พระสาสนโสภณ (อ่อน อหึสโก)

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

พระสาสนโสภณ นามเดิม อ่อน ฉายา อหิํสโก (อ่านว่า อะหิงสะโก) เป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรองฝ่ายธรรมยุติกนิกาย เคยดำรงตำแหน่งสำคัญ เช่น เจ้าอาวาสวัดพิชยญาติการามวรวิหาร เจ้าอาวาสวัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร และเจ้าคณะมณฑลกรุงเทพมหานคร

ประวัติ[แก้]

กำเนิด[แก้]

พระสาสนโสภณ เป็นชาวจีนแคะ เดิมชื่อเซี่ยงออน เกิดที่ประเทศจีนเมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2398[1] เมื่ออายุ 8 ปี ท่านได้ลงเรือของพระยาโชฎึกราชเศรษฐี (ฟัก โชติกสวัสดิ์) เข้ามาอาศัยอยู่ที่กรุงเทพฯ โดยภริยาของพระยาโชฎึกฯ (ฟัก) เป็นผู้เลี้ยงดู จนอายุได้ 11 ปี จึงไปเรียนในสำนักของพระมหาอ่ำ ณ วัดบุปผารามวรวิหาร เรียนได้ปีเศษก็บวชเป็นสามเณร[2]

การศึกษาและอุปสมบท[แก้]

แล้วย้ายไปศึกษากับพระยาธรรมปรีชา (บุญ) พระโหราธิบดี (ชุม) พระเมธาธิบดี (จั่น) และสมเด็จพระวันรัต (แดง สีลวฑฺฒโน) จนถึงปีกุน พ.ศ. 2418 จึงอุปสมบทที่วัดบุปผาราม โดยมีพระวิเชียรกระวี (เดช) เป็นพระอุปัชฌาย์ พระสาสนโสภณที่พระธรรมวโรดม (สา ปุสฺสเทโว) เป็นพระกรรมวาจาจารย์ คุณถมยาธิดาของพระยาโชฎึกฯ (ฟัก) เป็นเจ้าภาพ หลังอุปสมบทได้ย้ายไปอยู่วัดคณิกาผลบ้าง วัดกันมาตุยารามบ้าง เพื่อให้ใกล้กับบ้านพระยาธรรมปรีชา (บุญ)[2]

ท่านเข้าสอบครั้งแรกในปีชวด พ.ศ. 2419 ที่พระที่นั่งสุทไธสวรรยปราสาท แปลได้ประโยค 1 จึงไม่ได้เป็นเปรียญ จนถึงปีมะเมีย พ.ศ. 2425 จึงเข้าสอบอีกได้เปรียญธรรม 4 ประโยค และเข้าสอบครั้งสุดท้ายในปีจอ พ.ศ. 2429 ได้เพิ่มอีก 3 ประโยครวมเป็นเปรียญธรรม 7 ประโยค[2]

ศาสนกิจ[แก้]

ในปี พ.ศ. 2430 ท่านได้รับแต่งตั้งเป็นพระราชาคณะไปครองวัดพิชยญาติการาม นอกจากนี้ยังได้รับแต่งตั้งในหน้าที่อื่น ๆ อีก ได้แก่ วันที่ 8 มกราคม ร.ศ. 114 ท่านได้รับพระราชทานตราตั้งเป็นสภานายกกรรมการมหามกุฏราชวิทยาลัยฝ่ายบรรพชิต[3] และในปี ร.ศ. 115 พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นวชิรญาณวโรรส ซึ่งดำรงตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุตในขณะนั้น ได้ทรงแต่งตั้งท่านเป็นกรรมการเถรสมาคมคณะธรรมยุตชุดแรก[4]

เมื่อพระราชทานเพลิงพระศพสมเด็จพระสังฆราช (สา ปุสฺสเทโว) เสร็จ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงบริจาคพระราชทรัพย์ซ่อมแซมกุฏิสมเด็จพระสังฆราชจนสวยงาม ถึงในวันที่ 26 เมษายน ร.ศ. 120 จึงโปรดเกล้าฯ ให้แห่พระสาสนโสภณ (อ่อน อหิํสโก) จากวัดพิชยญาติการาม ลงทางเรือมาเป็นเจ้าอาวาสวัดราชประดิษฐฯ[5] ท่านได้ครองวัดนี้ตราบจนมรณภาพ

เมื่อทรงประกาศใช้พระราชบัญญัติลักษณะปกครองคณะสงฆ์ ร.ศ. 121 ได้โปรดเกล้าฯ ให้พระสาสนโสภณเป็นเจ้าคณะมณฑลกรุงเทพฯ[6] และพระราชทานสัญญาบัตรเจ้าคณะมณฑลแก่ท่าน ณ พระอุโบสถ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในวันที่ 19 กรกฎาคม ศกนั้น[7]

