วงศ์กก
| วงศ์กก | |
|---|---|
| |
| ดอกของ Cyperus polystachyos | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ 
| |
| อาณาจักร: | พืช Plantae |
| เคลด: | พืชมีท่อลำเลียง Tracheophytes |
| เคลด: | พืชดอก Angiosperms |
| เคลด: | พืชใบเลี้ยงเดี่ยว Monocots |
| เคลด: | Commelinids Commelinids |
| อันดับ: | อันดับหญ้า Poales |
| วงศ์: | วงศ์กก Cyperaceae Juss.[1] |
| สกุล | |
|
88, ดูข้างล่าง[2] | |
พืชวงศ์กก (ชื่อวิทยาศาสตร์: Cyperaceae) เป็นวงศ์ที่มีจำนวนสปีชีส์ที่เป็นที่รู้จัก 5,500 ชนิดในประมาณ 90 สกุล[3][4]
สปีชีส์นี้แพร่กระจายพันธุ์ทั่วโลก โดยมีศูนย์กลางความหลากหลายที่แถบเขตร้อนในเอเชียและอเมริกาใต้ ในขณะที่บางส่วนพบในเกือบทุกสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะในพื้นที่ชุ่มน้ำหรือบริเวณที่มีดินแย่ ใน 46 ประเทศจัดพืชวงศ์กกเป็นวัชพืช มีหลายชนิดใช้เป็นอาหารเช่น Eleocharis toberosa และ Scirpus toberosus และหลายชนิดนำมาทำเครื่องจักสานได้อย่าง เสื่อ กระจาด กระเช้า หมวก เช่นกกชนิด Scirpus mucronatus, Lepironia mucronata, Carex brizoides เป็นต้น
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
[แก้]กกมีรูปร่างลักษณะและนิเวศวิทยาเหมือนหญ้ามาก มีลักษณะที่แตกต่างจากหญ้าคือ กกมักมีลำต้นตัน และเป็นสามเหลี่ยมหรือสามมุม บางชนิดมีผนังกั้นแบ่งเป็นห้องๆ มีกาบใบอยู่ชิดกันมาก และที่สำคัญคือเกือบไม่มีลิ้นใบ บางชนิดไม่มีเลย ลักษณะสำคัญอีกประการหนึ่งของกกคือ ดอกแต่ละดอกจะมีกาบช่อย่อยห่อหุ้มหรือรองรับเพียงอันเดียว กกมีไหลเลื้อยไปใต้ดินและจากไหลก็จะแตกเป็นลำต้นที่ตัน โผล่พ้นขึ้นมาเหนือดิน และเมื่อผ่าลำต้นดูตามขวาง จะมีลักษณะเป็นสามเหลี่ยมหรือสามมุมดังได้กล่าวมาแล้ว ลำต้นกกจะไม่แตกกิ่งเหมือนพืชชนิดอื่น ใบของกกเหมือนกับใบของหญ้า แต่จะเรียงตัวอัดกันแน่นเป็นสามมุมหรือสามตำแหน่งรอบโคนต้นและมีกาบห่อหุ้มลำต้นและไม่มีลิ้นใบ
ช่อดอกกกจะเกิดที่ปลายลำต้นเป็นหลายแบบ เช่น ช่อแยกแขนง, ช่อซี่ร่ม หรือ ช่อเชิงลด และมีดอกขนาดเล็กเป็นทั้งดอกที่สมบูรณ์และไม่สมบูรณ์เพศ โดยมีดอกรวมเรียกว่าช่อดอกย่อย ซึ่งประกอบด้วยดอกย่อยหนึ่งหรือหลายดอก แต่ละดอกมีริ้วประดับรองรับ ส่วนกลีบดอกนั้นไม่มีหรืออาจมีแต่เปลี่ยนรูปร่างไปเป็นเกล็ด หรือขนแข็งเล็ก ๆ ในดอกกกจะมีเกสรเพศผู้แยกกันอยู่ ส่วนเกสรเพศเมียจะมีก้านแยกเป็นสอง-สามแฉก หรือบางครั้งแยกเป็นสอง-สามเส้น และมีรังไข่อยู่เหนือกลีบดอก ภายในมีห้องเดียวและมีหนึ่งเมล็ด
สกุล
[แก้]
ข้อมูลเมื่อ 2020[update] Plants of the World Online ของสวนพฤกษศาสตร์คิวยอมรับเพียง 88 สกุล:[2]
- Actinoschoenus Benth.
