จุนสี

Copper(II) sulfate
	; Crystals of CuSO4·5H2O
	; Portion of the structure of the pentahydrate; (sulfate links Cu(H2O)2+4 centers)
	; Unit cell of the crystal structure of CuSO4·5H2O; with hydrogen bonds in black
ชื่อ
	IUPAC name Copper(II) sulfate
	ชื่ออื่น Cupric sulphate; Blue vitriol (pentahydrate); Bluestone (pentahydrate); Bonattite (trihydrate mineral); Boothite (heptahydrate mineral); Chalcanthite (pentahydrate mineral); Chalcocyanite (mineral); Copper Sulphate pentahydrate
เลขทะเบียน
เลขทะเบียน CAS	7758-98-7 (anhydrous) ; 7758-99-8 (pentahydrate) ; 16448-28-5 (trihydrate) ; 19086-18-1 (heptahydrate) ;
3D model (JSmol)	รูปภาพแบบโต้ตอบ;
ChEBI	CHEBI:23414 ;
ChEMBL	ChEMBL604 ;
เคมสไปเดอร์	22870 ;
ECHA InfoCard	100.028.952
EC Number	231-847-6;
Gmelin Reference	8294
KEGG	C18713 ;
ผับเคม CID	24462;
RTECS number	GL8800000 (anhydrous); GL8900000 (pentahydrate);
UNII	KUW2Q3U1VV (anhydrous) ; LRX7AJ16DT (pentahydrate) ;
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID6034479 ;
	InChI InChI=1S/Cu.H2O4S/c;1-5(2,3)4/h;(H2,1,2,3,4)/q+2;/p-2 Key: ARUVKPQLZAKDPS-UHFFFAOYSA-L ; InChI=1/Cu.H2O4S/c;1-5(2,3)4/h;(H2,1,2,3,4)/q+2;/p-2 Key: ARUVKPQLZAKDPS-NUQVWONBAI;
	SMILES [O-]S(=O)(=O)[O-].[Cu+2];
คุณสมบัติ
สูตรเคมี	CuSO4 (anhydrous); CuSO4·5H2O (pentahydrate)
มวลโมเลกุล	159.60 g/mol (anhydrous); 249.685 g/mol (pentahydrate)
ลักษณะทางกายภาพ	gray-white (anhydrous); blue (pentahydrate)
ความหนาแน่น	3.60 g/cm3 (anhydrous); 2.286 g/cm3 (pentahydrate)
จุดหลอมเหลว	110 องศาเซลเซียส (230 องศาฟาเรนไฮต์; 383 เคลวิน) decomposes 560 °C decomposes(pentahydrate) Fully decomposes at 590 °C (anhydrous)
จุดเดือด	decomposes to cupric oxide at 650 °C
ละลายในน้ำ	pentahydrate ; 316 g/L (0 °C) ; 2033 g/L (100 °C) anhydrous ; 168 g/L (10 °C) ; 201 g/L (20 °C) ; 404 g/L (60 °C) ; 770 g/L (100 °C)
ความสามารถละลายได้	anhydrous; insoluble in ethanol pentahydrate; soluble in methanol; 10.4 g/L (18 °C); insoluble in ethanol and acetone
Magnetic susceptibility (χ)	1330·10−6 cm3/mol
ดัชนีหักเหแสง (nD)	1.724–1.739 (anhydrous); 1.514–1.544 (pentahydrate)
โครงสร้าง
โครงสร้างผลึก	Orthorhombic (anhydrous, chalcocyanite), space group Pnma, oP24, a = 0.839 nm, b = 0.669 nm, c = 0.483 nm.; Triclinic (pentahydrate), space group P1, aP22, a = 0.5986 nm, b = 0.6141 nm, c = 1.0736 nm, α = 77.333°, β = 82.267°, γ = 72.567°
อุณหเคมี
Std molar; entropy (S⦵298)	5 J/(K·mol)
Std enthalpy of; formation (ΔfH⦵298)	−769.98 kJ/mol
เภสัชวิทยา
ATC code	V03AB20 (WHO)
ความอันตราย
	GHS labelling:
Pictograms
NFPA 704 (fire diamond)	2 0 1
จุดวาบไฟ	ไม่ติดไฟ
	ปริมาณหรือความเข้มข้น (LD, LC):
LD50 (median dose)	300 mg/kg (oral, rat) 87 mg/kg (oral, mouse)
	NIOSH (US health exposure limits):
PEL (Permissible)	TWA 1 mg/m3 (as Cu)
REL (Recommended)	TWA 1 mg/m3 (as Cu)
IDLH (Immediate danger)	TWA 100 mg/m3 (as Cu)
เอกสารข้อมูลความปลอดภัย (SDS)	anhydrous; pentahydrate
สารประกอบอื่นที่เกี่ยวข้องกัน
แคทไอออนอื่น ๆ	Iron(II) sulfate; Manganese(II) sulfate; Nickel(II) sulfate; Zinc sulfate;
	หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa อ้างอิงกล่องข้อมูล

