เพลงขอทาน

เพลงขอทาน หรือวณิพก เป็นเพลงพื้นบ้านชนิดหนึ่งมีมาตั้งแต่ครั้งโบราณ เป็นเพลงที่วณิพกใช้ร้อง เล่านิทาน เพื่อขอแลกเปลี่ยนเป็นเงิน หรือสิ่งของ

มีลักษณะเนื้อหาเป็นเรื่องนิทานชาดก จักร ๆ วงศ์ ๆ และมักมีเครื่องดนตรีประกอบการร้องเช่น ฉิ่ง ฉาบ กรับ โหม่ง และโทน เป็นต้น มีลูกคู่ และเพิ่มเครื่องกำกับจังหวะตามถนัด การขอแบบมีเสียงเพลงหรือเสียงดนตรีแลกเปลี่ยน เรียกว่า "วณิพก " ส่วนไม่มีเพลงหรือดนตรีเรียกว่า "ยาจก"หรือ "กระยาจก "

ก่อนร้องจะมีการโหมโรง คือมีบทเกริ่น เนื้อร้องเป็นกลอนประเภทกลอนหัวเดียวเหมือนกับเพลงฉ่อย เพลงเรือ มีสัมผัสท้ายไปเรื่อย ๆ ลงสัมผัสกันระหว่างสามวรรคหลัง ก่อนร้องจะมีการโหมโรง เนื้อร้องจะลงเป็นตอน ๆ ความยาวแล้วแต่เรื่องที่จะร้อง ถ้าเล่นหลายคนจะมีลูกคู่ร้องรับ ในสองวรรคสุดท้ายทุกตอน