พระยาชัยสุนทร (ทอง)

พระยาชัยสุนทร (ทอง)
เจ้าเมืองกาฬสินธุ์
ดำรงตำแหน่ง พ.ศ. 2389 – พ.ศ. 2394
ก่อนหน้า	พระยาชัยสุนทร(หล้า)
ถัดไป	พระยาชัยสุนทร(จารย์ละ)
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	ไม่ทราบปีเกิด เมืองกาฬสินธุ์
เสียชีวิต	พ.ศ. 2394 เมืองกาฬสินธุ์
ศาสนา	ศาสนาพุทธ

พระยาชัยสุนทร (ทอง) หรืออีกนามเรียกว่า “ท้าวทอง” เป็นเจ้าเมืองกาฬสินธุ์ ลำดับที่ 5 (พ.ศ. 2389–2394) เป็นต้นเชื้อสายตระกูลเช่น วงศ์กาฬสินธุ์ ทองเยี่ยม เป็นต้นซึ่งผู้ใช้นามสกุลส่วนใหญ่ตั้งรกรากและอาศัยอยู่ในจังหวัดสกลนครกาฬสินธุ์และร้อยเอ็ดในปัจจุบัน

ชาติกำเนิด

เกิดเมื่อราวปี พ.ศ.ใดไม่ปรากฏ บิดาคือพระยาไชยสุนทร(เจียม) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์ ลำดับที่ 3 กับญานางทองคำ มีพี่น้องร่วมสายโลหิต 7 คน ได้แก่ 1)นางพัน 2)ท้าวทอง 3)ท้าวด่าง 4)ท้าวสุริยะ 5)ท้าวบุญมา 6)นางดา 7)นางหลอด เป็นต้น

การรับราชการ

• เมื่อเติบโตขึ้นได้เข้ารับราชการในกรมการเมืองกาฬสินธุ์และได้รับการแต่งตั้งเป็นที่ “พันทอง” ตำแหน่งนายหมวด ในสมัยพระยาไชยสุนทร (เจียม) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์ ลำดับที่ 3 ได้เป็นที่ราชวงศ์และอุปฮาดเมืองกาฬสินธุ์ ในสมัยพระยาไชยสุนทร(หล้า) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์ ลำดับที่ 4 ภายหลังพระยาไชยสุนทร(หล้า) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์ ลำดับที่ 4 ได้ถึงแก่อนิจกรรมด้วยโรคชรา ใน ปี พ.ศ. 2380 กรมการเมืองกาฬสินธุ์ได้มีใบบอกกราบบังคมทูลให้โปรดเกล้าฯ พระทานสัญญาบัตรตั้งท้าวทอง เป็นที่พระยาไชยสุนทร เจ้าเมืองกาฬสินธุ์ และท้าวปัดสา(ละ)บุตรท้าวหมาป้องเป็นที่อุปฮาด ท้าวกิ่งบุตรอุปฮาดหมาสุยเป็นที่ราชวงศ์ และท้าวขัตตินะ(เกษ)บุตรราชวงศ์เซียงโคตรเป็นที่ราชบุตร

•โปรดเกล้าฯพระราชทานเครื่องยศแก่กรมการเมืองประกอบบรรดาศักดิ์ดังนี้

เจ้าเมืองกาฬสินธุ์ “พานเงินเครื่องในถมสำรับหนึ่ง คนโทเงินถมยาดำหนึ่ง ลูกประคำทองหนึ่ง กระบี่บั้งเงินหนึ่ง สัปทนปัศตูหนึ่ง เสื้อเข้มขาบริ้วดีตัวหนึ่ง แพรทับทิมติดขลิบผืนหนึ่ง ชวานปักทองผืนหนึ่ง แพรขาวผืนหนึ่ง ผ้าปูมผืนหนึ่ง” - พร้อมตราประทับประจำตำแหน่งเจ้าเมืองกาฬสินธุ์คือ “เทวดานั่งแท่นถือพระขรรค์และดอกบัว”

