ความขัดแย้งในกัมพูชา พ.ศ. 2383

ความขัดแย้งในกัมพูชา พ.ศ. 2383 เป็นการกบฏต่อต้านเวียดนามของชาวกัมพูชาในช่วงสั้น ๆ ที่ต่อสู้อย่างหนักโดยเฉพาะบริเวณไพรแวงและบาพนม

ใน พ.ศ. 2383 พระองค์เม็ญ พระราชินีนาถแห่งกัมพูชาซึ่งสืบราชสมบัติต่อจากพระราชบิดาคือสมเด็จพระอุไทยราชาธิราชรามาธิบดีถูกญวนปลดออกจากราชบัลลังก์ พระองค์ถูกจับและเนรเทศไปยังเวียดนามพร้อมกับพระญาติและเครื่องราชกกุธภัณฑ์ จากเหตุการณ์ดังกล่าว ขุนนางกัมพูชาจำนวนมากและผู้ติดตามของพวกเขาจึงลุกฮือต่อต้านการปกครองของเวียดนาม ฝ่ายกบฏได้ร้องขอต่อสยามให้สนับสนุนผู้อ้างสิทธิ์ในราชบัลลังก์กัมพูชาอีกพระองค์หนึ่งคือองค์ด้วง พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ตอบสนองคำร้องขอโดยมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ส่งองค์ด้วงกลับจากการเนรเทศที่กรุงเทพฯ พร้อมด้วยกองทหารสยามเพื่อสถาปนาพระองค์ขึ้นครองราชย์

เวียดนามถูกโจมตีจากทั้งกองทหารสยามและกบฏกัมพูชา ที่เลวร้ายกว่านั้น ในโคชินไชนา มีการก่อกบฏหลายครั้ง กำลังหลักของเวียดนามเดินทัพไปยังโคชินไชนาเพื่อปราบกบฏเหล่านั้น จักรพรรดิเถี่ยว จิ จักรพรรดิเวียดนามองค์ใหม่ซึ่งสืบราชบัลลังก์ต่อจากพระราชบิดาคือจักรพรรดิมิญ หมั่ง ตัดสินพระทัยหาทางออกโดยสันติ เจือง มิญ สาง หรือในเอกสารทางฝั่งไทยเรียกว่า องเตียนกุน ข้าหลวงประจำเจิ๊นเต็ย (กัมพูชา) ถูกเรียกตัวกลับ เจือง มิญ สางถูกจับและฆ่าตัวตายในคุกในเวลาต่อมา

องค์ด้วงหรือสมเด็จพระหริรักษ์รามมหาอิศราธิบดีตกลงให้กัมพูชาอยู่ภายใต้การคุ้มครองร่วมระหว่างสยาม-ญวนในปี พ.ศ. 2389 เวียดนามได้ปล่อยตัวพระราชวงศ์กัมพูชาและส่งคืนเครื่องราชกกุธภัณฑ์ ในเวลาเดียวกัน กองทหารเวียดนามก็ถอนกำลังออกจากกัมพูชา ในที่สุดเวียดนามก็สูญเสียการควบคุมกัมพูชา กัมพูชาได้รับเอกราชจากเวียดนาม แม้ว่ากองทหารสยามจะยังเหลืออยู่ในกัมพูชาอยู่บ้าง แต่กษัตริย์กัมพูชาก็มีอำนาจปกครองตนเองมากกว่าแต่ก่อน

อ้างอิง

• Chandler, David P. (2008). A history of Cambodia (4th ed.). Westview Press. ISBN 978-0813343631.
• Harris, Ian (2005). Cambodian Buddhism, History and Practice (PDF). University of Hawaii Press. ISBN 0-8248-2765-1. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ March 16, 2015.