พระยาพิมพิสารราชา

พระยาพิมพิสารราชา
เจ้าพิมพิสาร
เจ้าหลวงนครแพร่
ครองราชย์	พ.ศ. 2415 – พ.ศ. 2431
รัชกาลก่อนหน้า	เจ้าหลวงอินทรวิชัย
รัชกาลถัดไป	เจ้าหลวงพิริยเทพวงศ์
พระชายา	แม่เจ้าแก้วไหลมาราชเทวี
พระนามเต็ม เจ้าหลวงพิมพิสารราชา
พระบุตร	5 พระองค์
ราชวงศ์	ราชวงศ์เทพวงศ์
พระบิดา	เจ้าวังขวาเฒ่า
พระมารดา	แม่เจ้าปิ่นแก้ว

เจ้าหลวงพิมพิสาร (พิมสาร หรือ ขาเค) ทรงเป็นเจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 21 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ได้สืบตำแหน่งเจ้าหลวงต่อจาก เจ้าหลวงอินทวิชัยผู้เป็นพระปิตุลาของพระองค์

พระประวัติ

เจ้าหลวงพิมพิสารหรือเจ้าหลวงพิมสารราชา หรือเจ้าหลวงขาเค (พ.ศ.๒๔๑๕ – ๒๔๓๑) เป็นโอรสเจ้าปิ่นแก้ว กับเจ้าวังขวา(เฒ่า) ได้ครองสืบต่อจากเจ้าหลวงอินทวิชัยผู้เป็นพระปิตุลา (พ.ศ.๒๔๑๕ – ๒๔๓๑) เจ้าหลวงพิมพิสาร เป็นเจ้าเมืองที่ปลูกฝังนิสัยเรื่องการประหยัด และการรู้จักประมาณตนแก่ชาวเมืองแพร่เป็นอย่างดี ดังมีเรื่องเล่ากันว่า หม้อน้ำที่ท่านตั้งไว้ข้างถนนสำหรับผู้สัญจรนั้น จะมีกระบวยใหญ่และกระบวยเล็กอย่างละ 1 อัน หากใครใช้กระบวยใหญ่ตักดื่มน้ำแล้ว เทน้ำที่เหลือทิ้ง หรือใช้กระบวยเล็กตักดื่มซ้ำเมื่อไม่อิ่ม ต่างก็โดนก๋งยิง (เป็นอาวุธที่ใช้ลูกหินขนาดเล็กเป็นกระสุนสามารถทำให้เจ็บตัวหรือเป็นแผลได้) ด้วยเหตุผลที่ว่าไม่รู้จักประมาณตนเอง หรือไม่ประหยัด นอกจากนี้เจ้าหลวงพิมพิสารยังมีกิจการค้าไม้สัก ทำรายได้เข้าเมืองแพร่นับหลายล้านบาทต่อปี ทำให้เศรษฐกิจในเมืองแพร่มีความต่อเนื่องและเป็นไปได้ดี

ชายา ราชโอรส ราชธิดา

• เจ้าแก้วไหลมาราชเทวี (มีหลักฐานในแผ่นศิลา-จารึกที่วัดหลวง) แต่ไม่ปรากฏมีโอรส-ธิดา ด้วยกันหรือไม่
• แม่เจ้าธิดา มีโอรส-ธิดา 4 องค์ คือ

• แม่เจ้าไข สมรสกับ เจ้าชัยลังกา ไม่มีบุตร-ธิดา
• แม่เจ้าเบาะ สมรสกับ เจ้าหัวหน้า มีบุตรธิดา 2 คน

1.เจ้าฟองคำ สามีไม่ทราบชื่อ

2.เจ้าน้อยทวงศ์ ภรรยาชื่อแม่เจ้าขันคำ รสเข้ม(ไม่มีบุตรธิดา)

• แม่เจ้าอินทร์ลงเหลา สมรสกับ เจ้าหนานศรีทิ (เจ้านายเมืองน่าน) มีบุตรธิดา 3 คน

1.เจ้าศรีเมือง

2.แม่เจ้าฟอง บรรเลง สมรสกับนายหนานแสน บรรเลง

3.แม่เจ้าแก้ว เหลี่ยมเพชร

• เจ้าเทพวงศ์ หรือเจ้าหลวงพิริยเทพวงศ์ เจ้าหลวงนครแพร่ องค์สุดท้าย

• แม่เจ้าคำใย้ มีโอรส 1 องค์คือ

• เจ้าสุริยะจางวาง สมรส 4 ครั้ง

• สมรสครั้งที่1 กับแม่เจ้าสุชาดา (ไม่มีบุตรธิดา)
• สมรสครั้งที่2 กับนางฟองแก้ว

1.เจ้าบุญนำ วังซ้าย (สารศิริวงศ์)

• สมรสครั้งที่3 กับนางเป็ง มีบุตร 1 คน

1.เจ้าน้อย สารศิริวงศ์

• สมรสครั้งที่4 กับนางแก้ว มีบุตร 1 คน

1.เจ้าน้อยเป็ด สารศิริวงศ์

อ้างอิง

• อำเภอเมืองแพร่ เจ้าหลวงพิมพิสาร (พิมสาร หรือขาเค)