ลิงค์ในภาษาเดนมาร์กและสวีเดน
ในภาษาเดนมาร์กและภาษาสวีเดนมาตรฐาน คำนามต่าง ๆ มีลิงค์ (เพศทางไวยากรณ์) สองลิงค์ และคำสรรพนามก็มีลิงค์ สองลิงค์เหมือนกัน นอกเหนือจากสองลิงค์นี้จะเป็นลิงค์ธรรมชาติคล้ายกับในภาษาอังกฤษ
ภาพรวม
[แก้]แต่เดิม เช่นเดียวกับภาษาเจอร์แมนิกอื่น ๆ คำนามในภาษาเดนมาร์กและสวีเดนจะมีลิงค์ใดลิงค์หนึ่งในสามลิงค์ ได้แก่ ปุงลิงค์ (เดนมาร์ก: hankøn, สวีเดน: maskulin) อิตถีลิงค์ (เดนมาร์ก: hunkøns, สวีเดน: feminin) และนปุงสกลิงค์ (เดนมาร์ก: intetkøn, สวีเดน: neutrum) เมื่อเวลาผ่านไปอิตถีลิงค์และปุงลิงค์รวมกันเป็นลิงค์รวม (เดนมาร์ก: fælleskøn, สวีเดน: utrum) ลิงค์รวมมีที่ใช้ในบางภาษาย่อยของภาษาดัตช์ แต่ในภาษาดัตช์ การรวมกันยังไม่สมบูรณ์โดยเหลือร่องรอยบางอย่างในสรรพนาม ในภาษาสวีเดนมีรูปแบบที่เบี่ยงเบนไปจากลิงค์ร่วมที่สมบูรณ์เช่นกัน ในภาษาเดนมาร์กไม่เหลือร่องรอยดังกล่าว เนื่องจากภาษาเดนมาร์กไม่ใช้สรรพนามชุดเดียวกันสำหรับทั้งสิ่งของและบุคคลอย่างภาษาดัตช์และเยอรมัน แต่มีบุรุษสรรพนามตามลิงค์หรือเพศธรรมชาติสำหรับใช้กับบุคคล และสรรพนามตามลิงค์หรือเพศทางไวยากรณ์ต่างหากสำหรับใช้กับสิ่งของและสัตว์เช่นเดียวกับภาษาอังกฤษ
ในขณะที่ภาษาเดนมาร์กและสวีเดนมาตรฐานมีความคล้ายคลึงกันมากในเรื่องของลิงค์คำนาม แต่ภาษาถิ่นต่าง ๆ ของภาษาทั้งสองก็มีจำนวนลิงค์แตกต่างกันไปตั้งแต่หนึ่งถึงสามลิงค์ ส่วนภาษานอร์เวย์ แม้จะคล้ายคลึงกับภาษาทั้งสอง แต่ก็ใช้ลิงค์สามลิงค์ในภาษามาตรฐาน และในบางภาษาย่อย (เช่น ภาษาถิ่นแบร์เกนหรือภาษาย่อยริกส์โมลของภาษานอร์เวย์แบบบูกโมล) ใช้ลิงค์สองลิงค์
ประวัติศาสตร์และภาษาถิ่น
[แก้]ประมาณ ค.ศ. 1300 ภาษาเดนมาร์กมีลิงค์ทั้งหมดสามลิงค์ คำนามที่เป็นปุงลิงค์สามารถทำให้เป็นรูปชี้เฉพาะด้วยการเติมหน่วยคำปัจจัย -in ไว้ข้างท้าย, อิตถีลิงค์เติมหน่วยคำ -æn และนปุงสกลิงค์เติมหน่วยคำ -æt หรือ -it ในบางภาษาถิ่น เช่น จัตแลนด์ตะวันออก โคเปนเฮเกน สต็อกโฮล์ม หน่วยคำ -in และ -æn ผสานกันเป็นหน่วยคำ -en จึงสูญเสียความแตกต่างระหว่างหน่วยคำแสดงลิงค์ทั้งสอง[1] ในขณะที่ภาษาถิ่นอื่น ๆ เช่น ภาษาเดนมาร์กแบบเกาะ (Insular Danish) ยังคงรักษาความแตกต่างไว้ โดยหน่วยคำแสดงอิตถีลิงค์เปลี่ยนเป็น -en และหน่วยคำแสดงปุงลิงค์สูญเสีย n และกลายเป็น -i หรือภาษาถิ่นนอร์เวย์และสวีเดนเหนือ หน่วยคำชี้เฉพาะแสดงปุงลิงค์เปลี่ยนเป็น -en ในขณะที่หน่วยคำชี้เฉพาะแสดงอิตถีลิงค์สูญเสียตัว n และกลายเป็น -a
ไวยากรณ์
[แก้]สรรพนาม
[แก้]เช่นเดียวกับในภาษาอังกฤษ การกกรรมตรงและการกกรรมรองรวมกันเป็นการกเดียวคือการกอ้อม (oblique case) และแสดงไว้ที่สรรพนามกรรมเท่านั้น
ประธาน | กรรม | เจ้าของ | |
---|---|---|---|
ปุงลิงค์ (เพศธรรมชาติ) | han | ham/honom | hans |
อิตถีลิงค์ (เพศธรรมชาติ) | hun/hon | hende/henne | hendes/hennes |
ลิงค์รวม (เพศทางไวยากรณ์) | den | den | dens/dess |
นปุงสกลิงค์ (เพศทางไวยากรณ์) | det | det | dets/dess |
อ้างอิง
[แก้]- ↑ "Naveneordernes køn". Copenhagen University, Centre for Dialect Research.