พินอินทิเบต

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

พินอินทิเบต (จีน: 藏语拼音) เป็นระบบทับศัพท์ภาษาทิเบตเป็นอักษรโรมัน ซึ่งกำหนดขึ้นโดยทางสาธารณรัฐประชาชนจีน เพื่อใช้เขียนชื่อบุคคลหรือสถานที่อย่างเป็นทางการ[1] ระบบนี้แสดงเสียงโดยไม่อิงกับตัวสะกดในอักษรทิเบต ต่างจากระบบการถอดอักษรแบบไวลี ที่เน้นการถอดตามตัวอักษรทิเบตเป็นหลัก[2] เสียงที่ใช้นั้นยึดเอาเสียงภาษาทิเบตในสำเนียงลาซ่าเป็นมาตรฐาน

เสียงพยัญชนะ[แก้]

พินอินทิเบต สัทอักษรสากล อักษรทิเบต ไวลี ทับศัพท์ไทย
g [k] k
k [kʰ] ཁ ག kh, g
ng [ŋ] ng
j [tɕ] c
q [tɕʰ] ཆ ཇ ch, j
ny [ɲ] ny
d [t] t
t [tʰ] ཐ ད th, d
n [n] n
b [p] p
p [pʰ] ཕ བ ph, b
m [m] m
z [ts] ts
c [tsʰ] ཚ ཛ tsh, dz
w [w] w
พินอินทิเบต สัทอักษรสากล อักษรทิเบต ไวลี ทับศัพท์ไทย
x [ɕ] ཞ ཤ zh, sh
s [s] ཟ ས z, s
y [j] y
r [ɹ] r
l [l] l
h [h] h
gy [c] ཀྱ gy กย
ky [cʰ] ཁྱ གྱ ky คย
zh [tʂ] ཀྲ kr
ch [tʂʰ] ཁྲ གྲ khr, gr
sh [ʂ] ཧྲ hr
lh [ɬ] ལྷ lh

เสียงสระและตัวสะกด[แก้]

อักษรทิเบต ཨ། ཨར། ཨག།
ཨགས།
ཨབ།
ཨབས།
ཨམ།
ཨམས།
ཨང།
ཨངས།
ཨན། ཨད།
ཨས།
ཨལ།
ཨའི།
ཨའུ།
ไวลี a ar ag / ags ab/abs am/ams ang/angs an ad/as al/a'i a'u
พินอินทิเบต a ar ag ab am ang ain/än ai/ä ai/ä au
ทับศัพท์ไทย อา อาร์ อัก อับ อัม อัง แอ็น แอ แอ เอา
อักษรทิเบต ཨི། ཨིར། ཨིག།
ཨིགས།
ཨིབ།
ཨིབས།
ཨིམ།
ཨིམས།
ཨིང།
ཨིངས།
ཨིན། ཨིད།
ཨིས།
ཨིལ།
ཨིའི།
ཨིའུ།
ไวลี i ir ig/igs ib/ibs im/ims ing/ings in id/is il/i'i i'u
พินอินทิเบต i ir ig ib im ing in i i iu
ทับศัพท์ไทย อี อีร์ อิก อิบ อิม อิง อิน อี อี อิว
อักษรทิเบต ཨུ། ཨུར། ཨུག།
ཨུགས།
ཨུབ།
ཨུབས།
ཨུམ།
ཨུམས།
ཨུང།
ཨུངས།
ཨུན། ཨུད།
ཨུས།
ཨུལ།
ཨུའི།
ไวลี u ur ug/ugs ub/ubs um/ums ung/ungs un ud/us ul/u'i
พินอินทิเบต u ur ug ub um ung ün ü ü
ทับศัพท์ไทย อู อูร์ อุก อุบ อุม อุง อวิน อวี อวี
อักษรทิเบต ཨེ། ཨེར། ཨེག།
ཨེགས།
ཨེབ།
ཨེབས།
ཨེམ།
ཨེམས།
ཨེང།
ཨེངས།
ཨེན། ཨེད།
ཨེས།
ཨེལ།
ཨེའི།
ཨེའུ
ไวลี e er eg/egs eb/ebs em/ems eng/engs en ed/es el/e'i e'u
พินอินทิเบต ê êr êg êb êm êng ên ê ê iu
ทับศัพท์ไทย เอ เอร์ เอ็ก เอ็บ เอ็ม เอ็ง เอ็น เอ เอ อิว
อักษรทิเบต ཨོ། ཨོར། ཨོག།
ཨོགས།
ཨོབ།
ཨོབས།
ཨོམ།
ཨོམས།
ཨོང།
ཨོངས།
ཨོན། ཨོད།
ཨོས།
ཨོལ།
ཨོའི།
ไวลี o or og/ogs ob/obs om/oms ong/ongs on od/os ol/o'i
พินอินทิเบต o or og ob om ong oin/ön oi/ö oi/ö
ทับศัพท์ไทย โอ โอร์ อก อบ อม อง เอิน เออ เออ

