หน้าบัน
หน้าบัน คือบริเวณครึ่งวงกลมหรือเกือบสามเหลี่ยมเหนือประตูทางเข้าที่อยู่ระหว่างทับหลังและโค้ง (arch) [1] ซึ่งจะมีรูปสลักตกแต่งหรือเครื่องตกแต่งอื่นๆ [2]
สถาปัตยกรรมเกือบทุกแบบจะมีองค์ประกอบนี้ [3] ผู้คิดค้นการสร้างหน้าบันเป็นคือชาวอียิปต์โบราณประมาณ 300 ปีก่อนคริสต์ศักราช ต่อมาก็ปรากฏในสถาปัตยกรรมกรีก สถาปัตยกรรมของคริสต์ศาสนา และ สถาปัตยกรรมของศาสนาอิสลาม[4]
หน้าบันในพุทธศาสนสถาน
[แก้]
หน้าบัน คือ “องค์ประกอบอาคารที่ใช้อิฐหรือไม้ ก่อหรือปิดทับบริเวณส่วนที่เป็นโพรงของโครงจั่วหลังคา เพื่อป้องกันไม่ให้แดดหรือฝนสาดเข้าไปภายในอาคาร นิยมแกะสลักหรือปั้นปูนประดับตกแต่ง” [5] ตัวอย่างหน้าบันที่มีชื่อเสียง ได้แก่
- หน้าบันนารายณ์ทรงครุฑยุดนาคประทับราหูแวดล้อมด้วยเหล่าเทวดา ที่ด้านหน้าของพระอุโบสถ วัดหน้าพระเมรุ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
- หน้าบันรูปสัญลักษณ์มงคลจีนสร้างเป็นปูนปั้นประดับกระเบื้องเคลือบ บนหน้าบันพระอุโบสถวัดราชโอรสาราม เป็นแบบที่เรียกว่าแบบพระราชนิยมในรัชกาลที่ 3
หน้าบันในคริสต์ศาสนสถาน
[แก้]
หน้าบันของกรีกหรือคริสต์ศาสนสถานจะเป็นเรื่องเกี่ยวกับศาสนา [6] ล้อมรอบด้วยแถบรูปแกะสลักที่เรียกว่าอาร์ชิโวลท์ (archivolt) [7]
หัวเรื่องบางหัวเรื่องที่นิยมตกแต่งด้านหน้าโบสถ์คริสต์ก็มี
- การพิพากษาครั้งสุดท้าย เช่นที่ มหาวิหารอาเมียง ประเทศฝรั่งเศส
- พระคริสต์ทรงพระสิริ (Christ in Glory) เช่นที่ มหาวิหารโรเชสเตอร์ (Rochester Cathedral) อังกฤษ
- การอัญเชิญพระศพลงจากกางเขน เช่นงานของนิโคลา ปิซาโน (Nicola Pisano) หน้ามหาวิหารซีเอนา (Sienna Duomo) ประเทศอิตาลี
- ประวัติพระนางมารีย์พรหมจารีหรือนักบุญ เช่นที่มหาวิหารโตเลโด (Cathedral of Toledo) ประเทศสเปน
ดูเพิ่ม
[แก้]สมุดภาพ
[แก้]-
หน้าบันอายุ 2000 ปีที่ตึกแพนเธียน ที่โรม ประเทศอิตาลี -
หน้าบันและแถบแกะสลักรอบ ที่มหาวิหารสราสเบิร์ก (Strasbourg Cathedral) ประเทศฝรั่งเศส -
โบสถ์นักบุญโยเซฟ ที่แคลมองต์เฟอร์รอนด์ (Saint Joseph church, Clermont-Ferrand) ประเทศฝรั่งเศส -
ฉากจากประวัติของ นักบุญเปโตร และ พระนางมารีย์พรหมจารี ที่โบสถ์นักบุญเปโตร เมืองวิโตเรีย-กาสเตส์ (Vitoria-Gasteiz) ประเทศสเปน -
เถาเจสสี (Tree of Jesse) ที่มหาวิหารโบเวส์ (Beauvais Cathedral) ประเทศฝรั่งเศส -
พระเยซูและพระแม่มารีย์ที่มหาวิหารลาอ็อง (Cathédrale Notre-Dame de Laon) ประเทศฝรั่งเศส -
การพิพากษาครั้งสุดท้าย มหาวิหารอาเมียง ประเทศฝรั่งเศส -
การพิพากษาครั้งสุดท้าย มหาวิหารคองค์ (Abbatiale Sainte-Foy de Conques) ประเทศฝรั่งเศส -
มหาวิหารเวิมส์ ประเทศเยอรมนี -
หนังสือปฐมกาลหน้ามหาวิหารอุลม (Ulm Münster) ประเทศเยอรมนี -
มหาวิหารอัสซีซี (Cathedral of Assisi) เมืองอัสซีซี
อ้างอิง
[แก้]- ↑ "Glossary - Tympanum". Architecture of the Indian Subcontinent. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-03-06. สืบค้นเมื่อ 2007-06-28.
- ↑ "Glossary of Medieval Art and Architecture - tympanum". University of Pittsburgh. สืบค้นเมื่อ 2007-06-23.
- ↑ "Illustrated Architecture Dictionary - Tympanum". freenet.buffalo.edu. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-02-22. สืบค้นเมื่อ 2007-06-25.
- ↑ Donald Routledge Hill (1996) , "Engineering", in Roshdi Rashed, Encyclopedia of the History of Arabic Science, Vol. 3, p. 751-795 [769].
- ↑ "หน้าบัน". www.elearning.su.ac.th. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-01-16. สืบค้นเมื่อ 2008-01-16. ความหมายของรองศาสตราจารย์สมคิด จิระทัศนกุล
- ↑ "Tympanum". www.OntarioArchitecture.com. สืบค้นเมื่อ 2007-06-25.
- ↑ "Glossary of Medieval Art and Architecture - archivolt". University of Pittsburgh. สืบค้นเมื่อ 2007-06-23.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]