From the Hyksos Period to the Rise of the New Kingdom". ใน Aruz, Joan; Benzel, Kim; Evans, Jean M. (บ.ก.). Beyond Babylon : art, trade, and diplomacy in the second millennium B.C. Yale University Press. pp. 108–122. ISBN 9780300141436.
• Polz, Daniel (2018). "The Territorial Claim and the Political Role of the Theban State at the End of the Second Intermediate Period: A Case Study". ใน Forstner-Müller, Irene; Moeller, Nadine (บ.ก.). THE HYKSOS RULER KHYAN AND THE EARLY SECOND INTERMEDIATE PERIOD IN EGYPT: PROBLEMS AND PRIORITIES OF CURRENT RESEARCH. Proceedings of the Workshop of the Austrian Archaeological Institute and the Oriental Institute of the University of Chicago, Vienna, July 4 – 5, 2014. Holzhausen. pp. 217–233. ISBN 978-3-902976-83-3.
• Popko, Lutz (2013). "Late Second Intermediate Period". ใน Wendrich, Willeke; และคณะ (บ.ก.). UCLA Encyclopedia of Egyptology.
• Raspe, Lucia (1998). "Manetho on the Exodus: A Reappraisal". Jewish Studies Quarterly. 5 (2): 124–155. JSTOR 40753208.
• Redford, Donald B. (1992). Egypt, Canaan, and Israel in Ancient Times. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-03606-9.
• Redmount, Carol A. (2001) [1998]. "Bitter Lives: Israel In And Out of Egypt". ใน Coogan, Michael D. (บ.ก.). The Oxford History of the Biblical World (ภาษาอังกฤษ). Oxford University Press. pp. 58–89. ISBN 9780199881482.
• Roy, Jane (2011). The Politics of Trade: Egypt and Lower Nubia in the 4th Millennium BC. Brill. ISBN 978-90-04-19610-0.
• Ryholt, Kim (2018). "Seals and History of the 14th and 15th Dynasties". ใน Forstner-Müller, Irene; Moeller, Nadine (บ.ก.). THE HYKSOS RULER KHYAN AND THE EARLY SECOND INTERMEDIATE PERIOD IN EGYPT: PROBLEMS AND PRIORITIES OF CURRENT RESEARCH. Proceedings of the Workshop of the Austrian Archaeological Institute and the Oriental Institute of the University of Chicago, Vienna, July 4 – 5, 2014. Holzhausen. pp. 235–276. ISBN 978-3-902976-83-3.
• Ryholt, Kim (2004). "The Turin King-List". Ägypten und Levante / Egypt and the Levant. 14: 135–155. JSTOR 23788139.
• Ryholt, Kim (1997). The Political Situation in Egypt during the Second Intermediate Period c.1800-1550 B.C. Museum Tuscalanum Press.
• Schneider, Thomas (2006). "The Relative Chronology of the Middle Kingdom and the Hyksos Period". ใน Hornung, Erik; Krauss, Rolf; Warburton, David A. (บ.ก.). Ancient Egyptian Chronology. Brill. pp. 168–196. ISBN 9004113851.
• Schneider, Thomas (2008). "Das Ende der Kurzen Chronologie: Eine Kritische Bilanz der Debatte zur Absoluten Datierung des Mittleren Reiches und der Zweiten Zwischenzeit". Ägypten und Levante / Egypt and the Levant. 18: 275–313. doi:10.1553/AEundL18s275. JSTOR 23788616.
• Schneider, Thomas (2018). "Hyksos Research in Egyptology and Egypt's Public Imagination: A Brief Assessment of Fifty Years of Assessments". Journal of Egyptian History. 11 (1–2): 73–86. doi:10.1163/18741665-12340043.
• Shaw, Ian (2002). "Israel, Israelites". ใน Shaw, Ian; Jameson, Robert (บ.ก.). A Dictionary of Archaeology. Wiley Blackwell. p. 313. ISBN 9780631235835.
• Simpson, William Kelly; และคณะ, บ.ก. (2003). The Literature of Ancient Egypt: An Anthology of Stories, Instructions, and Poetry. Yale University Press. JSTOR j.ctt5vm2m5.
• Van de Mieroop, Marc (2011). A History of Ancient Egypt. Wiley-Blackwell. ISBN 9781405160704.
• Verbrugghe, Gerald P.; Wickersham, John M. (1996). Berossos and Manetho, introduced and translated: native traditions in ancient Mesopotamia and Egypt. University of Michigan Press. ISBN 0472107224.
• Stiebing, William H., Jr. (2009). Ancient Near Eastern History and Culture (2 ed.). Routledge. ISBN 978-0-321-42297-2.
• Wegner, Josef (2015). "A ROYAL NECROPOLIS AT SOUTH ABYDOS: New Light on Egypt's Second Intermediate Period". Near Eastern Archaeology. 78 (2): 68–78. doi:10.5615/neareastarch.78.2.0068. JSTOR 10.5615/neareastarch.78.2.0068. S2CID 163519900.
• Wilkinson, Toby (2013). The Rise and Fall of Ancient Egypt. Random House. ISBN 9780553384901.
• Willems, Harco (2010). "The First Intermediate Period and the Middle Kingdom". ใน Lloyd, Alan B. (บ.ก.). A Companion to Ancient Egypt. Vol. 1. Wiley-Blackwell. pp. 81–100.