อิงกิตาตุส

จักรพรรดิกาลิกุลากับม้าอิงกิตาตุส

อิงกิตาตุส (ละติน: Incitātus, เสียงอ่านภาษาละติน: [ɪŋkɪˈtaːtʊs], แปลว่า "รวดเร็ว" หรือ "วิ่งเต็มที่") เป็นม้าทรงโปรดของจักรพรรดิกาลิกุลา (ค.  37  –  41 ) ตามตำนาน กาลิกุลาวางแผนแต่งตั้งม้าตัวนี้เป็นกงสุล แม้ว่าข้อมูลสมัยโบราณให้ความกระจ่างว่าสิ่งนี้ไม่เคยเกิดขึ้น

ตำนาน

ซุเอโตนิอุสรายงานใน Lives of the Twelve Caesars (ค.ศ. 121) ไว้ว่า จักรพรรดิกาลิกุลาทรงวางแผนให้อิงกิตาตุสเป็นกงสุล และม้าตัวนี้จะ "เชิญ" แขกผู้มีเกียรติไปรับประทานอาหารในบ้านที่มีคนรับใช้คอยให้ความบันเทิงในงานดังกล่าว ซุเอโตนิอุสยังเขียนอีกว่าม้าตัวนี้มีคอกที่ทำจากหินอ่อน รางใส่อาหารสัตว์ที่ทำจากงาช้าง ผ้าคลุมสีม่วง และปลอกคอที่มีหินมีค่าหลายก้อน

กัสซีอุส ดีโอ (ค.ศ. 155–235) ระบุว่าคนรับใช้เชิญม้าตัวนี้และให้อาหารมันด้วยข้าวโอ๊ตผสมเกล็ดทอง และกาลิกุลาแต่งตั้งมันเป็นนักบวช

ความถูกต้องทางประวัติศาสตร์

มีการตั้งคำถามถึงความถูกต้องตามประวัติศาสตร์ของสิ่งนี้ นักประวัติศาสตร์อย่าง Anthony A. Barrett กล่าวแนะว่า นักประวัติศาสตร์ชาวโรมันยุคหลังอย่างซุเอโตนิอุสกับกัสซีอุส ดีโอได้รับอิทธิพลจากสถานการณ์ทางการเมืองในเวลาที่พวกเขายังมีชีวิตอยู่ เมื่อมันอาจมีประโยชน์ต่อจักรพรรดิสมัยปัจจุบันในการสร้างเสื่อมเสียแก่บรรดาจักรพรรดิยูลิอุส-เกลาดิอุสก่อนหน้า และลักษณะที่น่าสยดสยองของเรื่องราวได้เพิ่มอรรถรสให้กับเรื่องเล่าของพวกเขาและดึงดูดผู้อ่านเพิ่ม

นักวิชาการเสนอแนะว่าการปฏิบัติต่ออิงกิตาตุสของจักรพรรดิกาลิกุลาเป็นการเล่นตลกเชิงซับซ้อนโดยมีเจตนาเพื่อเยาะเย้ยและยั่วยุฝ่ายวุฒิสภา มากกว่าที่จะเป็นสัญญาณของความวิกลจริต หรือบางทีอาจเป็นรูปแบบหนึ่งของการเสียดสีโดยมีนัยว่าม้าสามารถทำหน้าที่วุฒิสมาชิกได้

Barrett กล่าวว่า "มีเรื่องราวมากมายเกี่ยวกับอิงกิตาตุสที่เผยแพร่ออกไป น่าจะมีต้นกำเนิดมาจากคำพูดที่ตลกขบขันของกาลิกุลาเอง...อาจเพราะอารมณ์ขันในทางที่ผิด กาลิกุลาจะกรวดน้ำให้ ซาลุส [สุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี] แก่อิงกิตาตุส และอ้างว่าพระองค์ตั้งใจที่จะเลือกมันเป็นนักบวชร่วมกับพระองค์"

ข้อมูลสมัยโบราณหลายแหล่งระบุชัดเจนว่าม้าตัวนี้ไม่ได้รับการแต่งตั้งเป็นกงสุล