หลุมดำมวลปานกลาง
หลุมดำมวลปานกลาง (อังกฤษ: Intermediate-mass black hole; IMBH) คือหลุมดำที่มีมวลมากกว่าหลุมดำจากดาวฤกษ์ (หลักสิบเท่าของมวลดวงอาทิตย์) อย่างเห็นได้ชัด แต่ก็น้อยกว่าหลุมดำมวลยวดยิ่งอยู่มาก (หลายล้านเท่าของมวลดวงอาทิตย์)
หลักฐานการมีอยู่ของหลุมดำประเภทนี้ค่อนข้างน้อยเมื่อเทียบกับหลุมดำอีกสองประเภท มีการค้นพบแห่งกำเนิดรังสีเอ็กซ์ที่สว่างอย่างยิ่ง (ultra-luminous X ray source; ULX) ในดาราจักรใกล้เคียงที่น่าสงสัยว่าจะเป็นหลุมดำมวลปานกลาง ขนาดของมวลอยู่ระหว่าง 100-1,000 เท่าของมวลดวงอาทิตย์[1][2] แหล่งกำเนิดรังสีเอ็กซ์ชนิดนี้ตรวจพบอยู่ในย่านกำเนิดดาวฤกษ์ (เช่น ดาราจักรดาวระเบิด M82[3]) และน่าจะมีความเกี่ยวข้องกับกระจุกดาวอายุน้อยหลายแห่งซึ่งสังเกตพบในย่านเดียวกัน อย่างไรก็ดีเพียงการตรวจจับมวลที่มีการเปลี่ยนแปลงโดยการวิเคราะห์สเปกตรัมแสงของดาวคู่ ก็สามารถเผยถึงการมีอยู่ของหลุมดำมวลปานกลางว่าเป็นการพอกพูนมวลของ ULX ได้
อ้างอิง
[แก้]- ↑ "Black Hole Boldly Goes Where No Black Hole Has Gone Before". ESA News. January 3, 2007. สืบค้นเมื่อ 2006-05-24.
- ↑ Maccarone, T.J.; และคณะ (2007), "A black hole in a globular cluster", Nature, 455: 183–185, doi:10.1038/nature05434
- ↑ Patruno, A.; Portegies Zwart, S.; Dewi, J.; Hopman, C. (2006). "The ultraluminous X-ray source in M82: an intermediate-mass black hole with a giant companion". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: Letters. 370 (1): L6–L9. doi:10.1111/j.1745-3933.2006.00176.x.
{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (ลิงก์)
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]- ภาพถ่ายดาราจักรดาวระเบิด M82 จากกล้องโทรทรรศน์อวกาศจันทรา
- ข่าวจากนาซา ว่าด้วยการค้นพบหลุมดำมวลปานกลาง โดย กล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล
- หลุมดำชนิดใหม่, โดย เดวิด คาสเทิลเวคคี Sky & Telescope เมษายน 2006