จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
คำศัพท์[แก้]
- ศัพท์ในภาษาจีนบ้าบ๋าอันดามัน เป็นศัพท์ที่ใช้ในกลุ่มชาติพันธุ์จีนถิ่นฮกเกี้ยน (峇峇娘惹; Baba Nyonya*; บ้าบ๋าญ่อญ่ะ (ยะหยา)) ที่ตั้งรกรากอยู่ตลอดคาบสมุทรมลายูฝั่งตะวันตกด้านทะเลอันดามันตั้งแต่ ระนอง พังงา ภูเก็ต กระบี่ ตรัง สตูล เรื่อยไปยังรัฐปะลิส ปีนัง มะละกาตราบถึงสิงคโปร์
- วัฒนธรรมภาษาของบ้าบ๋ามีภาษาถิ่นฮกเกี้ยนเป็นศูนย์กลางตามจำนวนประชากรและบทบาทด้านเศรษฐกิจที่มีมาก ทั้งแลกเปลี่ยนนำคำมลายู อังกฤษเข้ามาใช้ร่วม ขณะเดียวกันก็ส่งอิทธิพลถึงวิธีสื่อสารของชาติพันธุ์จีนภาษาถิ่นอื่นต้องซึมซับศัพท์ในภาษาจีนบ้าบ๋าเข้ามาในวิถีชีวิตและครอบครัวเพื่อสามารถเข้ากับชนกลุ่มใหญ่ได้ หรือชาวสยามชาวมลายูร่วมท้องถิ่นที่ติดสรรพนามเรียกขานอย่างบ้าบ๋า เช่น อาจี้(พี่สาว) อาโก้(พี่ชาย)
- ปัจจุบันมีความเข้าใจว่าศัพท์ในภาษาจีนบ้าบ๋าอันดามัน เป็นศัพท์เฉพาะในสังคมภูเก็ตด้วยภูเก็ตเป็นสถานีการค้านานาชาติมีเศรษฐกิจรุดหน้าโดดเด่นก่อนถิ่นอื่นบนฝั่งอันดามัน หากในวงกว้างศัพท์ภาษาจีนบ้าบ๋าเป็นวิธีสื่อสารร่วมกันของประชาคมจีนโพ้นทะเล สยาม มลายูตลอดทั้งฝั่งอันดามัน หมายความว่าศัพท์เหล่านี้ชาติพันธุ์จีนถิ่นฮกเกี้ยนทั้งบนฝั่งอันดามัน ในมาเลเซีย ในสิงคโปร์ต่างสื่อสารเข้าใจตรงกันจะต่างบ้างที่สำเนียงหนักเบา
- "ny"; Nyonya เสียงนาสิก (ขึ้นจมูก) จึงแสดงเสียงด้วย "ญ"; ญ่อญ่ะ มิใช่ ย่อนย่า
- คำสรรพนาม
| ภาษาจีนบ้าบ๋า |
อักษรจีน |
ภาษามาลายู |
ความหมาย
|
| หว้า |
我 |
|
ฉัน
|
| ลู่ |
汝 |
|
เธอ
|
| อี |
伊 |
|
เขา
|
| หว้าหลัง |
我儂 |
|
พวกฉัน
|
| ลู่หลัง |
汝儂 |
|
พวกเธอ
|
| อีหลัง |
伊儂 |
|
พวกเขา
|
| จาบ้ออี |
查某伊 |
|
เขา(ผู้หญิง)
|
| จาป่อ/ตาป๋ออี |
查埔伊 |
|
เขา(ผู้ชาย)
|
- คำเรียกญาติ
| ภาษาจีนบ้าบ๋า |
อักษรจีน |
ภาษามาลายู |
ความหมาย
|
| อาก๊อ |
阿姑 |
|
น้องสาวของพ่อ
|
| อาจ้อ |
阿祖 |
|
ทวด
|
| หล่ายก้อง |
內公 |
|
ปู่
|
| หวั่นก้อง |
外公 |
|
ตา
|
| อากิ่ม |
阿妗 |
|
ป้าสะใภ้, น้าสะใภ้
|
| อากู่ |
阿舅 |
|
น้องชายของแม่
|
| เกี๊ยซู้น |
囝孫 |
|
ลูกหลาน
|
| อาโก๊ |
阿哥 |
|
พี่ชาย
|
| อาเฮีย |
阿兄 |
|
พี่ชาย (สุภาพ) (สำเนียงมะละกา, สิงคโปร์)
|
| เข็วเกี้ย |
契囝 |
|
ลูกเลี้ยง
|
| จ่าบ๊อเกี้ย |
查某囝 |
|
ลูกสาว
|
| จ่าป้อเกี้ย |
查埔囝 |
|
ลูกชาย
|
| อาจิ้ม |
