มูกทะเล

ภาพถ่ายแสดงอย่างคร่าว ๆ ถึงคุณสมบัติความหนืดของมูกทะเล (sea snot's viscosity) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของสมบัติเชิงรีโอโลยี (rheological properties)

มูกทะเล, ขี้มูกทะเล หรือเมือกทะเล (อังกฤษ: sea snot, sea saliva หรือ marine mucilage) คือ กลุ่มของอินทรียวัตถุคล้ายเมือกที่พบในทะเล สารที่เป็นเมือกหรือวุ้นเหนียวโดยทั่วไปไม่เป็นอันตราย แต่สามารถดึงดูดไวรัสและแบคทีเรีย ได้แก่ อี. โคไล (E. coli) และอาจห่อหุ้มสิ่งมีชีวิตใต้ท้องทะเลทำให้หายใจไม่ออก โดยเฉพาะสิ่งมีชีวิตที่เคลื่อนไหวได้ช้าหรือแทบไม่เคลื่อนไหวเช่น ปะการัง ดาวทะเล พบได้บ่อยในทะเลเมดิเตอร์เรเนียน และเมื่อไม่นานนี้มีการแพร่กระจายในทะเลมาร์มะราในต้นปี 2564

ปัจจัย

เมือกทะเล หรือมูกทะเล "โดยพื้นฐานเป็นกลุ่มจุลินทรีย์จำนวนมหาศาลที่เพิ่มจำนวนอย่างมากจากสารอาหารที่มากเกิน โดยเฉพาะจากของเสียที่ไม่ผ่านการบำบัดแล้วปล่อยลงสู่ทะเล" ศาสตราจารย์ฮือเซยึน แอร์ดูกัน (Hüseyin Erduğan) จากภาควิชาชีววิทยาของมหาวิทยาลัยออนเซคึซมาร์ท (Onsekiz Mart) และ "แท้จริงแล้ว เมือกเป็นสารประกอบเอ็กโซพอลิแซคคาไรด์ที่เกิดจากจุลินทรีย์ (exopolysaccharide −พอลิเมอร์ชีวภาพที่ประกอบด้วยพอลิแซคคาไรด์เป็นส่วนใหญ่ สร้างโดยจุลินทรีย์และถูกหลั่งออกมานอกเซลล์ในลักษณะเมือก) และมลพิษทางน้ำเป็นตัวซ้ำเติมให้ปัญหามูกทะเลที่เกิดจากจุลินทรีย์เหล่านั้นทวีความรุนแรงขึ้น" การเพิ่มขึ้นของมูกทะเลมีความสัมพันธ์กับการเพิ่มปริมาณอย่างมากของระดับฟอสฟอรัส (ที่ประมาณมากกว่าสามถึงสี่เท่าของค่าเฉลี่ยต่อปี) และกับปริมาณสารอาหารอื่น ๆ ของจุลินทรีย์ที่มากเกินไป รวมทั้งสภาวะแห้งแล้ง อุณหภูมิของน้ำทะเลที่อบอุ่นยาวนานกว่าปกติ และภูมิอากาศที่คงที่ไม่เปลี่ยนแปลงเป็นเวลานาน ทำให้อนุภาคของหนืดที่ล่องลอยในทะเล (เช่น หิมะทะเล) จับตัวกัน (สะสมตัว) เป็นกลุ่มก้อนมูกทะเลขนาดใหญ่ ซึ่งอาจขยายได้กว้างถึง 200 กิโลเมตร

ภายในเมือกมีองค์ประกอบหลายอย่าง ได้แก่จุลินทรีย์หลายชนิด เช่นไวรัสและโพรแคริโอต และสารประกอบเอกโซพอลีเมอร์ที่มีคุณสมบัติเป็นคอลลอยด์ มูกทะเลยังถูกผลิตขึ้นโดยแพลงก์ตอนพืชเมื่อเกิดความเครียด

