ข้ามไปเนื้อหา

สารวีเอ็กซ์

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
VX[1]
Stereo structural formula VX ((S)-phosphinate)
SP-(−)-VX enantiomer
Ball and stick model of VX ((R)-phosphinate)
ชื่อ
Preferred IUPAC name
S-{2-[Di(propan-2-yl)amino]ethyl} O-ethyl methylphosphonothioate
ชื่ออื่น
[2-(Diisopropylamino)ethyl]-O-ethyl methylphosphonothioate
Ethyl {[2-(diisopropylamino)ethyl]sulfanyl}(methyl)phosphinate
Ethyl N-2-diisopropylaminoethyl methylphosphonothiolate
เลขทะเบียน
3D model (JSmol)
ChEBI
ChEMBL
เคมสไปเดอร์
MeSH VX
UNII
  • InChI=1S/C11H26NO2PS/c1-7-14-15(6,13)16-9-8-12(10(2)3)11(4)5/h10-11H,7-9H2,1-6H3 checkY
    Key: JJIUCEJQJXNMHV-UHFFFAOYSA-N checkY
  • InChI=1/C11H26NO2PS/c1-7-14-15(6,13)16-9-8-12(10(2)3)11(4)5/h10-11H,7-9H2,1-6H3
    Key: JJIUCEJQJXNMHV-UHFFFAOYAV
  • CCOP(C)(=O)SCCN(C(C)C)C(C)C
  • O=P(OCC)(SCCN(C(C)C)C(C)C)C
คุณสมบัติ
C11H26NO2PS
มวลโมเลกุล 267.37 g·mol−1
ความหนาแน่น 1.0083 g cm−3
จุดหลอมเหลว −51 องศาเซลเซียส (−60 องศาฟาเรนไฮต์; 222 เคลวิน)
จุดเดือด 300 องศาเซลเซียส (572 องศาฟาเรนไฮต์; 573 เคลวิน)
log P 2.047
ความดันไอ 0.09 Pa
ความอันตราย
NFPA 704 (fire diamond)
NFPA 704 four-colored diamondHealth 4: Very short exposure could cause death or major residual injury. E.g. VX gasFlammability 1: Must be pre-heated before ignition can occur. Flash point over 93 °C (200 °F). E.g. canola oilInstability 1: Normally stable, but can become unstable at elevated temperatures and pressures. E.g. calciumSpecial hazards (white): no code
4
1
1
จุดวาบไฟ 159 องศาเซลเซียส (318 องศาฟาเรนไฮต์; 432 เคลวิน) [3]
ปริมาณหรือความเข้มข้น (LD, LC):
7 μg/kg (intravenous, rat)[2]
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa

สารวีเอกซ์ (VX ย่อมาจาก venomous agent X) เป็นสารพิษอันตรายทำลายประสาท ถูกจัดอยู่ในกลุ่มออกาโนฟอสเฟต ถ้าอยู่ในรูปของสารบริสุทธิ์จะไม่มีสี แต่ถ้าอยู่ในรูปของสารที่ไม่บริสุทธิ์จะมีสีน้ำตาล สารชนิดนี้ไม่มีกลิ่นและรส นอกจากนี้ยังไม่ระเหย สามารถแพร่กระจายอยู่ในสภาพแวดล้อมได้เป็นเวลานาน จึงมักถูกนำไปใช้เป็นอาวุธเคมีซึ่งเป็นอันตรายทำให้เสียชีวิตได้ 

ประวัติการใช้สารวีเอ็กซ์

[แก้]

สารวีเอ็กซ์ถูกค้นพบขึ้นครั้งแรกในประเทศอังกฤษเมื่อปี ค.ศ. 1950 โดยนักเคมีที่มีชื่อว่ารานาจิ กอช หลังจากนั้นในปี ค.ศ.1955 สารนี้ได้ถูกนำไปศึกษาเพิ่มเติมเพื่อนำไปใช้ในการทำอาวุธสังหาร และในปี ค.ศ. 1961 สหรัฐอเมริกาได้ผลิตสารชนิดนี้ออกมาเป็นจำนวนมาก แล้วนำไปเก็บไว้ที่คลังอาวุธเพื่อใช้ในยามสงคราม นอกจากนี้ยังมีประเทศอิรักที่ผลิตสารชนิดนี้ออกมาเป็นจำนวนมากกว่า 5,000 ตัน[4] สารวีเอ็กซ์เคยถูกนำไปใช้โจมตีชาวเคิร์ด และใช้ในสงครามอิรัก-อิหร่าน ในปี 1988 อีกด้วย

วันที่ 13 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2017 คิม จองนัม ผู้ซึ่งเป็นพี่ชายของคิม จองอึน ผู้นำเกาหลีเหนือ เสียชีวิตจากการถูกสังหารด้วยสารพิษชนิดนี้ในประเทศมาเลเซีย จากการตรวจสอบ พบสารวีเอ็กซ์บนใบหน้าของคิมจองนัม ผู้ต้องสงสัยว่าจะเป็นผู้สังหารคือผู้หญิงชาวเวียดนาม ซึ่งผู้หญิงคนนี้ก็เกิดอาการที่ได้รับสารวีเอ็กซ์เช่นกัน แม้จะใส่ถุงมือป้องกันแต่สารวีเอ็กซ์ก็ยังสามารถแทรกซึมเข้าสู่ผิวหนังได้[5]