阿嬸 |
|
อาสะใภ้
|
| อาเจก |
阿叔 |
|
อา น้องชายของพ่อ
|
| เจ้กก้อง |
叔公 |
|
น้องชายของปู่
|
| ซิมปู่ |
新婦 |
|
ลูกสะใภ้
|
| ตัวกิ่ม |
大妗 |
|
ป้าสะใภ้คนโตฝ่ายแม่
|
| ตัวกู่ |
大舅 |
|
ลุงคนโตฝ่ายแม่
|
| ตัวโก้ |
大哥 |
|
พี่ชายคนโต
|
| ตัวจี้ |
大姊 |
|
พี่สาวคนโต
|
| อาจี้ |
阿姊 |
|
พี่สาว
|
| อาเจ้ |
阿姊 |
|
พี่สาว(สุภาพ) (สำเนียงมะละกา, สิงคโปร์)
|
| ตัวเตี่ยว |
大丈 |
|
สามีของพี่สาวคนโตฝ่ายแม่
|
| ตัวบ้อ |
大某 |
|
ภรรยาหลาน
|
| ตัวแปะ |
大伯 |
|
พี่ชายของพ่อ
|
| ตัวอี๋ |
大姨 |
|
พี่สาวของแม่
|
| ตัวอึ้ม |
大姆 |
|
ป้าสะใภ้ฝ่ายพ่อ
|
| ติ่วหลาง |
丈儂 |
|
พ่อตา
|
| ติ่วอิ้ม |
丈姆 |
|
แม่ยาย
|
| อาเตี้ย |
阿爹 |
|
พ่อ
|
| อาเตี่ยว |
阿丈 |
|
น้าเขย หรือ ลุงเขย
|
| อี๋เตี่ยว |
姨丈 |
|
สามีของน้องสาวหรือพี่สาวของแม่
|
| ก๊อเตี่ยว |
姑丈 |
|
สามีของน้องสาวหรือพี่สาวของพ่อ
|
| อาบ้อ |
阿某 |
|
ภรรยา
|
| อาแปะ |
阿伯 |
|
พี่ชายพ่อ
|
| เสบ้อ |
細某 |
|
ภรรยาน้อย
|
| เส้วตี่ |
小弟 |
|
น้องชายคนเล็ก
|
| เส้วหม่อย |
小妹 |
|
น้องสาวคนเล็ก
|
| อาโส้ |
阿嫂 |
|
พี่สะใภ้
|
| หล่าวเป่หล่าวโบ้ |
老父老母 |
|
พ่อแม่
|
| อาม่า |
阿媽 |
|
ย่าหรือยาย
|
| อามะ |
|
emak |
แม่
|
| อาอี๋ |
阿姨 |
|
น้าสาว
|
| อาอ้าง |
阿翁 |
|
สามี
|
| อาอึ้ม |
阿姆 |
|
ป้าสะใภ้
|
| อาป๋า |
阿爸 |
|
พ่อ
|
| ก๊อโป๋ |
姑婆 |
|
ป้าหรืออาผู้หญิงของพ่อ
|
| อี๋โป๋ |
姨婆 |
|
ป้าหรือน้าสาวของแม่
|
| อึ้มโป๋ |
姆婆 |
|
ป้าสะใภ้ของพ่อ
|
| จิ้มโป๋ |
嬸婆 |
|
อาสะใภ้ของพ่อ
|
| กิ่มโป๋ |
妗婆 |
|
ป้าหรือน้าสะใภ้ของแม่
|
| กู้ก้อง |
舅公 |
|
ลุงหรือน้าผู้ชายของแม่
|
| ตัวก๊อ |
大姑 |
|
พี่สาวคนโตของพ่อ
|
| ตัวอี๋ |
大姨 |
|
พี่สาวคนโตของแม่
|
| ตัวกู้ |
大舅 |
|
พี่ชายคนโตของแม่
|
| เฮียตีจี้หม่อย |
兄弟姊妹 |
|
พี่น้อง
|
- คำเรียกบุคล และ อาชีพ
| ภาษาจีนบ้าบ๋า |
อักษรจีน |
ภาษามาลายู |
ความหมาย
|
| หยี่ฉิ้ว |
二手 |
|
รองหัวหน้า
|
| หลังจู้ |
儂主 |
|
ผู้จัดการ
|
| หลั่งแขะ |
儂客 |
|
คนโดยสาร
|
| หงิ้นน่า |
囡仔 |
|
เด็ก
|
| หนี่ก้อ |
尼姑 |
|
แม่ชี
|
| หล่าวหลาง |
老儂 |
|
คนแก่
|
| ห้ายหลางอ้า |
海儂仔 |
|
ชาวเล
|
| ห่าวเต้ง |
校丁 |
|
ภารโรง
|
| ห่าวเตี้ยว |
校長 |
|
อาจารย์ใหญ่
|
| ลั้งแค๊ะ |
儂客 |
|
ผู้โดยสาร
|
| เปงอิ่ว |
朋友 |
|
เพื่อน
|
| โต้ยเชี่ย |
綴車 |
|
คนขับสองแถว
|
| อาโป๋ |
阿婆 |
|
