คำแสด

คำแสด
	ดอกคำแสด
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
หมวด:	Magnoliophyta
ชั้น:	Magnoliopsida
อันดับ:	Malvales
วงศ์:	Bixaceae
สกุล:	Bixa
สปีชีส์:	B. orellana
ชื่อทวินาม
	Bixa orellana; L.

คำแสด หรือ คำเงาะ หรือ คำใต้ (ชื่อวิทยาศาสตร์: Bixa orellana) เป็นไม้ต้นขนาดเล็กสูงราว 3-5 เมตร เปลือกสีน้ำตาลอ่อนหรือน้ำตาลเข้ม เปลือกด้านในสีส้ม กิ่งอ่อนมีเกล็ดสีสนิมหนาแน่น ใบเดี่ยว เรียงเวียนรอบลำต้น ใบรูปไข่ ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่น ดอกออกเป็นช่อที่ปลายยอดของกิ่ง กลีบดอกสีชมพู สีขาวหรือสีเหลืองอมม่วง กลีบเลี้ยงสีเขียวขนาดเล็ก เกสรเพศผู้มีจำนวนมาก อับเรณูสีม่วง ผลรูปไข่มีขนสีแดงคล้ายผลเงาะ แก่แล้วเป็นสีแดง เมื่อผลแก่ จะแตกออก ภายในมีเมล็ดจำนวนมากและเปลือกหุ้มสีแดง

ประโยชน์[แก้]

คำแสดเป็นไม้พื้นเมืองในทวีปอเมริกา สารสีจากผลใช้ในอุตสาหกรรมอาหาร ใช้ปรุงแต่งสีเนยเทียม ไอศกรีม เนย ใช้ในอุตสาหกรรมเครื่องสำอาง ในปาปัวนิวกินีใช้เป็นสีทาตามร่างกาย ใช้ย้อมเส้นใยต่าง ๆ ได้สีแดงส้ม ถ้านำไปผ่านกรดทาร์ทาริกอ่อนจะได้สีเหลือง แต่สีมักตกเมื่อถูกแดด เปลือกของต้นใช้ทำเชือก สารสีหลักในเมล็ดคือบิซิน

สรรพคุณ[แก้]

เปลือกเมล็ดให้สีแสด ใช้แต่งสีอาหาร ย้อมผ้า
เปลือกรากแก้ไข้มาลาเรีย รักษาโรคหนองใน
ใบแก้ไข บิด ขับปัสสาวะ ดีซ่าน แก้งูกัด
ผลเป็นยาฝาดสมาน
เมล็ดเป็นยาหอม แก้ไข้ แก้หนองใน แก้ไขมาลาเรีย และแก้พิษจากมันสำปะหลัง และสบู่แดง เนื้อหุ้มเมล็ดช่วยขับพยาธิ เป็นยาระบาย แก้โรคผิวหนัง
ดอกบำรุงเลือด แก้โลหิตจาง แก้บิด คันตามผิวหนัง

อ้างอิง[แก้]

พีรศักดิ์ วรสุนทโรสถ และคณะ. ทรัพยากรพืชในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ 3: พืชให้สีย้อมและแทนนิน. กทม. สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย. 2544. หน้า 57 - 59