ผลกระทบ

ปริมาณมูกทะเลที่เพิ่มขึ้นในทะเลเมดิเตอร์เรเนียนและทะเลอื่น ๆ ได้รับการศึกษาเป็นทางการครั้งแรกอย่างช้าที่สุดในช่วงต้นปี 2009 ส่วนหนึ่งสันนิษฐานว่าเป็นผลของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ น้ำทะเลที่อุ่นขึ้นเคลื่อนไหวช้าและน้อยลง มีผลสัมพันธ์กับการเพิ่มปริมาณการเกิดมูกทะเลโดยเฉพาะการปล่อยให้สะสมตัวเป็นก้อนขนาดใหญ่ มูกทะเลได้รับบันทึกเป็นครั้งแรกในปี ค.ศ. 1729 และถูกมองว่าเป็นปัญหาต่ออุตสาหกรรมการประมงและประชากรสัตว์น้ำชายฝั่ง ผลกระทบเมื่อเร็ว ๆ นี้มูกทะเลไม่เพียงแต่ก่อให้เกิดความรำคาญ ยังก่อให้เกิดอันตรายร้ายแรงอีกด้วย อนุภาคของหนืดของมูกทะเลสามารถเป็นแหล่งสะสมของแบคทีเรียเช่น อี. โคไล ที่คุกคามพืชและสัตว์ในทะเล ตลอดจนมนุษย์ที่สัมผัสกับน้ำที่ปนเปื้อน นอกจากนี้มูกทะเลยังสามารถเคลือบเหงือกของสัตว์ทะเล ทำให้ขาดออกซิเจนและตาย

การรั่วไหลของน้ำมันจากแท่นดีพวอเทอร์ฮอไรซัน ในอ่าวเม็กซิโกทำให้เกิดมูกทะเลจำนวนมาก นักวิทยาศาสตร์ยังไม่มีข้อสรุปชัดเจนในกระบวนการเกิดทะเลที่มีสาเหตุจากการรั่วไหลของน้ำมันดิบในทะเล ทฤษฎีหนึ่งสันนิษฐานว่ามูกทะเลอาจก่อผลให้เกิดการฆ่าล้างสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กและจุลินทรีย์ในทะเลจำนวนมหาศาล ทำให้เกิดหิมะทะเลปริมาณมากและสะสมตัวเป็นมูกทะเล นักวิทยาศาสตร์กังวลว่ามูกทะเลจำนวนมากเหล่านี้ยังอาจก่อให้เกิดอันตรายทางชีวภาพต่อสิ่งมีชีวิตใต้ท้องทะเลที่เหลือในพื้นที่ เชื่อกันอย่างกว้างขวางว่ามูกทะเลที่เกิดจากการรั่วไหลโดยตรง ส่งผลให้เกิดการสูญเสียชีวิตของสัตว์และพืชทะเลในอ่าวเม็กซิโก แสดงจากหลักฐานการตายของทุ่งปะการังน้ำลึกในระยะ 11 กิโลเมตรโดยรอบจากแท่นขุดเจาะดีพวอเทอร์ฮอไรซัน

ในช่วงต้นปี พ.ศ. 2564 มูกทะเลได้แพร่กระจายในทะเลมาร์มะรา เนื่องจากมลพิษจากน้ำเสียที่ทิ้งลงสู่ทะเล นำไปสู่การแพร่ขยายของแพลงก์ตอนพืชและเป็นภัยร้ายแรงต่อระบบนิเวศทางทะเล ท่าเรือเออร์เดคในทะเลมาร์มะราถูกปกคลุมด้วยมูกทะเล ซึ่งคนงานชาวตุรกีได้พยายามอย่างมากในการเริ่มดูดกำจัดมูกทะเลในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2564 ขณะเดียวกันท่าเรือยาลิเคย (Yalıköy port) ในจังหวัดออร์ดูในทะเลดำ ก็พบการสะสมของเมือกเช่นกัน

มาตรการรับมือ

มาตรการรับมือระยะสั้น ได้แก่ การวางแนวกั้นบนผิวน้ำทะเลและดูดรวบรวมมูกจากผิวทะเล มาตรการรับมือระยะยาว ได้แก่การปรับปรุงการบำบัดน้ำเสีย การสร้างพื้นที่คุ้มครองทางทะเล และการจำกัดการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ความพยายามอีกประการหนึ่งคือการพัฒนาจัดการแหล่งน้ำให้เป็นศูนย์กลางการท่องเที่ยวเพื่อป้องกันไม่ให้น้ำนิ่งเป็นเวลานานซึ่งก่อให้เกิดการสะสมของมูกทะเล อีกวิธีหนึ่งคืออาจปล่อยสัตว์ทะเลบางชนิดซึ่งสามารถบริโภคสารอาหารส่วนเกินในระยะชั่วคราวเพื่อจุดประสงค์ในช่วงการทำความสะอาดเท่านั้น ซึ่งต้องเลี้ยงแยกต่างหากในแหล่งเพาะเลี้ยงนอกธรรมชาติ

ดูเพิ่มเติม

• หิมะทะเล
• เมือก