หญิงชรา
|
| ถ่าวเก้เหนียว |
頭家娘 |
|
ภรรยาเศรษฐี
|
| ถ่าวเก้ |
頭家 |
|
เศรษฐี, ผู้มั่งคั่ง, นายห้าง
|
| กะลา |
|
Benggala |
แขกขายผ้า
|
| จ่าบ๊อก้าง |
查某𡢃 |
|
สาวใช้
|
| จ่าป่อก้าง |
查埔𡢃 |
|
คนใช้ผู้ชาย
|
| โล้กุน |
|
dukun |
หมอ
|
| กุหลี่ |
|
kuli |
กรรมกร
|
| กังหลัง |
工儂 |
|
กรรมกร
|
| อังหม้อ |
紅毛 |
|
ชาวต่างชาติผิวขาว(ฝรั่ง)
|
| เอหลัง |
矮儂 |
|
คนแคระ
|
| กงหลัง |
戇儂 |
|
คนโง่
|
| เหยินต่าว |
緣投 |
|
ผู้ชายหล่อ
|
| จิ่นสุ่ย |
真媠 |
|
ผู้หญิงสวย
|
- คำเรียกสถานที่
| ภาษาจีนบ้าบ๋า |
อักษรจีน |
ภาษามาลายู |
ความหมาย
|
| บั่นซ้าน |
|
bangsal(pasar) |
ตลาดสด
|
| โล้ว |
路 |
|
ถนน
|
| อี่เส่งก้วน |
醫生館 |
|
โรงพยาบาล
|
| แคะจ่าน |
客棧 |
|
โรงแรม
|
| อ๊าม |
庵 |
|
ศาลเจ้า
|
| เตี่ยมฉู่ |
店厝 |
|
อาคารพาณิชย์
|
| อังหม้อหล่าว |
紅毛樓 |
|
คฤหาส
|
| กิ่นฮัง |
銀行 |
|
ธนาคาร
|
| ตูปั๋ง |
廚房 |
|
ห้องครัว
|
| โกปี้เตี้ยม |
咖啡店 |
|
ร้านกาแฟ
|
| บี่เตี้ยม |
米店 |
|
ร้านขายข้าวสาร
|
- ชื่อผลไม้
| ภาษาถิ่นบาบ๋า |
อักษรจีน |
ภาษามลายู |
ความหมาย
|
| กินเจ๋ว |
弓蕉 |
|
กล้วยหอม
|
| บี่เจ๋ว |
米蕉 |
|
กล้วยข้าว
|
| เป๋งโก่ |
蘋果 |
|
แอปเบิ้ล
|
| ซีกั้ว |
西瓜 |
|
แตงโม
|
| ถ่อต่าว |
塗豆 |
|
ถั่วลิสง
|
| ถ่อเหลียน |
|
durian |
ทุเรียน
|
| บกกั้ว |
木瓜 |
|
มะละกอ
|
| บ่าสี่กู้ |
|
buah ciku |
ละมุด
|
| บ้างก้า |
|
nangka |
ขนุน
|
| โป่โต๋ |
葡萄 |
|
องุ่น
|
| เยี้ยมบู่ |
|
jambu (air) |
ชมพู่
|
| หล่ายอ่า |
梨仔 |
|
สาลี่
|
| อ่องหล่าย |
王梨 |
|
สับปะรด
|
| ยานัด |
|
nanas |
สับปะรด
|
| ยามู่ |
|
jambu (batu) |
ฝรั่ง
|
| หม่อต้าน |
(紅)毛丹 |
|
เงาะ
|
| เหล้งเหง่ |
龍眼 |
|
ลำไย
|
| ไหล่จี้ |
荔枝 |
|
ลิ้นจี่
|
| ก้าม |
柑 |
|
ส้ม
|
| เลบ้อง |
檸檬 |
|
มะนาว
|
| เอี่ยจี่ |
椰子 |
|
มะพร้าว
|
| ปินนัง |
|
pinang |
หมาก
|
| อั้งโจ้ |
紅棗 |
|
พุทราจีน
|
| อิ่ว |
柚 |
|
ส้มโอ
|
| ภาษาถิ่นบาบ๋า |
อักษรจีน |
ภาษามลายู |
ความหมาย
|
| เจี๊ยะ |
食 |
|
กิน
|
| คุ่น |
睏 |
|
นอน
|
| จังเอ็ก |
灇浴 |
|
อาบน้ำ
|
| ก่อง |
講 |
|
พูด
|
| ชันชี |
|
janji |
นัดหมาย
|
| ซูกะ |
|
suka |
ชอบ
|
| โต่หลง |
|
tolong |
กรุณา
|
| โต้หลง |
|
tolong |
อนุเคราะห์
|
| ตาเบ๊ะ |
|
tabik |
ทำความเคารพ
|
| โฮ่เลี่ยว |
好了 |
|
ดีแล้ว
|
อ้างอิง[แก้]
