อัมพาต

อัมพาต คือ การเคลื่อนไหวร่างกายไม่ได้แบบถาวร ส่วนอัมพฤกษ์ คือ การเคลื่อนไหวร่างกายไม่ได้แบบชั่วคราว

สาเหตุ

• เส้นเลือดในสมองแตก มักเกี่ยวกับโรคความดันโลหิตสูง หรือคนที่มีความเครียดมากๆ สูบบุหรี่จัด ติดแอลกอฮอล์ นอนดึก โรคอ้วนที่เกิดจากการกิน

• เส้นเลือดตีบ ซึ่งเกิดจากบริโภคอาหารที่มีไขมันมากจนสะสมในผนังเส้นเลือด และการที่เลือดมีความเข้มข้นสูงจากการสูบบุหรี่ ซึ่งทำให้ปอดขาดออกซิเจน ร่างกายจึงเร่งผลิดเม็ดเลือดแดงจึงทำให้เลือดเข้มข้นจนเกิดความหนืด เลือดเลยไม่สามารถแทรกไปเลี้ยงเนื้อสมองได้ เมื่อรวมทั้งสองสาเหตุจึงทำให้เกิดเส้นเลือดตีบ

• ความผิดปกติในการแข็งตัวของเลือด ได้แก่ ลิ้นหัวใจรั่ว หัวใจเต้นผิดปกติ ทำให้เกิดลิ่มเลือด การดูดไขมันหน้าท้องทำให้ก้อนไขมันหลุดเข้าไปในกระแสเลือด ในกรณีนี้เเกิดขึ้นทันทีและมักมีโรคประจำตัวเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว

อาการ

• เส้นเลือดในสมองแตก มันจะเกิดขึ้นทันที เช่น กำลังทำกิจกรรมใดๆ อยู่แล้วล้มลงไปเพราะเส้นเลือดแตก คนที่โมโหจนกลายเป็นอัมพาตโอกาสเสียชีวิตสูง

• เส้นเลือดตีบ มักพบในกรณีที่นอนหลับแล้วตื่นขึ้นมาก็เดินไม่ได้ แขนขาอ่อนแรงไปข้างใดข้างหนึ่ง เช่น ถ้าเส้นเลือดตีบที่ขาจะปวดส่วนนิ้วมาก ถ้าตีบที่หัวใจเส้นเลือดหัวใจนะตายทันที

การรักษา

รักษาตามสาเหตุ ถ้าเลือดในสมองมากต้องผ่าตัดเพื่อเอาเลือดที่ไปกดทันสมองออกมิเช่นนั้นอาจเสียชีวิต แต่ถ้าตีบจะต้องให้ยาขยายเล้นเลือดและสลายลิ่มเลือด ทำให้เลือดเหลวขึ้นเพื่อให้เลือดได้แทรกไปเลี้ยงสมองส่วนที่ขาดเลือดได้

หลักการและปัจจัยในการรักษา

1. เวลาที่ได้รับการรักษายิ่งเร็วยิ่งดี ถ้าสมองขาดเลือดไปเลี้ยงยิ่งปล่อยไว้นานเนื้อสมองจะตายแบบไม่ฟื้น หากได้รับการแก้ไขได้เร็วจะทำให้ฟื้นตัวได้เกือบปกติ
2. สาเหตุรุนแรงมากหรือน้อย สมองส่วนที่เหลือสามารถเจริญมาทดแทนสมองส่วนที่เสียไปและเซลล์สมองมีการเกิดใหม่ได้
3. วิธีการรักษาโดยใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมและยาที่มีประสิทธิภาพ ถ้าทำให้ลิ่มเลือดหรือสิ่งที่อุดตันหายไปยิ่งเร็วยิ่งดี
4. ผู้ป่วยและครอบครัวต้องร่วมมือและดูแลกันอย่างจริงใจ

อ้างอิง

• นิตยสารชีวจิต ฉบับวันที่ 1 ตุลาคม 2551