อันดับย่อยปลากัด ปลากระดี่

อันดับย่อยปลากัด ปลากระดี่
ปลาแรด (Osphronemus goramy) เป็นปลาที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในอันดับนี้
หวอดของปลากัด (Betta splendens)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Actinopterygii
อันดับ:	Anabantiformes
อันดับย่อย:	Anabantoidei Berg, 1940
วงศ์
Anabantidae Helostomatidae Osphronemidae

อันดับย่อยปลากัด ปลากระดี่ (อันดับย่อย: Anabantoidei) เป็นอันดับย่อยของปลาที่อยู่ในอันดับAnabantiformes ซึ่งทั้งหมดเป็นปลาที่อยู่ในน้ำจืดทั้งหมด โดยจะพบในทวีปแอฟริกาและทวีปเอเชีย โดยใช้ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Anabantoidei (/อะ-นา-เบน-ทอย-เดีย/)

ส่วนมากเป็นปลาที่มีขนาดเล็ก ขนาดเมื่อโตเต็มที่ไม่เกินฝ่ามือของมนุษย์ แต่จะมีบางสกุลเท่านั้นที่ใหญ่ได้ถึงเกือบหนึ่งเมตร ได้แก่ Osphronemus หรือสกุลปลาแรด

ปลาในอันดับนี้จะถูกเรียกในชื่อสามัญในภาษาอังกฤษว่า "Labyrinth fish" หรือ "ปลาที่มีอวัยวะช่วยในการหายใจ" เพราะปลาในอันดับนี้จะมีอวัยวะช่วยในการหายใจอยู่ในเหงือก เรียกว่า "อวัยวะเขาวงกต" (Labyrinth organ) จึงทำให้สามารถฮุบอากาศจากบนผิวน้ำได้โดยตรง โดยไม่ต้องรอให้ออกซิเจนละลายในน้ำผ่านซี่กรองเหงือกเหมือนปลาทั่วไป โดยอวัยวะส่วนนี้มีลักษณะเป็นแผ่นแข็ง ขดวนไปมาเหมือนเขาวงกตตามชื่อ และมีเส้นเลือดมาหล่อเลี้ยงจำนวนมาก ซึ่งพัฒนามาจากกระดูก Epibranchial bone ของกระดูก Gill arch อันแรก และยังทำให้อาศัยอยู่บนบกได้ชั่วเวลาหนึ่งด้วย ในปลาบางชนิด จึงสามารถอาศัยอยู่ในพื้นที่แคบ ๆ หรือมีออกซิเจนละลายในน้ำต่ำได้เป็นอย่างดี เช่น ท้องร่องสวน, หนอง, บึงทั่วไป รวมถึงในนาข้าวด้วย โดยทั้งหมดเป็นปลากินเนื้อ มีบางจำพวกเท่านั้นที่กินพืชเป็นอาหารหลัก

โดยที่ยังเป็นปลาวัยอ่อน อวัยวะส่วนนี้จะยังไม่เจริญเต็มที่ ปลาจะใช้เหงือกเป็นอวัยวะหลักในการหายใจเหมือนปลาทั่วไป แต่เมื่อปลาโตขึ้น อวัยวะส่วนนี้จะใหญ่ขึ้น ขณะที่เหงือกจะหดเล็กลง แต่ก็ไม่หายไปเลยทีเดียว

ปลาในอันดับนี้ จะมีความแตกต่างระหว่างเพศผู้และเพศเมียชัดเจน โดยตัวผู้มีจะมีลำตัวขนาดใหญ่กว่าและมีสีสันที่สวยงามกว่า

สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 วงศ์ใหญ่ ๆ (ดูในตาราง)

ส่วนมากเป็นปลาที่มีนิสัยดุร้ายก้าวร้าว มักจะกัดกันเองเสมอ ๆ ในฝูง ในหลายวงศ์ หลายสกุล จะมีการแพร่ขยายพันธุ์คล้าย ๆ กัน กล่าวคือ ตัวผู้จะเป็นฝ่ายบีบรัดตัวเมียเพื่อรีดไข่ออกมา แล้วฉีดสเปิร์มเข้าใส่ จากนั้นจะอมไข่ในปากแล้วพ่นเก็บไว้ในฟองน้ำที่สร้างจากน้ำลายของตัวผู้ผสมกับอากาศบนผิวน้ำ ที่เรียกว่า "หวอด" จากนั้นตัวผู้จะเป็นฝ่ายดูแลไข่จนกระทั่งฟักเป็นตัว หรือในบางชนิด ตัวผู้จะเป็นอมไข่ไว้ในปากจนกระทั่งฟักเป็นตัว หรือสร้างรังจากวัชพืชน้ำหรือเศษหญ้า ใบไม้ คล้ายรังของนก เป็นต้น

เป็นปลาที่รู้จักกันดีในแง่ของการใช้บริโภคเป็นอาหารของมนุษย์อย่างกว้างขวาง รวมทั้งนิยมเลี้ยงกันเป็นปลาสวยงามด้วย เพราะเป็นปลาขนาดเล็ก สวยงาม และเลี้ยงง่าย