สกุลมันแกว
สกุลมันแกว | |
---|---|
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
อาณาจักร: | Plantae |
ไม่ได้จัดลำดับ: | Angiosperms |
ไม่ได้จัดลำดับ: | Eudicots |
ไม่ได้จัดลำดับ: | Rosids |
อันดับ: | Fabales |
วงศ์: | Fabaceae |
วงศ์ย่อย: | Faboideae |
เผ่า: | Phaseoleae |
เผ่าย่อย: | Glycininae |
สกุล: | Pachyrhizus Rich. ex DC. |
Species[1] | |
ชื่อพ้อง | |
|
สกุลมันแกว (ชื่อวิทยาศาสตร์: Pachyrhizus) เป็นพืชตระกูลถั่วที่มีถิ่นกำเนิดในทวีปอเมริกาในเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน สกุลมันแกวมีประมาณอย่างน้อย 4-5 ชนิด ทุกชนิดเป็นเถาเลื้อย มีหัวเดี่ยวขนาดใหญ่อวบใหญ่ขยายจากรากแก้ว ส่วนมากกินได้ ใบประกอบด้วย 3 ใบย่อยซึ่งมีรูปทรงและแบบขอบใบต่าง ๆ ดอกมีสีขาว ชมพู ฟ้า ม่วง เป็นช่อ เมล็ดออกทรงสี่เหลี่ยมจตุรัสค่อยข้างแบน เรียงในฝัก
ชนิด
มันแกว มันแกว หรือ มันแกวเม็กซิโก (Pachyrhizus erosus) — พืชพื้นเมืองอเมริกากลาง เป็นชนิดพันธุ์ที่ปลูกในประเทศไทย ซึ่งสันนิษฐานว่าผ่านทางฟิลิปปินส์โดยชาวสเปน และนำเข้ามายังจีนใต้และอินโดจีน และสู่ประเทศไทย มันแกวแอมะซอน
- มันแกวแอมะซอน (Amazonnian yam bean) หรือ jiquima, หรือ jacatupe (Pachyrhizus tuberosus) — มีความหลากหลายของสายพันธุ์ถึง 11 ชนิดย่อยตามแหล่งเพาะปลูกในเขตร้อนในเขตที่ราบลุ่มต้นน้ำแอมะซอนในเปรูและเอกวาดอร์ แบ่งเป็น 4 กลุ่มคือ Jíquima (เอกวาดอร์ชายฝั่งทะเล), Ashipa (กระจายทั่วไปในที่ลุ่มน้ำแอมะซอนตะวันตก), Chuin (ตลอดเส้นทางแม่น้ำเปรู), Yushpe (ปลูกเฉพาะในท้องถิ่นของเปรู) อาจพบในบางส่วนของบราซิล, โคลัมเบีย และเวเนซุเอลา
มันแกวแอนดีส
- มันแกวแอนดีส หรือ ahipa หรือ ajipa (Pachyrhizus ahipa) — พบในภูมิภาคที่ราบสูงโบลิเวียทางตะวันตกของอเมริกาใต้ ในเขตเทือกเขาแอนดีสของโบลิเวีย, เปรู และเอกวาดอร์ เป็นพันธุ์ที่คล้ายกับมันแกว (Pachyrhizus erosus) มากที่สุด
- และอีก 2 พันธุ์ที่เป็นพืชป่า คือ Pachyrhizus ferrugineus (Piper) Sørensen และ Pachyrhizus panamensis Clausen (Sørensen 1988)
มันแกวแอฟริกา (African yam bean, Sphenostylis stenocarpa) — มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนของแอฟริกาตอนกลางและตะวันตก และเพาะปลูกในแอฟริกาตอนใต้และตะวันออก เป็นพืชตระกูลถั่วที่มีหัว ถูกเรียกว่ามันแกว (ถั่วกินหัว) จากลักษณะรากที่มีหัว แต่ไม่นับเป็นสกุลมันแกว เนื่องจากแตกออกหลายหัวคล้ายมันเทศ หัวยาวและเนื้อในสีขาว (ต่างจากมันเทศ) บางครั้งหัวบิดงอพับหรือมีผิวย่น ผิวสีน้ำตาลคล้ำ มีใบขนนก 3 ใบย่อยแต่ขอบใบเรียบ มีฝักเมล็ดยาวกว่าคล้ายถั่วฝักยาว เมล็ดกลมแป้น มีมากกว่า 4 สีขี้นไปตามสายพันธุ์ย่อย
ชื่อสามัญ | ภาพ | ชื่อวิทยาศาสตร์ | ชื่อภาษาอังกฤษ | ลักษณะ | การใช้ประโยชน์ | ถิ่นกำเนิด | พื้นที่การกระจายพันธุ์และนำเข้า |
---|---|---|---|---|---|---|---|
มันแกว หรือ มันแกวเม็กซิโก | Pachyrhizus erosus | jícama |
|
|
อเมริกากลาง เม็กซิโก | ฟิลิปปินส์ จีน อินโดจีน อินโดนีเซีย มาเลเซีย ไทย อินเดีย และแอฟริกา | |
มันแกวแอนดีส | Pachyrhizus ahipa | ahipa หรือ ajipa |
|
ภูมิภาคที่ราบสูงโบลิเวียทางตะวันตกของอเมริกาใต้ ในเขตเทือกเขาแอนดีสของโบลิเวีย, เปรู และเอกวาดอร์ | หมู่เกาะเวสต์อินดีส[11] | ||
มันแกวแอมะซอน | Pachyrhizus tuberosus | jiquima, jacatupe, goiteño, หรือ nupe |
|
เขตร้อนในเขตที่ราบลุ่มต้นน้ำแอมะซอนในเปรูและเอกวาดอร์ | |||
Pachyrhizus ferrugineus (Piper) Sørensen |
|
อเมริกากลาง | |||||
Pachyrhizus panamensis Clausen (Sørensen 1988) |
|
อเมริกากลาง แุถบปานามา |
อ้างอิง
- ↑ ILDIS Version 6.05
- ↑ JOM (2016-12-19). "มันแกว". Thai Food.
- ↑ puechkaset (2014-12-20). "มันแกว และการปลูกมันแกว | พืชเกษตร.คอม".
- ↑ Elaine M. D'Sa (September 2004). "Using and Preserving Jicama". National Center for Home Food Preservation.
- ↑ puechkaset (2014-12-20). "มันแกว และการปลูกมันแกว | พืชเกษตร.คอม".
- ↑ Elaine M. D'Sa (September 2004). "Using and Preserving Jicama". National Center for Home Food Preservation.
- ↑ มันแกวกุดรัง ปลูกง่าย กำไรงาม ลงทุนหลักพัน โกยกำไรทะลุหมื่น. เทคโนโลยีชาวบ้าน. 12 เมษายน 2563.
- ↑ puechkaset (2014-12-20). "มันแกว และการปลูกมันแกว | พืชเกษตร.คอม".
- ↑ Elaine M. D'Sa (September 2004). "Using and Preserving Jicama". National Center for Home Food Preservation.
- ↑ 10.0 10.1 10.2 "Plant Genetic Resources Newsletter - Review of the Pachyrhizus tuberosus (Lam.) Spreng. cultivar groups in Peru". www.bioversityinternational.org.
- ↑ "Jicama nutrition facts". สืบค้นเมื่อ June 9, 2013.