อุปฮาด “ถาดหมากเงินคนโทเงินสำรับหนึ่ง สัปทนแพรคันหนึ่ง เสื้อเข้มขาบริ้วดีตัวหนึ่ง ผ้าโพกขลิบผืนหนึ่ง ผ้าดำปักทองผืนหนึ่ง แพรขาวผืนหนึ่ง ผ้าปูมผืนหนึ่ง”

ราชวงศ์ “ถาดหมากเงินคนโทเงินสำรับหนึ่ง สัปทนแพรคันหนึ่ง เสื้อเข้มขาบลายก้านแย่งตัวหนึ่ง ผ้าโพกขลิบผืนหนึ่ง ผ้าดำปักทองผืนหนึ่ง แพรขาวผืนหนึ่ง ผ้าปูมผืนหนึ่ง”

ราชบุตร “เสื้ออัตลัตดอกถี่ตัวหนึ่ง ผ้าโพกขลิบผืนหนึ่ง ผ้าดำปักทองผืนหนึ่ง แพรขาวผืนหนึ่ง ผ้าปูมผืนหนึ่ง”

เหตุการณ์สำคัญ

•ปี พ.ศ. 2391 พระยาไชยสุนทร(ทอง) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์ มีใบบอกว่า พระศรีสุวรรณ(พระคำแดง) เจ้าเมืองแซงบาดาลป่วยถึงแก่กรรม จึงขอโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งอุปฮาด(จำปา) เป็นที่”พระศรีสุวรรณ” ว่าราชการเมืองแซงบาดาลต่อไป

•ปี พ.ศ. 2394 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 เสด็จสวรรคต พระยาไชยสุนทร(ทอง)และกรมการเมืองก็ลงไปกรุงเทพ ร่วมถวายเพลิงศพด้วยในครั้งนั้น พระยาไชยสุนทร(ทอง) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์ ได้ป่วยไข้ป่า ก็ถึงแก่อนิจกรรมที่กรุงเทพมหานคร

ถึงแก่กรรม

พระยาไชยสุนทร(ทอง) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์ ลำดับที่ 5 แก่อนิจกรรมด้วยโรคไข้ป่า ราชการเป็นเจ้าเมืองสนองพระเดชพระคุณ 5 ปี ที่กรุงเทพมหานคร ลูกหลานได้ทำการประชุมเพลิงศพที่กรุงเทพฯแล้วจึงกราบทูลรัชกาลที่ 4 ว่าได้ถึงแก่อนิจกรรมแล้วและสิ้นประวัติพระยาไชยสุนทร (ทอง) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์ ลำดับที่ 5 เพียงเท่านี้

ทายาท

พระยาไชยสุนทร(ทอง) สมรสกับอัญญานางคำและมีบุตร 3 คน ได้แก่

1) พระอินทิสาร(ขี่) ราชบุตรเมืองสกลนคร(พ.ศ. 2389-2394)และราชวงศ์เมืองกาฬสินธุ์(พ.ศ. 2394-2412)สมรสกับใครสืบไม่ได้ มีบุตร 5 คน ได้แก่ 1)นางเกษี 2)นางแก้ว 3)นางอู๊ด 4)ท้าวทา 5)ท้าวเปลี่ยน เป็นต้น

2) พระไชยสุนทร(เหม็น) อุปฮาดเมืองกาฬสินธุ์ เมื่อปี พ.ศ. 2415-2419 สมรสกับใครสืบไมได้และมีบุตรกี่คนไม่ปรากฏ

3) พระไชยสุนทร(หนูหมี) อุปฮาดเมืองกาฬสินธุ์ สมรสกับนางขำ มีบุตร 4 คน ได้แก่ 1)นางเสริม 2)นางบู่ทอง 3)ท้าวทับ 4)ท้าวตัน 5)นางเสริม 6)นางทิพย์คลี่(ประคีย์) เป็นต้น

สายสกุลทายาทและเครือญาติ

• วงศ์กาฬสินธุ์และอาษาไชยและทองทวี ต้นสกุลคือพระอินทิสาร(ขี่) ราชบุตรเมืองสกลนครและราชวงศ์เมืองกาฬสินธุ์และสมรสกับใครสืบไม่ได้ มีบุตรด้วยกัน 5 คน ได้แก่