เสียงสระ[แก้]

สัทอักษรสากล ทับศัพท์ไทย ไวลี พินอินทิเบต สัทอักษรสากล ทับศัพท์ไทย ไวลี พินอินทิเบต
[a] อา a a
[ɛ] แอ al a'i ai/ä [ɛ̃] แอน an ain/än
[i] อี i, il, 'i i [ĩ] อิน in in
[u] อู u u
[y] อวี ul, u'i u [ỹ] อวิน un ün
[e] เอ e, el, e'i ê [ẽ] เอ็น en en
[o] โอ o o
[ø] เออ ol, o'i oi/ö [ø̃] เอิน on oin/ön

โดยทั่วไปจะเขียนเป็น ai, ain, oi, oin และตามชื่อสถานที่จะเขียนเป็น ä, än, ö, ön

เสียงควบ[แก้]

สัทอักษรสากล ทับศัพท์ไทย พินอินทิเบต ไวลี
[au] เอา au iu
[iu] อิว iu i'u, e'u

พยัญชนะลงท้าย[แก้]

สัทอักษรสากล ทับศัพท์ไทย พินอินทิเบต ไวลี
[ʔ] ไม่เขียน ไม่เขียน d, s
[n] n n
[k/q] g g, gs
[ŋ] ng ng, ngs
[p] b b, bs
[m] m m, ms
[r] ร์ r r

อ้างอิง[แก้]

  1. Shǎoshù mínzúyǔ dìmíng Hànyǔ pīnyīn zìmǔ yīnyì zhuǎnxiěfǎ, "少数民族语地名汉语拼音字母音译转写法...(三)藏语...说明:(1)藏语地名的音译转写,以中央人民广播电台藏语广播的语音为依靠。"
  2. Romanization of Tibetan Geographical NamesUNGEGN

ข้อมูล[แก้]

  • Shǎoshù mínzúyǔ dìmíng Hànyǔ pīnyīn zìmǔ yīnyì zhuǎnxiěfǎ 少数民族语地名汉语拼音字母音译转写法 (PDF) (ภาษาจีน) – โดยทาง Zhonghua Renmin Gongheguo Jiaoyubu.
  • Guójiā cèhuìjú dìmíng yánjiūsuǒ 国家测绘局地名研究所 (Institute for Place Names of the State Survey Bureau; ed.). Zhōngguó dìmínglù 中国地名录 / Gazetteer of China. (Beijing, SinoMaps Press 中国地图出版社 1997); ISBN 7-5031-1718-4. Contains official spellings for place names.
  • Zàngwén Pīnyīn Jiàocái – Lāsàyīn 藏文拼音教材•拉萨音 / bod yig gi sgra sbyor slob deb, lha sa'i skad (Course in the Pöyig Kigajor of Lhasa dialect; Běijīng 北京, Mínzú chūbǎnshè 民族出版社 1983), ISBN 7-105-02577-8. Pöyig Kigajor (ZWPY) is a modified version of the official transcription "Tibetan pinyin" (ZYPY), with tone letters.
  • Wylie, Turrell: A Standard System of Tibetan Transcription In: Harvard Journal of Asiatic Studies 1959, p. 261-267.
  • David Germano, Nicolas Tournadre: THL Simplified Phonetic Transcription of Standard Tibetan (Tibetan & Himalayan Library, December 12, 2003).
  • The Transliteration and Transcription of Tibetan (Tibetan & Himalayan Library)
  • Romanization of Tibetan Geographical NamesUNGEGN