วัดมณีสถิตกปิฏฐาราม

วัดมณีสถิตกปิฏฐาราม
ที่ตั้ง	ถนนสุนทรสถิตย์ ตำบลอุทัยใหม่ อำเภอเมืองอุทัยธานี จังหวัดอุทัยธานี
ประเภท	พระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ
นิกาย	เถรวาท มหานิกาย
พระประธาน	พระพุทธรูปปางสมาธิ
เจ้าอาวาส	พระครูอุปกิตปริยัติโสภณ (สุข สุมงฺคโล)
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

วัดมณีสถิตกปิฏฐาราม [มะ-นี-สะ-ถิด-กะ-ปิด-ถา-ราม หรือ มะ-นี-สะ-ถิด-กะ-ปิด-ตะ-ถา-ราม] เป็นพระอารามหลวงชั้นตรีชนิดสามัญ สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ในตำบลอุทัยใหม่ อำเภอเมืองอุทัยธานี จังหวัดอุทัยธานี ปัจจุบันมีพระครูอุปกิตปริยัติโสภณเป็นเจ้าอาวาส

วัดมณีสถิตกปิฏฐาราม เดิมชื่อ วัดมณีธุดงค์สงฆ์มูลิกาวาส เริ่มก่อสร้างราว พ.ศ. 2431 โดยพระอาจารย์แย้ม วัดโมลีโลกยารามราชวรวิหาร กรุงเทพมหานคร ได้ธุดงค์ไปพักบริเวณนั้น ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อ พ.ศ. 2434 ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2456 สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส เสด็จตรวจการคณะสงฆ์มณฑลฝ่ายเหนือมาทอดพระเนตรเห็นวัดมณีธุดงค์สงฆ์มูลิกาวาสและทรงเปลี่ยนชื่อเป็น วัดทุ่งแก้ว ตามที่ประชาชนนิยมเรียกกันอันเนื่องจากที่ตั้งวัดเป็นป่าไผ่ จนราว พ.ศ. 2478 เกิดเพลิงไหม้ตลาดสะแกรังครั้งใหญ่ ทำให้บ้านเรือนบริเวณทิศใต้และทิศตะวันตกของวัดขวิดได้รับความเสียหาย ส่วนวัดขวิดไม่ได้รับความเสียหาย แต่ทางราชการได้จัดผังเมืองใหม่ จึงรวมวัดขวิดเข้ากับวัดทุ่งแก้ว สมเด็จพระวันรัต (เฮง เขมจารี) เจ้าคณะมณฑลนครสวรรค์ ได้เปลี่ยนนามวัดเป็น "วัดมณีสถิตกปิฏฐาราม" เมื่อ พ.ศ. 2481 จนวัดได้รับการยกฐานะเป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญเมื่อวันที่ 22 มีนาคม พ.ศ. 2536

ภายในวัดมีสระน้ำมนต์ศักดิ์สิทธิ์ เป็นสระที่พระอาจารย์แย้ม ได้ชักชวนชาวบ้านมาช่วยกันขุดเมื่อ พ.ศ. 2431 มีขนาดกว้าง 14.60 เมตร ยาว 17.40 เมตร ลึก 7.19 เมตร ก่อขอบสระเป็นอิฐถือปูน เพื่อกรุอิฐเป็นสระน้ำมนต์ศักดิ์สิทธิ์ มีศิลาลงยันต์คาถาอักษรขอม ปลุกเสกอาคมบรรจุไว้ตรงกลางสระ เพื่อให้น้ำทั้งสระเป็นน้ำมนต์ ทางราชการได้นำน้ำมนต์ในสระนี้ไปรวมกับน้ำศักดิ์สิทธิ์แหล่งอื่น ๆ เพื่อเป็นน้ำอภิเษกในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 6 พ.ศ. 2454, รัชกาลที่ 7 พ.ศ. 2468 และรัชกาลที่ 10 พ.ศ. 2562

พระปรางค์ใหญ่สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2452 โดยมีฐานกว้าง 8 เมตร สูง 16 เมตร ลักษณะเป็นปรางค์ห้ายอด ภายในบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ และเป็นที่ประดิษฐานรูปหล่อหลวงพ่อแย้มผู้สร้างวัดนี้