สุนัขจิ้งจอกกับองุ่นเปรี้ยว
สุนัขจิ้งจอกกับองุ่นเปรี้ยว (อังกฤษ: The Fox and the Grapes) เป็นนิทานอีสป[1] เรื่องที่ 15 ตาม Perry Index[2] การบรรยายในต้นฉบับเป็นไปอย่างรวบรัดและเรื่องที่นำไปเล่าต่อกันก็มักเป็นเรื่องสั้นกระชับเช่นกัน เนื้อเรื่องกล่าวถึงสุนัขจิ้งจอกตัวหนึ่งที่พยายามจะกินองุ่นจากเถาที่อยู่สูงเกินกว่าจะปีนถึง แทนที่จะยอมรับความพ่ายแพ้ สุนัขกลับกล่าวว่าองุ่นเหล่านั้นไม่เป็นที่พึงปรารถนา สำนวนที่ว่า องุ่นเปรี้ยว (อังกฤษ: sour grapes) จึงมีที่มาจากนิทานเรื่องนี้[3]
นิทาน
[แก้]นิทานเรื่องสุนัขจิ้งจอกกับองุ่นเปรี้ยวเป็นนิทานที่มีสัตว์เพียงตัวเดียวเป็นตัวเอกของเรื่อง มีฉบับภาษากรีกหลายฉบับและฉบับภาษาละตินเพียงฉบับเดียวโดย Phaedrus (IV.3) ซึ่งสั้นและได้ใจความ
ด้วยความหิวโหย สุนัขจิ้งจอกพยายามจะไปให้ถึงพวกองุ่นที่อยู่บนเถาที่สูงแต่ไม่สามารถไปถึงได้ แม้จะกระโดดไปสุดกำลังแล้ว เมื่อสุนัขจิ้งจอกจากไป มันกล่าวว่า 'เจ้าพวงองุ่นเหล่านี้ยังไม่สุกเสียด้วยซ้ำ ข้าไม่ได้ต้องการองุ่นเปรี้ยวสักหน่อย' ผู้คนที่ดูแคลนสิ่งที่เขาไม่อาจเข้าถึงได้ควรจะนำเรื่องนี้ไปเป็นอุทาหรณ์[4]
ในฉบับของ La Fontaine's Fables นักวิจารณ์มาเรียนน์ มัวร์ได้เน้นการแดกดันในบรรทัดสุดท้าย "Better, I think, than an embittered whine".[5]
แม้ว่านิทานเรื่องนี้จะบรรยายพฤติการณ์อันเป็นอัตวิสัยทั้งสิ้น แต่สำนวนในภาษาอังกฤษ "องุ่นเปรี้ยว" ซึ่งมีที่มาจากเรื่องมักจะใช้สำหรับการดูถูกในเชิงอิจฉาริษยา สำนวนที่คล้ายกันในภาษาอื่นมีในยุโรปและเอเชีย[6][7] บางโดยบางครั้งกล่าวถึงผลไม้ชนิดอื่น ในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 12 Peter Abelard กล่าวว่าฉบับที่สุนัขจิ้งจอกต้องการผลเชอร์รี่กลายเป็นสำนวน[8] ซึ่งได้รับการบันทึกไว้ในศตวรรษเดียวกันโดยนักประพันธ์ Aimeric de Peguilhan[9] ในฉบับของสแกนดิเนเวียสุนัขจิ้งจอกได้กล่าวถึง rowanberies เนื่องจากองุ่นไม่เป็นผลไม้ที่พบได้ในภูมิอากาศของประเทศทางเหนือของยุโรป[10] ในภาษารัสเซียมีสองสำนวนจากคำแปลต้นฉบับ La Fontaine โดย Ivan Krylov องุ่นเป็นสีเขียว "Green are the grapes" (Зелен виноград) เป็นการตอบสนองต่อการด้อยค่า[11] ส่วนคำแปลก่อนหน้าโดย Krylov ตาอาจมองเห็นแต่ฟันอาจไม่รู้รส "Eye may see but tooth not taste" (Хоть видит око, да зуб неймет) กลายเป็นสำนวน[12]
ความไม่ลงรอยกันทางประชาน
[แก้]แทนที่จะยอมรับความล้มเหลวว่ากระโดดเอาพวงองุ่นไม่ได้ สุนัขจิ้งจอกกลับให้เหตุผลว่าองุ่นไม่อร่อย ผู้วิจารณ์ท่านหนึ่งจึงยกเรื่องนี้ว่า เป็นตัวอย่างของความไม่ลงรอยกันทางประชาน สุนัขจิ้งจอกพยายามดำรงแนวคิดที่เข้ากันไม่ได้สองเรื่อง คือความต้องการกับความผิดหวัง ไว้ในใจพร้อม ๆ กัน ในตอนท้ายของนิทาน สุนัขจิ้งจอกจึงกล่าวคำดูแคลนที่ด้อยค่าเพื่อลดความไม่ลงรอยดังกล่าว นักปรัชญาที่มหาวิทยาลัยโคลัมเบีย จอน เอลส์เตอร์ จึงเรียกพฤติกรรมทางความคิดนี้ว่า "การเกิดความชอบแบบปรับตัวได้" (adaptive preference formation)[13]
อ้างอิง
[แก้]- ↑ Godwin, William (1824). Fables ancient and modern, adapted for the use of children by Edward Baldwin.
- ↑ Aesopica
- ↑ Laura Gibbs (1 January 2009). Aesop's Fables in Latin: Ancient Wit and Wisdom from the Animal Kingdom. Bolchazy1-Carducci Publishers. pp. 115–. ISBN 978-1-61041-027-4.
- ↑ "Mythfolklore.net". Mythfolklore.net. สืบค้นเมื่อ 2012-08-20.
- ↑ ข้อความนี้ปรากฏในหน้า 4 ของเอกสารใน cfaitc.org
- ↑ p. 17, 18. Peter Unseth, Daniel Kliemt, Laurel Morgan, Stephen Nelson, Elaine Marie Scherrer. Wellerism proverbs: Mapping their distribution. [GIALens 2017 Volume 11, No. 3. Web link].
- ↑ The Concise Dictionary or European Proverbs, London 1998, p.989, proverb 986
- ↑ Letters of Peter Abelard, Beyond the Personal, trans. Jan M. Ziolkowski, The Catholic University of America Press, 2008, Letter 13, p.179
- ↑ Anthology of Troubador Lyric Poetry, trans. Alan R. Press, Edinburgh University, 1985, pp.226-7
- ↑ See the Wiktionary definition of the Swedish proverb and the YouTube animation of its Finnish equivalent: "Quite sour, said the fox of rowan berries". YouTube. สืบค้นเมื่อ 2012-08-20.
- ↑ Academic.ru
- ↑ Academic.ru
- ↑ Elster, Jon (1983). Sour grapes : studies in the subversion of rationality. Cambridge [Cambridgeshire]. p. 123ff. ISBN 978-1-139-17169-4. OCLC 885338149.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]