1)นางเกษี สมรสกับใครสืบไมได้และมีบุตรกี่คนไม่ปรากฏ

2)นางแก้ว สมรสกับใครสืบไมได้และมีบุตรกี่คนไม่ปรากฏ

3)นางอู๊ด สมรสกับพระไชยราษฎร์(ลาด) บุตรคนที่ 3 ของพระยาไชยสุนทร(หล้า) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์ ลำดับที่ 4 มีบุตร 2 คนได้แก่ 1)ท้าวคำจันทร์ วงศ์กาฬสินธุ์ 2)ท้าวคำตัน วงศ์กาฬสินธุ์ เป็นต้น

4)ท้าวทา ต้นสกุลอาษาไชย สมรสกับนางแหวน มีบุตร 5 คน ได้แก่ 1)นายคำผล 2)นายเจริญ 3)นางบัวพัน 4)นายถาวร 5)นางเกษร เป็นต้น

5)นางเปลี่ยน ต้นสกุลทองทวี สมรสกับนายกุ้ย(คหบดีคนไทยเชื้อสายจีน) มีบุตร 4 คน ได้แก่ 1)ขุนเสนาสัสดี(ถั่ง) 2)พ.ท.เก่ง 3)นายกว้าง(ส.ส.จังหวัดกาฬสินธุ์) 3)นางคำเบ้า เป็นต้น

ท่านเหล่านี้คือผู้ใช้นามสกุลรุ่นแรกโดยส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในตัวอำเภอเมืองของจังหวัดสกลนครและกาฬสินธุ์

• ทองเยี่ยม ต้นสกุลคือพระไชยสุนทร(หนูหมี) อุปฮาดเมืองกาฬสินธุ์ เมื่อปี พ.ศ. 2426-2433 สมรสมกับนางขำ บุตรีคนที่ 4 ของพระยาไชยสุนทร(กิ่ง) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์ ลำดับที่ 4 มีบุตร 6 คน ได้แก่

1)นางเสริม

2)นางบู่ทอง

3)ท้าวทับ ผู้ตั้งนามสกุลทองเยี่ยม

4)ท้าวตัน

5)นางเสริม

6)นางทิพย์คลี่(ประคีย์) สมรสกับขุนสรรบรรพกิจ(สายทอง ศรีกาฬสินธุ์) บุตรคนที่ 6 ของหลวงสุนทรวุฒิรักษ์(มี ศรีกาฬสินธุ์)มีบุตร 5 คน ได้แก่ 1)นางแสงเงิน 2)นายบันเทิง 3)นายบัณฑูร 4)นางแสงบุหงา 5)นางเกษรา เป็นต้น

โดยท่านเหล่านี้คือผู้ใช้นามสกุล”ทองเยี่ยม”รุ่นแรกโดยส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในตัวอำเภอเมืองของจังหวัดกาฬสินธุ์

สายตระกูล

พงศาวลีของพระยาชัยสุนทร (ทอง)

เจ้าองค์ลอง กษัตริย์ล้านช้างเวียงจันทน์               พระยาไชยสุนทร (เจ้าโสมพะมิตร) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์ ลำดับที่ 1                       หลานสาวเจ้าผ้าขาว(สนม)               เจ้าอุปฮาดพระธานี (หมาป้อง) อาญาสี่เมืองสกลนคร                             ชายา                       พระยาไชยสุนทร (เจียม) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์ ลำดับที่3                                   ชายา                             พระยาไชยสุนทร (ทอง) เจ้าเมืองกาฬสินธุ์                                         อัญญานางทองคำ

ก่อนหน้า		พระยาชัยสุนทร (ทอง)		ถัดไป
พระยาชัยสุนทร (หล้า)		เจ้าเมืองกาฬสินธุ์, ผู้ว่าราชการจังหวัดกาฬสินธุ์ (พ.ศ. 2389 - 2494)		พระยาชัยสุนทร (จารย์ละ)