โบรโมไตรฟลูออโรมีเทน
| |||
| ชื่อ | |||
|---|---|---|---|
| Preferred IUPAC name
Bromotri(fluoro)methane | |||
ชื่ออื่น
| |||
| เลขทะเบียน | |||
3D model (JSmol)
|
|||
| เคมสไปเดอร์ | |||
| ECHA InfoCard | 100.000.807 | ||
| EC Number |
| ||
ผับเคม CID
|
|||
| RTECS number |
| ||
| UNII | |||
| UN number | 1009 | ||
CompTox Dashboard (EPA)
|
|||
| |||
| |||
| คุณสมบัติ | |||
| CBrF3 | |||
| มวลโมเลกุล | 148.910 g·mol−1 | ||
| ลักษณะทางกายภาพ | ก๊าซไม่มีสี | ||
| กลิ่น | ไม่มีกลิ่น[1] | ||
| ความหนาแน่น | 1.538 g/cm3 (ที่ −58 องศาเซลเซียส (−72 องศาฟาเรนไฮต์)) | ||
| จุดหลอมเหลว | −167.78 องศาเซลเซียส (−270.00 องศาฟาเรนไฮต์; 105.37 เคลวิน) | ||
| จุดเดือด | −57.75 องศาเซลเซียส (−71.95 องศาฟาเรนไฮต์; 215.40 เคลวิน) | ||
| 0.03 g/L (20 องศาเซลเซียส (68 องศาฟาเรนไฮต์)) | |||
| log P | 1.86 | ||
| ความดันไอ | 1434 kPa (20 องศาเซลเซียส (68 องศาฟาเรนไฮต์)) | ||
| ความอันตราย | |||
| จุดวาบไฟ | ไม่ติดไฟ | ||
| ปริมาณหรือความเข้มข้น (LD, LC): | |||
LCLo (lowest published)
|
834,000 ppm (rat, 15 min)[2] | ||
| NIOSH (US health exposure limits): | |||
PEL (Permissible)
|
TWA 1000 ppm (6100 mg/m3)[1] | ||
REL (Recommended)
|
TWA 1000 ppm (6100 mg/m3)[1] | ||
IDLH (Immediate danger)
|
40,000 ppm[1] | ||
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa
| |||
โบรโมไตรฟลูออโรมีเทน (Bromotrifluoromethane) หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า ฮาลอน 1301, R13B1, ฮาลอน 13B1 หรือ BTM เป็นสารประกอบเฮไลด์อินทรีย์ที่มีสูตรเคมี CBrF3 ใช้สำหรับการดับไฟด้วยก๊าซ ซึ่งเป็นทางเลือกที่เป็นพิษน้อยกว่าโบรโมคลอโรมีเทน[3]
สมบัติทางกายภาพ[แก้]
| คุณสมบัติ | ปริมาณ |
|---|---|
| อุณหภูมิวิกฤต (Tc) | 66.9 °C (340.08 K) |
| ความดันวิกฤต (pc) | 3.956 MPa (39.56 บาร์) |
| ความหนาแน่นวิกฤต (ρc) | 5.13 โมล.ลิตร−1 |
| ศักยภาพในการทําลายชั้นบรรยากาศโอโซน (ODP) | 10 (CCl3F = 1) |
| ศักยภาพในการทำให้เกิดภาวะโลกร้อน (GWP) | 6900 (CO2 = 1) |
การใช้งาน[แก้]
ฮาลอน 1301 ได้รับการพัฒนาโดยบริษัทร่วมทุนระหว่างกองทัพสหรัฐ และบริษัทดูปองท์ใน ค.ศ. 1954 และเปิดตัวในฐานะเป็นสารในระบบดับเพลิงประจำที่ซึ่งมีประสิทธิภาพในการดับเพลิงด้วยก๊าซสำหรับคริสต์ทศวรรษ 1960 และถูกนำไปใช้กับวัสดุที่มีค่า เช่น เครื่องบิน เมนเฟรมคอมพิวเตอร์ และศูนย์ชุมสายโทรคมนาคม เป็นต้น นอกจากนี้ยังใช้กันอย่างแพร่หลายในอุตสาหกรรมการเดินเรือเพื่อเพิ่มการป้องกันระดับที่สาม หากเครื่องสูบน้ำดับเพลิงหลักและเครื่องสูบน้ำดับเพลิงฉุกเฉินใช้งานไม่ได้หรือไม่มีประสิทธิภาพ ฮาลอน 1301 ไม่เคยถูกใช้อย่างแพร่หลายในอุปกรณ์ดับเพลิงแบบเคลื่อนย้ายได้นอกเหนือจากการใช้งานทางทหารและยานอวกาศ เนื่องจากมีระยะทำการจำกัดและการมองไม่เห็นก๊าซที่ปล่อย โดยไม่ก่อให้เกิดลักษณะควันสีขาวอย่าง CO2 และควบคุมได้ยากเมื่อต้องผจญเพลิงขนาดใหญ่ ฮาลอน 1301 เหมาะอย่างยิ่งสำหรับยานยนต์หุ้มเกราะและยานอวกาศ เนื่องจากเกิดสารที่เป็นผลพลอยได้ที่มีพิษน้อยกว่าฮาลอน 1211 ซึ่งมีความสำคัญอย่างยิ่งในสภาวะการสู้รบ หรือสภาพพื้นที่ซึ่งห้องอาจไม่สามารถระบายอากาศได้ในทันที
ฮาลอน 1301 ถูกใช้อย่างแพร่หลายโดยกองทัพสหรัฐ และองค์การนาซา ในลักษณะเป็นถังดับเพลิงพกพาขนาด 234 ปอนด์พร้อมซีลนิรภัย ถังเป็นแบบใช้แล้วทิ้งเพื่อการบรรจุซ้ำอย่างรวดเร็ว สารอื่น ๆ เช่น CO2 และสารเคมีเหลวระเหย FE-36 (HFC-236fa) กำลังเข้ามาแทนที่ฮาลอน 1301 เป็นส่วนใหญ่ เนื่องจากปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม มีการผลิตถังดับเพลิงรุ่นพลเรือนเช่นกันในขนาด 234, 3 และ 4 ปอนด์
แนวทางปฏิบัติที่ดีคือหลีกเลี่ยงการสัมผัสสารฮาลอน 1301 โดยไม่จำเป็น และจำกัดการสัมผัสที่ความเข้มข้น 7% และต่ำกว่า 15 นาที การได้รับสารฮาลอน 1301 ในช่วงความเข้มข้น 5% ถึง 7% ก่อให้เกิดผลกระทบที่สังเกตเห็นได้เพียงเล็กน้อย หากมีระดับระหว่าง 7% ถึง 10% มีรายงานผลกระทบเล็กน้อยต่อระบบประสาทส่วนกลาง เช่น อาการวิงเวียนศีรษะและรู้สึกเหน็บชาบริเวณแขนขา[4] ในทางปฏิบัติผู้ปฏิบัติงานส่วนมากที่ใช้ฮาลอน 1301 ในระบบฉีดก๊าซดับเพลิงแบบครอบคลุมทั้งห้อง (Total Flooding System) จะอพยพออกจากพื้นที่เมื่อการฉีดสารกำลังจะเกิดขึ้น
ระบบฮาลอนเป็นหนึ่งในระบบป้องกันอัคคีภัยที่มีประสิทธิภาพสูงสุดและใช้กันทั่วไปในเครื่องบินพาณิชย์ ฮาลอน 1301 เป็นสารหลักที่ใช้ในเครื่องยนต์อากาศยาน ห้องเก็บสัมภาระ และส่วนที่ติดไฟได้ของหน่วยกำลังสำรอง[5][6] ความพยายามในการหาสารทดแทนที่เหมาะสมกว่าฮาลอน 1301 ยังไม่ก่อให้เกิดการยอมรับอย่างกว้างขวาง[7][8]
โบรโมไตรฟลูออโรมีเทนยังใช้เป็นวัสดุเติมห้องดักไอ (bubble chamber) ในเครื่องตรวจจับนิวทริโนการ์กาเมลล์ (Gargamelle) อีกด้วย
ก่อนที่จะทราบว่าฮาลอน 1301 มีอันตรายในฐานะสารทำลายชั้นโอโซน เครื่องทำความเย็นในอุตสาหกรรมจำนวนมากใช้ฮาลอน 1301 เป็นก๊าซทำความเย็นจากประสิทธิภาพ[9]
ตัวทำปฏิกิริยาเคมี[แก้]
เป็นสารตั้งต้นของไตรฟลูออโรเมทิลไตรเมทิลไซเลน ซึ่งเป็นตัวทำปฏิกิริยาของไตรฟลูออโรเมทิลเลตที่ได้รับความนิยมในการสังเคราะห์สารอินทรีย์[10]
ทางเลือก[แก้]