สมณศักดิ์[แก้]

  • วันศุกร์ที่ 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2430 ตั้งเป็นพระราชาคณะที่ พระเมธาธรรมรส มีนิตยภัตรเดือนละ 4 ตำลึง ได้รับพระราชทานตาลปัตรแฉกหักทองขวางเป็นเครื่องยศ[8]
  • วันพฤหัสบดีที่ 20 ธันวาคม พ.ศ. 2437 เลื่อนเป็นพระราชาคณะผู้ใหญ่ที่ พระเทพกระวี ศรีวิสุทธินายก ตรีปิฎกปรีชา มหาคณฤศร บวรสังฆารามคามวาสี มีนิตยภัตรเดือนละ 4 ตำลึงกึ่ง[9]
  • วันเสาร์ที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2438 (ตรงกับ พ.ศ. 2439 ตามการนับในปัจจุบัน) เลื่อนเป็นพระราชาคณะชั้นธรรมที่ พระธรรมไตรโลกาจารย์ ญาณวิสารทะนายก ตรีปิฎกปรีชา มหาคณฤศณ บวรสังฆารามคามวาสี มีนิตยภัตรเดือนละ 5 ตำลึง[10]
  • วันพุธที่ 27 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2443 (ตรงกับ พ.ศ. 2444 ตามการนับในปัจจุบัน) สถาปนาเป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรองฝ่ายธรรมยุติกนิกายที่ พระสาสนโสภณ วิมลญาณอดุลย์สุนทรนายก ตรีปิฎกธรรมาลังการภูสิต ธรรมยุติกคณฤศร บวรสังฆารามคามวาสี[11]

มรณภาพ[แก้]

พระสาสนโสภณ อาพาธเป็นวัณโรคมาช้านาน แพทย์พยายามรักษาแต่อาการมีแต่ทรงกับทรุด จนถึงแก่มรณภาพเมื่อวันอังคารที่ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2453 เวลายามเศษ ณ กุฏิ วัดราชประดิษฐฯ วันต่อมาเวลาบ่าย 4 โมงเศษ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จฯ มาพระราชทานน้ำสรงศพ โกศแปดเหลี่ยม ฉัตรเบญจา 4 คัน เป็นเกียรติยศ และโปรดให้พระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรมมีกำหนด 3 เดือน[12]

อ้างอิง[แก้]

เชิงอรรถ
  1. ↑ เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๑, หน้า 160
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๑, หน้า 161
  3. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานตราตั้งกรรมการมหามกุฏราชวิทยาลัย, เล่ม 12, ตอน 41, 12 มกราคม ร.ศ. 114, หน้า 486
  4. ↑ ประวัติคณะธรรมยุต, หน้า 127
  5. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, การแห่พระสาสนโสภณไปอยู่วัดราชประดิษฐ, เล่ม 18, ตอน 5, 5 พฤษภาคม ร.ศ. 120, หน้า 64-65
  6. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งราชาคณะเจ้าคณะมณฑล, เล่ม 19, ตอน 16, 20 กรกฎาคม ร.ศ. 121, หน้า 296
  7. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตรเจ้าคณะมณฑล, เล่ม 19, ตอน 17, 27 กรกฎาคม ร.ศ. 121, หน้า 334
  8. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวตั้งพระราชคณะ พระครู, เล่ม 4, ตอน 7, 20 พฤษภาคม ร.ศ. 106, หน้า 52-53
  9. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศตั้งตำแหน่งพระสงฆ์, เล่ม 11, ตอน 39, 23 ธันวาคม ร.ศ. 113, หน้า 313
  10. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระสงฆ์ที่ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรแลเลื่อนตำแหน่งยศ, เล่ม 13, ตอน 1, 5 เมษายน ร.ศ. 115, หน้า 313
  11. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งพระสงฆ์, เล่ม 17, ตอน 50, 10 มีนาคม ร.ศ. 119, หน้า 730
  12. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวมรณภาพ, เล่ม 27, ตอนที่ 0 ง, 3 กรกฎาคม ร.ศ. 129, หน้า 575
บรรณานุกรม
  • ประวัติคณะธรรมยุต. กรุงเทพฯ : มหามกุฏราชวิทยาลัย, 2547. 219 หน้า. ISBN 974-399-612-5
  • สมมตอมรพันธุ์, พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ. เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๑. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2545. 428 หน้า. หน้า 160-163. ISBN 974-417-530-3


เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=พระสาสนโสภณ_(อ่อน_อหึสโก)&oldid=10417220"