สมบัติทางกายภาพของสารวีเอกซ์

[แก้]

สารวีเอกซ์มีน้ำหนักโมเลกุลเท่ากับ 267.368  เป็นของเหลวที่ไม่มีสี ความหนาแน่นใกล้เคียงกับน้ำคือ 1.0083 g cm−3 มีลักษณะคล้ายน้ำมันเครื่องเพราะมีความเหนียวสูงและระเหยยาก ถูกจัดว่าเป็นสารพิษทำลายประสาทที่มีการระเหยยากที่สุด มีลักษณะเป็นไฮโดรโฟบิกคือเป็นสารที่ไม่ละลายน้ำ นอกจากนี้สารดังกล่าวสามารถคงอยู่ได้หลายวันหากอยู่ในอุณหภูมิปกติและอยู่ได้หลายเดือนหากอยู่ในอุณภูมิที่ต่ำ สารวีเอกซ์อยู่ได้ทั้งในรูปของเหลวและก๊าซหากอยู่ในที่ที่มีอุณหภูมิสูง[6]

สารวีเอ็กซ์ในร่างกาย

[แก้]

อาการ

[แก้]

สารดังกล่าวสามารถเข้าสู่ร่างกายได้ทั้งการหายใจ การย่อยอาหาร การแทรกซึมผ่านผิวหนัง และการผ่านเข้าสู่ดวงตา ฉะนั้นเมื่อร่างกายได้สัมผัสกับสารชนิดนี้ในปริมาณที่เป็นอันตราย (ประมาณ 5-10 มิลลิกรัม) แล้วระบบเอนไซม์ของร่ายกายจะถูกรบกวน ไม่สามารถทำงานได้อย่างปกติ ก่อให้เกิดอาการชัก หายใจไม่ออก ร่างกายเป็นอัมพาตและระบบหายใจล้มเหลวในที่สุด แต่ถ้าหากได้รับในปริมาณที่น้อยกว่า 5 มิลลิกรัมจะเกิดอาการหลากหลาย เช่น น้ำลายฟูมปาก ท้องเสีย คลื่นไส้ หรือหัวใจเต้นเร็วผิดปกติ [7]

วิธีการปฐมพยาบาลเบื้องต้น

[แก้]
  • การสูดดม: หากเกิดการสูดดมสายชนิดนี้เข้าไปต้องกลั้นหายใจจนกระทั่งได้รับอุปกรณ์ป้องกันการหายใจ (respiratory protective mask) หากรู้สึกหายใจลำบากให้ใช้การบำบัดด้วยออกซิเจน (oxygen administer) และไปรีบพบแพทย์โดนทันที
  • การผ่านเข้าสู่ดวงตา: ล้างดวงตาเป็นระยะเวลาต่อเนื่องประมาณ 10-15 นาที หลังจากนั้นต้องใช้อุปกรณ์ป้องกันการหายใจ (respiratory protective mask) และรีบไปพบแพทย์โดยทันที
  • สัมผัสกับผิวหนัง: สวมอุปกรณ์ป้องกันการหายใจ (respiratory protective mask) ถอดเสื้อผ้าที่ได้รับสารปนเปื้อนออกทันที หลังจากนั้นรีบล้างผิวหนังส่วนที่โดนสารด้วยสบู่กับน้ำ และรีบไปพบแพทย์โดยทันที
  • การกลืนกิน: ห้ามพยายามอาเจียนโดยเด็ดขาด ต้องไปพบแพทย์ให้เร็วที่สุด[8]

อ้างอิง

[แก้]
  1. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Thiermann15
  2. 2.0 2.1 Chambers, Michael. "Substance Name: VX". ChemIDplus (ภาษาอังกฤษ). U.S. National Library of Medicine, National Institutes of Health. สืบค้นเมื่อ 24 February 2017.
  3. "Material Safety Data Sheet: Nerve Agent (VX)". ilpi.com. Interactive Learning Paradigms Incorporated. December 22, 2000 [1998]. สืบค้นเมื่อ October 25, 2007.
  4. MacCurry, Justin. "What is the VX nerve agent that killed North Korean Kim Jong-nam?". the guardian. สืบค้นเมื่อ 26 ตุลาคม 2017.
  5. "VX (nerve agent)". wikipedia. สืบค้นเมื่อ 25 ตุลาคม 2017.
  6. "VX (nerve agent)". new world encyclopedia. สืบค้นเมื่อ 26 ตุลาคม 2017.
  7. "ทำความรู้จักกับสารพิษที่VXใช้สังหารคิมจองนัม". posttoday. สืบค้นเมื่อ 25 ตุลาคม 2017.
  8. "MSDS: Lethal Nerve agent (VX)". สืบค้นเมื่อ 25 ตุลาคม 2017.