ทางเลือกอื่นสำหรับพื้นที่ปิดทั่วไปได้แก่ (PFC-410 หรือ CEA-410), C3F8 (PFC-218 หรือ CEA-308), HCFC Blend A (NAF S-III), HFC-23 (FE 13), HFC-227ea (FM 200), IG-01 (อาร์กอน), IG-55 (อาร์กอไนต์), HFC-125 หรือ HFC-134a สำหรับพื้นที่เปิดทางเลือกอื่น ๆ โดยทั่วไปได้แก่ คาร์บอนไดออกไซด์, ละอองลอยแบบผง C, CF3I, HCFC-22, HCFC-124, HFC-125, HFC-134a, gelled halocarbon/dry chemical suspension (PGA), ก๊าซเฉื่อยผสม, ระบบโฟมขยายตัวสูง และละอองลอยแบบผง (FS 0140) และ IG-541 (Inergen)[11] เพอร์ฟลูออโรคาร์บอน เช่นสารประกอบ PFCs ใน C3F8 มีช่วงชีวิตในชั้นบรรยากาศที่ยาวนานมากและมีศักยภาพในการทำให้โลกร้อนสูงมาก ไฮโดรคลอโรฟลูออโรคาร์บอน เช่นสารประกอบ HCFCs ที่มีใน NAF S-III มีคลอรีนและเป็นสารทำลายชั้นโอโซนในชั้นบรรยากาศสตราโตสเฟียร์ แม้ว่าจะน้อยกว่าฮาลอน 1301 การเลือกใช้แทนฮาลอนควรคำนึงถึงปัจจัยเหล่านี้ และมีการจำกัดการใช้ในบางประเทศ
ดูเพิ่ม[แก้]
อ้างอิง[แก้]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0634". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
- ↑ "Trifluorobromomethane". Immediately Dangerous to Life and Health Concentrations (IDLH). National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
- ↑ Dagani, M. J.; Barda, H. J.; Benya, T. J.; Sanders, D. C., "Bromine Compounds", Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley-VCH, doi:10.1002/14356007.a04_405
- ↑ NFPA 12A Standard on Halon 1301 Fire Extinguishing Systems, 2004 Edition / Annex D, Hazards to Personnel, section D.2.2
- ↑ "Guidance for the EPA Halon(R) Emission Reduction Rule" (PDF). United States Environmental Protection Agency. Federal Aviation Administration.
- ↑ "Replacing Halon in Fire Protection Systems: a Progress report". Boeing Commercial Aeromagazine. ไตรมาสที่สี่ 2011.
- ↑ "Halon Alternatives for Aircraft Propulsion Systems consortium formed". Aerospace Manufacturing and Design. 27 มกราคม 2015.
- ↑ "Task Group on Halon Options". FAA.
- ↑ "National Refrigerants MSDS" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 8 กุมภาพันธ์ 2011. สืบค้นเมื่อ 17 กรกฎาคม 2009.
- ↑ Ramaiah, Pichika; Krishnamurti, Ramesh; Prakash, G. K. Surya (1995). "1-Trifluoromethyl-1-cyclhexanol". Org. Synth. 72: 232. doi:10.15227/orgsyn.072.0232.
- ↑ "Halon 1301 Replacements". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 19 เมษายน 2008.
แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]
- International Chemical Safety Card 0837
- FAA paper on testing cylinders used to store Halon 1301 without breaking their seals [PDF].
- MSDS for bromotrifluoromethane [PDF].
- Basic Facts about Halon [archived 2012-01-04; cited 2023-07-31].