อัน ลู่ซาน

ภาพวาดของอัน ลู่ซาน

อัน ลู่ซาน (จีน: 安祿山, 703 – 29 มกราคม 757) เป็นขุนพลและผู้นำกบฏชาวจีนในสมัยราชวงศ์ถัง เป็นที่รู้จักจากการก่อกบฏอัน ลู่ซาน ซึ่งสร้างความเสียหายร้ายแรงให้แก่ประเทศจีนและคร่าชีวิตผู้คนไปหลายล้านคน

อัน ลู่ซานมีเชื้อสาย Sogdian และ Göktürk โดยการรับเป็นบุตรบุญธรรม เขามีชื่อเสียงโด่งดังจากการทำหน้าที่เป็นแม่ทัพ ปกป้องชายแดนทางตะวันออกเฉียงเหนือของราชวงศ์ถังจากพวกคีตันและภัยคุกคามอื่น ๆ อัน ลู่ซานสามารถสร้างความไว้วางใจจากจักรพรรดิถังเสฺวียนจงและหลี่ หลินฟู่ อัครมหาเสนาบดี ด้วยการเดินทางเข้าเฝ้าฯ บ่อยครั้ง ณ เมืองฉางอาน ราชธานีของราชวงศ์ถัง เขาได้รับการแต่งตั้งเป็นเจี๋ยตู้ฉื่อปกครอง 3 หัวเมืองในปี 751 หลังจากการเสียชีวิตของหลี่ หลินฟู่ในปี 753 ความขัดแย้งระหว่างอัน ลู่ซาน กับเก่อ ฉู่ฮั่น และหยาง กั๋วจง สร้างความตึงเครียดทางทหารภายในจักรวรรดิ

ในปลายปี 755 อัน ลู่ซาน ก่อกบฏและเข้ายึดลั่วหยาง เมืองหลวงทางตะวันออกได้อย่างรวดเร็ว และในต้นปี 756 เขาได้สถาปนาตนเองเป็นจักรพรรดิแห่งราชวงศ์เยี่ยน ขณะที่ขุนพลของเขายังคงทำศึกต่อไป อัน ลู่ซาน ยังคงอยู่ในพระราชวังหลวงเมืองลั่วหยาง สุขภาพของเขาย่ำแย่ลงทุกวัน ความรุนแรงและความหวาดระแวงก็ทวีความรุนแรงขึ้น ในต้นปี 757 เขาถูกขันทีสังหารด้วยความร่วมมือของอัน ชิงสฺวี บุตรชายของเขา

อ้างอิง

• Beckwith, Christopher I. (2009): Empires of the Silk Road: A History of Central Eurasia from the Bronze Age to the Present. Princeton: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-13589-2
• Benn, Charles (2002). China's Golden Age: Everyday Life in the Tang Dynasty. Oxford University Press. ISBN 0-19-517665-0
• Bo Yang, Bo Yang Edition of the Zizhi Tongjian, vols. 51, 52, 53
• Twitchett, Dennis, บ.ก. (1979). The Cambridge History of China, Volume 3: Sui and T'ang China, 589–906 AD, Part 1. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-21446-9.
• Ebrey, Walthall, Palais (2006). East Asia: A Cultural, Social, and Political History. Boston: Houghton Mifflin Company. ISBN 0-618-13384-4
• Lin, Tianwei, "An Lushan เก็บถาวร 2007-09-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน". Chinese Encyclopedia (Biography Edition), 1st ed.
• Liu Xu et al., Old Book of Tang, vol. 200, part 1
• Ouyang Xiu et al., New Book of Tang, vol. 225, part 1
• Matsui, Hitoshi 松井等 (Japan). "Qidan boxing shi 契丹勃興史 (History of the rise of the Khitan)". Mamden chiri-rekishi kenkyu hokoku 1 (1915).
  Translated into Chinese by Liu, Fengzhu 劉鳳翥. In Minzu Shi Yiwen Ji 民族史譯文集 (A Collection of Translated Papers on Ethnic Histories) 10 (1981). Repr. in: Sun, Jinji et al. 1988 (vol. 1), pp. 93–141
• Mu, Weisheng (2000). The Critical Biography of Guo Ziyi. ISBN 7-80628-406-0
• Pulleyblank, E. G. (1955). The Background of the Rebellion of An Lu-Shan. London: Oxford University Press.
• Pulleyblank, E. G. "The An Lu-Shan Rebellion and the Origins of Chronic Militarism in Late T'ang China", in Perry & Smith, Essays on T'ang Society, Leiden: Brill (1976)
• Sima Guang et al., Zizhi Tongjian, vols. 214, 215, 216, 217, 218, 219
• Schafer, Edward H. The Golden Peaches of Samarkand. Berkeley: University of California Press, 1985. ISBN 978-0-520-05462-2
• Xu, Daoxun, et al. (1993). The Biography of Tang Xuanzong. Beijing: People's Press. ISBN 7-01-001210-5
• แม่แบบ:Xu Elina-Qian
• Xue, Zongzheng (1992). A History of Turks. Beijing: Chinese Social Sciences Press. ISBN 7-5004-0432-8
• Yang, Zhijiu, "An Lushan". Encyclopedia of China (Chinese History Edition), 1st ed.
• Yu, Taishan (2nd Edition 2003). A Comprehensive History of Western Regions. Zhengzhou: Zhongzhou Guji Press. ISBN 7-5348-1266-6
• Zhong, Han. "Ah Lushan Dengzahu De Neiya Wenhua Beijing" ("The Cultural Background on An Lushan, etc in Inner Asia – With the Discussion on the Inner Asia-ized of Sute or Sogdian"). Journal of Chinese Historical Studies. 2005.1. ISSN 1002-7963