- Actinoscirpus (Ohwi) R.W.Haines & Lye
- Afroscirpoides García-Madr. & Muasya
- Afrotrilepis (Gilly) J.Raynal
- Amphiscirpus Oteng-Yeb.
- Androtrichum (Brongn.) Brongn.
- Arthrostylis R.Br.
- Becquerelia Brongn.
- Bisboeckelera Kuntze
- Blysmus Panz. ex Schult.
- Bolboschoenus (Asch.) Palla
- Bulbostylis Kunth
- Calliscirpus C.N.Gilmour, J.R.Starr & Naczi
- Calyptrocarya Nees
- Capeobolus Browning
- Capitularina J.Kern
- Carex L.
- Carpha Banks & Sol. ex R.Br.
- Caustis R.Br.
- Cephalocarpus Nees
- Chorizandra R.Br.
- Chrysitrix L.
- Cladium P.Browne
- Coleochloa Gilly
- Costularia C.B.Clarke
- Cyathochaeta Nees
- Cyathocoma Nees
- Cyperus L.
- Cypringlea M.T.Strong
- Diplacrum R.Br.
- Diplasia Pers.
- Dracoscirpoides Muasya
- Dulichium Pers.
- Eleocharis R.Br.
- Eriophorum L.
- Erioscirpus Palla
- Evandra R.Br.
- Everardia Ridl.
- Exocarya Benth.
- Ficinia Schrad.
- Fimbristylis Vahl
- Fuirena Rottb.
- Gahnia J.R.Forst. & G.Forst.
- Gymnoschoenus Nees
- Hellmuthia Steud.
- Hypolytrum Pers.
- Isolepis R.Br.
- Khaosokia D.A.Simpson, Chayam. & J.Parn.
- Koyamaea W.W.Thomas & G.Davidse
- Lagenocarpus Nees
- Lepidosperma Labill.
- Lepironia Pers.
- Machaerina Vahl
- Mapania Aubl.
- Mesomelaena Nees
- Microdracoides Hua
- Morelotia Gaudich.
- Neesenbeckia Levyns
- Nelmesia Van der Veken
- Nemum Desv.
- Oreobolopsis T.Koyama & Guagl.
- Oreobolus R.Br.
- Paramapania Uittien
- Phylloscirpus C.B.Clarke
- Pleurostachys Brongn.
- Principina Uittien
- Pseudoschoenus (C.B.Clarke) Oteng-Yeb.
- Ptilothrix K.L.Wilson
- Reedia F.Muell.
- Rhodoscirpus Léveillé-Bourret, Donadío & J.R.Starr
- Rhynchocladium T.Koyama
- Rhynchospora Vahl
- Schoenoplectiella Lye
- Schoenoplectus (Rchb.) Palla
- Schoenus L.
- Scirpodendron Zipp. ex Kurz
- Scirpoides Ség.
- Scirpus Tourn. ex L.
- Scleria P.J.Bergius
- Sumatroscirpus Oteng-Yeb.
- Tetraria P.Beauv.
- Trachystylis S.T.Blake
- Trianoptiles Fenzl ex Endl.
- Trichophorum Pers.
- Trichoschoenus J.Raynal
- Tricostularia Nees
- Trilepis Nees
- Zameioscirpus Dhooge & Goetgh.
อ้างอิง
[แก้]- ↑ Angiosperm Phylogeny Group (2009). "An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III". Botanical Journal of the Linnean Society. 161 (2): 105–121. doi:10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x.
- ↑ 2.0 2.1 "Cyperaceae". Plants of the World Online. Royal Botanic Gardens, Kew. สืบค้นเมื่อ 24 February 2020.
- ↑ Christenhusz, M. J. M.; Byng, J. W. (2016). "The number of known plants species in the world and its annual increase". Phytotaxa. Magnolia Press. 261 (3): 201–217. doi:10.11646/phytotaxa.261.3.1.
- ↑ R. Govaerts; D. A. Simpson; with J. Bruhl; T. Egorova; P. Goetghebeur; K. Wilson (2007). Word Checklist of Cyperaceae: Sedges. Royal Botanic Gardens, Kew. ISBN 978-1-84246-199-0.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]- จเร สดากร. ข่าวกองพฤกษศาสตร์และวัชพืช. ปีที่ 8 ฉบับที่ 3 ประจำเดือน กรกฎาคม-กันยายน 2538, กรมวิชาการเกษตร.
| ฐานข้อมูลการควบคุมรายการหลักฐาน: ประจำชาติ |
|---|
 | บทความพีชนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |