เส้นประสาทอินเทอร์มีเดียท

เส้นประสาทอินเทอร์มีเดียท หรือ เนอร์วัส อินเทอร์มีเดียส Intermediate nerve or Nervus intermedius
แผนภาพเส้นประสาทเฟเชียลและเนอร์วัส อินเทอร์มีเดียส และแขนงเชื่อมกับเส้นประสาทอื่น (เนอร์วัส อินเทอร์มีเดียสอยู่ด้านบนซ้ายของภาพ)
ตัวระบุ
TA98	A14.2.01.115
TA2	6286
FMA	53410
ศัพท์ทางกายวิภาคของประสาทกายวิภาคศาสตร์

เนอร์วัส อินเทอร์มีเดียส (ละติน: Nervus intermedius) หรือ เส้นประสาทอินเทอร์มีเดียท (อังกฤษ: Intermediate nerve) เป็นส่วนหนึ่งของเส้นประสาทเฟเชียล (เส้นประสาทสมองเส้นที่ 7) อยู่ระหว่างใยประสาทสั่งการของเส้นประสาทเฟเชียลและเส้นประสาทหู (vestibulocochlear nerve; เส้นประสาทสมองเส้นที่ 8) เส้นประสาทนี้นำพากระแสประสาทรับความรู้สึกและใยประสาทพาราซิมพาเทติกของเส้นประสาทเฟเชียล เส้นประสาทนี้เชื่อมกับรากประสาทสั่งการของเส้นประสาทเฟเชียลบริเวณปมประสาทเจนิคิวเลตก่อนถึงคลองประสาทเฟเชียล (facial canal)

ใยประสาทพาราซิมพาเทติก

ซุพีเรียร์ แซลิเวรี นิวเคลียส (Superior salivary nucleus) เป็นที่อยู่ของตัวเซลล์ของแอกซอนใยประสาทพาราซิมพาเทติกภายในเนอร์วัส อินเทอร์มีเดียส ใยประสาทเหล่านี้จะไปถึงปมประสาทเจนิคิวเลตแต่ยังไม่ไซแนปส์ ใยประสาทก่อนไซแนปส์ของพาราซิมพาเทติก (preganglionic parasympathetic fibers) บางส่วนจะอยู่ในเส้นประสาทเกรทเทอร์ พีโทรซัล (greater petrosal nerve) และออกจากปมประสาทเจนิคิวเลต แล้วต่อจากนั้นจึงไปไซแนปส์กับปมประสาทเทอริโกแพลาทีน (pterygopalatine ganglion) เซลล์ประสาทหลังไซแนปส์จะส่งแอกซอนพาราซิมพาเทติกไปเลี้ยงต่อมน้ำตา

ใยประสาทก่อนไซแนปส์ที่เหลือจะต่อเนื่องเป็นเส้นประสาทเฟเชียลไปตามคลองประสาทเฟเชียล (facial canal) หลังจากเส้นประสาทเฟเชียลแตกแขนงให้เส้นประสาทเลี้ยงกล้ามเนื้อสเตปีเดียส (nerve to the stapedius muscle) เส้นประสาทเฟเชียลจะให้แขนงเป็นเส้นประสาทคอร์ดา ทิมพานี (chorda tympani nerve) ก่อนจะออกจากกะโหลกศีรษะผ่านทางช่องสไตโลมาสตอยด์ (stylomastoid foramen) เส้นประสาทคอร์ดา ทิมพานีจะออกจากกะโหลกศีรษะทางรูเปิดพีโทรทิมพานิก (petrotympanic fissure) แล้วรวมกับเส้นประสาทลิ้น (lingual nerve) หลังจากนั้นจึงไปไซแนปส์กับเซลล์ประสาทในปมประสาทซับแมนดิบูลาร์ (submandibular ganglion) เซลล์ประสาทหลังไซแนปส์จะส่งแอกซอนไปยังต่อมน้ำลายใต้ขากรรไกรล่างและต่อมน้ำลายใต้ลิ้น

ใยประสาทรับความรู้สึก

ใยประสาทรับความรู้สึกของเนอร์วัส อินเทอร์มีเดียสจะนำสัญญาณความรู้สึกจากผิวหนังของปากรูหู (external auditory meatus) เยื่อเมือกของจมูกและคอหอยส่วนจมูก และรสชาติจากด้านหน้าสองในสามของลิ้น ฐานช่องปาก และเพดานปาก โดยความรู้สึกจากเยื่อเมือกของเพดานปากและคอหอยส่วนจมูกจะมาตามเส้นประสาทเกรทเทอร์ พีโทรซัล (greater petrosal nerve) ส่วนเส้นประสาทคอร์ดา ทิมพานี (และเส้นประสาทลิ้น) นำความรู้สึกรสชาติจากด้านหน้าสองในสามของลิ้น ฐานช่องปาก และเพดานปาก

ปมประสาทเจนิคิวเลตเป็นที่อยู่ของตัวเซลล์ประสาทรับความรู้สึกของเนอร์วัส อินเทอร์มีเดียส อาการปวดประสาทเจนิวคิวเลต (Geniculate neuralgia) เป็นกลุ่มอาการปวดที่เกี่ยวข้องกับเส้นประสาทเนอร์วัส อินเทอร์มีเดียส

แหล่งข้อมูลอื่น

• SUNY Figs 25:03-13
• http://www.neuroanatomy.wisc.edu/virtualbrain/BrainStem/15Salivatory.html เก็บถาวร 2008-02-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน