หญ้าหนวดแมว

หญ้าหนวดแมว
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
หมวด:	Magnoliophyta
ชั้น:	Magnoliopsida
อันดับ:	Lamiales
วงศ์:	Lamiaceae
เผ่า:	Ocimeae
สกุล:	Orthosiphon
สปีชีส์:	O.aristatus
ชื่อทวินาม
Orthosiphon aristatus (Blume) Miq.

หญ้าหนวดแมว (ชื่อวิทยาศาสตร์: Orthosiphon aristatus; ชื่อพ้อง: O. grandiflorus Bold, O. stamineus Benth.) หรือ พยับเมฆ (กรุงเทพฯ), อีตู่ดง (เพชรบูรณ์), บางรัก (ประจวบคีรีขันธ์) อยู่ในวงศ์ Lamiaceae (Labiatae) ซึ่งเป็นพืชที่จัดอยู่ในพวกเดียวกับกะเพราและโหระพา

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

หญ้าหนวดแมว เป็นไม้ล้มลุกขนาดเล็ก ลำต้นสี่เหลียม มีสีน้ำตาล ใบเดี่ยวเรียงตัวแบบตรงข้ามสลับตั้งฉาก (decussate) รูปร่างใบแบบ รูปไข่ ปลายใบเรียวแหลม ขอบใบจักเป็นฟันเลื่อย ช่อดอกแบบกระจุก ปลายยอดคล้ายฉัตร ออกบริเวณปลายยอด และปลายกิ่ง สมบูรณ์เพศ สมมาตรด้านข้าง กลีบดอกมีสีขาว และสีม่วง เชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็นรูปปากเปิด

การขยายพันธุ์

• ขยายพันธุ์โดยการปักชำและการเพาะเมล็ด

สรรพคุณทางยา

• ใบ : รักษาโรคไต รักษาโรคปวดข้อ อาการปวดหลัง ไขข้ออักเสบ ลดความดันโลหิต รักษาโรคเบาหวาน ขับกรดยูริกออกจากไต

• ราก : ขับปัสสาวะ

• ต้น : ขับปัสสาวะ โรคนิ่ว โรคเยื่อจมูกอักเสบ

วิธีการใช้

• ยอดอ่อนนำมาหั่นตากให้แห้ง ใช้ ประมาณ 2 กรัม ชงกับน้ำเดือด 1 แก้ว

• ต้น สด ใช้ประมาณ 90-120 กรัม แห้ง ใช้ประมาณ 40-50 กรัม ชงกับน้ำ 1 แก้ว วันละ 3 ครัง ก่อนอาหาร

ข้อควรระวัง

• ผู้ป่วยโรคหัวใจ โรคไต ห้ามรับประทาน เนื่องจากในหญ้าหนวดแมวมี โพแทสเซียมสูงมากถ้าไตไม่ปกติ จะไม่สามารถขับโพแทสเซียมออกมาได้ ทำให้เกิดโทษกับร่างกาย

• ไม่ควรใช้การต้ม ให้ใช้การชง และควรใช้ใบอ่อน เพราะใบแก่จะมีความเข้มข้นอาจทำให้มีฤทธิ์กดหัวใจ

• ควรใช้ใบตากแห้ง เพราะใบสดจะทำให้มีอาการคลื่นไส้และหัวใจสั่น

• ไม่ควรใช้หญ้าหนวดแมวร่วมกับแอสไพริน เพราะสารจากหญ้าหนวดแมวจะทำให้ยาจำพวกแอสไพรินไปจับกล้ามเนื้อหัวใจมากขึ้น

สารเคมี

• ต้น Hederagenin, Beta-Sitosterol, Ursolic acid

• ใบ Glycolic acid, Potassium Salt Orthosiphonoside, แทนนิน (Tannin), Flavone Organic acid และน้ำมันหอมระเหย