จุนสี หรือ คอปเปอร์(II)ซัลเฟต (อังกฤษ: Copper (II) sulphate) เป็นสารประกอบของทองแดง กำมะถันและออกซิเจน ที่มีสูตรทางเคมี Cu S O₄ เกลือจุนสีพบได้หลายรูปแบบตามจำนวนโมเลกุลน้ำที่ประกอบอยู่ในผลึก จุนสีสะตุหรือจุนสีที่ปราศจากน้ำ (anhydrous) เป็นผงสีเทาขาว ขณะที่จุนสีที่พบได้บ่อยมีน้ำ 5 โมเลกุล (pentahydrate) มีสีฟ้าสด สารเคมีนี้ใช้ประโยชน์เป็นสารปราบวัชพืช สารกำจัดสัตว์และแมลงรบกวน สารฆ่าเชื้อรา

ในตำรายาบางครั้งเรียกจุนสีว่ากำมะถันเขียว แต่เดิมผลิตจากน้ำฉีดแร่ในเหมืองทองแดง นำมาต้มให้น้ำระเหย ใช้เป็นยาถอนพิษ กัดหูดและคุดทะราด ในภาษาไทยโบราณจะเรียกสีของจุนสีว่าสีเขียว ^[10]

การเตรียม

การผลิตจุนสีในเชิงอุตสาหกรรมทำได้โดยนำโลหะทองแดงไปทำปฏิกิริยากับกรดซัลฟิวริกเข้มข้น หรือนำคอปเปอร์ออกไซด์ไปทำปฏิกิริยากับกรดซัลฟิวริกเจือจาง

อ้างอิง

↑ Varghese, J. N.; Maslen, E. N. (1985). "Electron density in non-ideal metal complexes. I. Copper sulphate pentahydrate". Acta Crystallogr. B. 41 (3): 184–190. doi:10.1107/S0108768185001914.
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 ^2.5 ^2.6 Haynes, p. 4.62
↑ Rumble, John, บ.ก. (2018). CRC Handbook of Chemistry and Physics (ภาษาอังกฤษ) (99th ed.). CRC Press, Taylor & Francis Group. p. 5-179. ISBN 9781138561632.
↑ Anthony, John W.; Bideaux, Richard A.; Bladh, Kenneth W.; Nichols, Monte C., บ.ก. (2003). "Chalcocyanite" (PDF). Handbook of Mineralogy. Vol. V. Borates, Carbonates, Sulfates. Chantilly, VA, US: Mineralogical Society of America. ISBN 978-0962209741.
↑ Haynes, p. 10.240
↑ Kokkoros, P. A.; Rentzeperis, P. J. (1958). "The crystal structure of the anhydrous sulphates of copper and zinc". Acta Crystallographica. 11 (5): 361–364. doi:10.1107/S0365110X58000955.
↑ Bacon, G. E.; Titterton, D. H. (1975). "Neutron-diffraction studies of CuSO₄ · 5H₂O and CuSO₄ · 5D₂O". Z. Kristallogr. 141 (5–6): 330–341. Bibcode:1975ZK....141..330B. doi:10.1524/zkri.1975.141.5-6.330.
↑ ^8.0 ^8.1 ^8.2 NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0150". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).
↑ Cupric sulfate. US National Institutes of Health
↑ ชยันต์ พิเชียรสุนทร และ วิเชียร จีรวงศ์. คู่มือเภสัชกรรมแผนไทยเล่ม 4 เครื่องยาธาตุวัตถุ. พิมพ์ครั้งที่ 2. กทม. อัมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. 2556.หน้า 42-43

[Varghese&Maslen-1] Varghese, J. N.; Maslen, E. N. (1985). "Electron density in non-ideal metal complexes. I. Copper sulphate pentahydrate". Acta Crystallogr. B. 41 (3): 184–190. doi:10.1107/S0108768185001914.

[b92-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 ^2.5 ^2.6 Haynes, p. 4.62

[crc99-3] Rumble, John, บ.ก. (2018). CRC Handbook of Chemistry and Physics (ภาษาอังกฤษ) (99th ed.). CRC Press, Taylor & Francis Group. p. 5-179. ISBN 9781138561632.

[4] Anthony, John W.; Bideaux, Richard A.; Bladh, Kenneth W.; Nichols, Monte C., บ.ก. (2003). "Chalcocyanite" (PDF). Handbook of Mineralogy. Vol. V. Borates, Carbonates, Sulfates. Chantilly, VA, US: Mineralogical Society of America. ISBN 978-0962209741.

[5] Haynes, p. 10.240

[6] Kokkoros, P. A.; Rentzeperis, P. J. (1958). "The crystal structure of the anhydrous sulphates of copper and zinc". Acta Crystallographica. 11 (5): 361–364. doi:10.1107/S0365110X58000955.

[7] Bacon, G. E.; Titterton, D. H. (1975). "Neutron-diffraction studies of CuSO₄ · 5H₂O and CuSO₄ · 5D₂O". Z. Kristallogr. 141 (5–6): 330–341. Bibcode:1975ZK....141..330B. doi:10.1524/zkri.1975.141.5-6.330.

[PGCH-8] 8.0 ^8.1 ^8.2 NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0150". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).

[9] Cupric sulfate. US National Institutes of Health

[10] ชยันต์ พิเชียรสุนทร และ วิเชียร จีรวงศ์. คู่มือเภสัชกรรมแผนไทยเล่ม 4 เครื่องยาธาตุวัตถุ. พิมพ์ครั้งที่ 2. กทม. อัมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. 2556.หน้า 42-43

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[9]

[8]

[10]