โลมาแม่น้ำ

สำหรับโลมาน้ำจืดชนิดอื่น ดูที่ โลมาน้ำจืด

โลมาแม่น้ำ ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: 0.012–0Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N ↓ ควอเทอร์นารี – ปัจจุบัน
P. gangetica กระโจนออกจากน้ำ
ขนาดเมื่อเทียบกับมนุษย์
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	สัตว์
ไฟลัม:	สัตว์มีแกนสันหลัง
ชั้น:	สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม
อันดับ:	สัตว์กีบคู่
อันดับฐาน:	วาฬและโลมา
วงศ์:	Platanistidae
สกุล:	Platanista Wagler, 1830
ชนิดต้นแบบ
Platanista gangetica
ชนิด
Platanista gangetica Platanista minor
แผนที่การกระจายพันธุ์ของโลมาแม่น้ำคงคา และโลมาแม่น้ำสินธ์

โลมาแม่น้ำ หรือ โลมาน้ำจืด (อังกฤษ: River dolphin, Freshwater dolphin) เป็นวงศ์ใหญ่ของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมกลุ่มหนึ่ง ใน อันดับสัตว์กีบคู่ (Artiodactyla) ในอันดับฐานวาฬและโลมา (Cetacea) ในกลุ่มโลมา ใช้ชื่อวงศ์ใหญ่ว่า Platanistoidea ซึ่งแยกออกเป็นวงศ์ต่าง ๆ ได้อีก นับเป็นสัตว์เพียงจำพวกเดียวในอันดับฐานวาฬและโลมานี้เท่านั้นที่อาศัยอยู่ในน้ำจืดได้อย่างแท้จริง

โลมาแม่น้ำ มีลักษณะส่วนใหญ่เหมือนกับโลมาทั่วไป หรือโลมาทะเล มีความยาวเต็มที่ประมาณ 2.4 เมตร (8 ฟุต) มีสีลำตัวหลากหลายตั้งแต่ ชมพู, ขาว, เหลือง, น้ำตาล และดำ

แต่โลมาแม่น้ำ มีความแตกต่างไปจากโลมากลุ่มอื่น คือ ส่วนจมูกที่เรียวยาวกว่า มีความยาวประมาณ 58 เซนติเมตร (2 ฟุต) หรือประมาณสี่เท่าของความยาวของโลมาทะเล ส่วนใหญ่จะมีดวงตาขนาดเล็ก และมีความสามารถในการมองเห็นน้อยกว่า เนื่องจากสภาพแวดล้อมที่อาศัยส่วนใหญ่จะเป็นแม่น้ำที่มีน้ำขุ่น สภาพพื้นน้ำเป็นโคลนตมขุ่นมัว นอกจากนี้แล้วโลมาแม่น้ำมีความกระตือรือร้นน้อยกว่าโลมาทะเล อันเป็นผลมาจากการวิวัฒนาการเนื่องจากสภาพแวดล้อม โลมาแม่น้ำจะกินปลาเป็นอาหารหลัก

การจำแนก

ปัจจุบัน โลมาแม่น้ำแบ่งออกได้เป็น 5 ชนิด 3 ชนิดอาศัยอยู่ในน้ำจืดแท้ ๆ คือ แม่น้ำสายใหญ่ หรือทะเลสาบน้ำจืด ในทวีปเอเชีย คือ จีนและอินเดียอย่างละ 1 ชนิด, ในทวีปอเมริกาใต้ 2 ชนิด และอีก 1 ชนิด อาศัยอยู่ในน้ำกร่อย เช่น ปากแม่น้ำของทวีปอเมริกาใต้ ซึ่งทุกชนิดจัดเป็นสัตว์ที่ใกล้สูญพันธุ์แล้วทั้งสิ้น

• วงศ์ใหญ่ Platanistoidea
  • วงศ์ Platanistidae
    • สกุล Platanista
      • Platanista gangetica (โลมาแม่น้ำอินเดีย, โลมาแม่น้ำเอเชียใต้) มีด้วยกัน 2 ชนิดย่อย
        • P. g. gangetica
        • P. g. minor
  • วงศ์ †Allodelphinidae (ไมโอซีน)
  • วงศ์ †Squalodelphinidae (โอลิโกซีน - ไมโอซีน)
  • วงศ์ †Squalodontidae (โอลิโกซีน - ไมโอซีน)
  • วงศ์ †Waipatiidae (โอลิโกซีน - ไมโอซีน)
• วงศ์ใหญ่ Inioidea
  • วงศ์ Iniidae
    • สกุล Inia
      • Inia geoffrensis (โลมาแม่น้ำอเมซอน, โลมาสีชมพู) มีด้วยกัน 3 ชนิดย่อย
        • I. g. geoffrensis
        • I. g. boliviensis
        • I. g. humbotiana
      • Inia araguaiaensis (โลมาแม่น้ำไอราโกนา-เป็นโลมาแม่น้ำชนิดแรกที่ถูกค้นพบหลังจากปี ค.ศ. 1918)
    • สกุล †Meherrinia (ไมโอซีนยุคสุดท้าย)
  • วงศ์ Pontoporiidae
    • สกุล Pontoporia
      • Pontoporia blainvillei (โลมาแม่น้ำลาพลาตา)
• วงศ์ใหญ่ †Lipotoidea
  • วงศ์ †Lipotidae
    • สกุล †Lipotes
      • †Lipotes vexillifer (โลมาแม่น้ำแยงซี-เป็นไปได้ว่าสูญพันธุ์ไปแล้วตั้งแต่เดือนธันวาคม ค.ศ. 2006)

หมายเหตุ

มีโลมาบางชนิด เช่น โลมาหัวบาตร หรือโลมาหัวบาตรไร้ครีบหลัง ซึ่งสามารถอยู่ในน้ำจืดได้เช่นกัน แต่มิใช่เป็นโลมาแม่น้ำเนื่องจาก โลมาหัวบาตรจัดอยู่ในวงศ์ Delphinidae หรือโลมาทะเล ขณะที่โลมาหัวบาตรไร้ครีบหลัง อยู่ในวงศ์ Phocoenidae หรือพอร์พอยส์

อ่านเพิ่ม

• แม่แบบ:RefAudubonMarineMammals
• Blind dolphins need space to breath – The Nation (Pakistan)

แหล่งข้อมูลอื่น

• Mueenuddin, N. (2020). Indus River Dolphins From the Sky (Motion picture). Nyal Mueenuddin Wildlife Films. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-12-12.
• Goddess Ganga and the Gangetic Dolphin at Biodiversity of India
• Whale and Dolphin Conservation Society, South Asian river dolphin: Platanista gangetica Archived 2012-03-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• US National Marine Fisheries Service Indus River Dolphin web page
• แม่แบบ:ARKive
• Convention on Migratory Species page on the Ganges River Dolphin
• Walker's Mammals of the World Online – Ganges River Dolphin Archived 2004-10-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• World Wide Fund for Nature (WWF) – species profile for the Ganges River dolphin