หมวกแม่มด

มาร์กาเรต แฮมิลตัน รับบทแม่มดชั่วร้ายแห่งทิศตะวันตกในภาพยนตร์ ค.ศ. 1939 เรื่องเดอะวิซาร์ดออฟออซ

หมวกแม่มด (อังกฤษ: Witch hat) เป็นรูปแบบหมวกที่แม่มดสวมใส่ในวัฒนธรรมประชานิยม โดยมียอดทรงกรวยและปีกกว้าง

ที่มาและการออกแบบ

แม่พิมพ์ไม้แสดงแม่มดบนไม้กวาดพร้อมหมวกทรงกรวย จากหนังสือเดอะฮิสทรีออฟวิตเชสและวิซาดส์ (ค.ศ. 1720)

ที่มาของหมวกแม่มดที่มุ่งเสนอในปัจจุบันนี้เป็นที่ถกเถียงกันอยู่

ทฤษฎีหนึ่งคือภาพติดตาที่เกิดขึ้นจากการต่อต้านยิว ซึ่งใน ค.ศ. 1215 สภาสังคายนาลาเตรันครั้งที่สี่ได้ออกคำสั่งว่าชาวยิวทุกคนต้องสวมเครื่องสวมศีรษะที่ระบุตัวตน โดยหมวกแหลมที่รู้จักกันในชื่อยูเด็นฮัต อาจเป็นไปได้ว่าหมวกลักษณะนี้มีความเกี่ยวข้องกับมนต์ดำ, การบูชาซาตาน และการกระทำอื่น ๆ ที่ชาวยิวถูกกล่าวหา

ทฤษฎีก่อนหน้านี้คือซากมัมมี่ของ “แม่มด” แห่งซูเบชิ ที่สวมหมวกสีดำทรงแหลมสูงมาก ซึ่งคล้ายกับหมวกที่เป็นสัญลักษณ์พี่น้องของพวกเธอในยุโรปยุคกลาง ทั้งนี้ ซูเบชิ ซึ่งมีอายุระหว่างศตวรรษที่ 4 และ 2 ก่อนสากลศักราช ตั้งอยู่ในหุบเขาสูงทางตะวันออกของเมืองตูร์ปันที่สำคัญ

ทฤษฎีที่คล้ายคลึงกันระบุว่าภาพติดตาของหมวกแม่มดซึ่งเป็นตัวอย่าง ได้เกิดจากอคติในการต่อต้านเควกเกอร์ แม้ว่าหมวกที่เควกเกอร์สวมตามประเพณีจะไม่ถูกชี้ให้เห็น หมวกเควกเกอร์เป็นจุดสนใจของการโต้เถียงทางวัฒนธรรมพิวริตัน แต่หมวกเควกเกอร์เป็นจุดสนใจของการโต้เถียงทางวัฒนธรรม และเป็นไปได้ว่าปฏิกิริยาที่รุนแรงของพิวริตันต่อพวกเควกเกอร์ในช่วงกลางคริสต์ศตวรรษที่ 18 ได้มีส่วนทำให้หมวกกลายเป็นส่วนหนึ่งของการเขียนรูปลักษณ์ของปีศาจ

สมมติฐานอีกข้อหนึ่งเสนอว่าหมวกแม่มดมีต้นกำเนิดมาจากหมวกหญิงขายเหล้า ซึ่งเป็นหมวกที่สวมใส่โดยผู้หญิงที่จำหน่ายเบียร์ที่ชงเองที่บ้าน ตามข้อเสนอนี้ หมวกเหล่านี้ได้รับความหมายเชิงลบเมื่ออุตสาหกรรมการผลิตเบียร์ซึ่งถูกครอบงำโดยผู้ชาย กล่าวหาว่าเป็นผู้ขายเบียร์ที่เจือจางหรือปนเปื้อน ซึ่งได้กล่าวหาว่าหญิงขายเหล้าเป็นผู้ขายเบียร์ที่เจือจางหรือมีมลทิน ร่วมกับความสงสัยทั่วไปว่าสตรีที่มีความรู้ด้านสมุนไพรศาสตร์กำลังทำงานในอาณาเขตลึกลับ โดยที่หมวกหญิงขายเหล้าอาจมีความเกี่ยวข้องกับแม่มด

พ่อมดมหัศจรรย์แห่งเมืองออซซึ่งเป็นนวนิยาย ค.ศ. 1900 ของลีแมน แฟรงก์ บอม มีภาพประกอบที่แสดงให้เห็นแม่มดชั่วร้ายแห่งทิศตะวันตกสวมหมวกทรงกรวยสูง เครื่องประดับแฟชันชิ้นนี้ได้รับการนำมาใช้ในภาพยนตร์ดัดแปลงใน ค.ศ. 1939 ซึ่งแม่มดชั่วร้ายรับบทโดยนักแสดงหญิงที่ชื่อมาร์กาเรต แฮมิลตัน

ในสื่อ

หมวกนี้ได้รับการสวมโดยตัวละครต่อไปนี้:

• แม่มดชั่วร้ายแห่งทิศตะวันตก จากพ่อมดมหัศจรรย์แห่งเมืองออซ ค.ศ. 1900
• แกนดัล์ฟ จากเรื่องฮอบบิท และเดอะลอร์ดออฟเดอะริงส์ ค.ศ. 1937
• เจนนิเฟอร์ (รับบทโดยเวโรนิกา เลก) จากเรื่องไอแมร์รีด์อะวิตช์ ค.ศ. 1942
• ซาแมนธา สตีเฟนส์ จากเรื่องแม่มดสาวเจ้าเสน่ห์ ค.ศ. 1964
• ออร์โค จากเรื่องฮี-แมนแอนด์มาสเตอส์ออฟดิยูนิเวิร์ส ค.ศ. 1983
• มิเนอร์วา มักกอนนากัล จากเรื่องแฮร์รี่ พอตเตอร์ (เนื้อเรื่องได้รวมถึงตัวละครที่เป็นหมวกแบบนี้) ค.ศ. 1997 นิยายยังกล่าวถึง "หมวกแหลม" ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของชุดนักเรียนสำหรับโรงเรียนคาถาพ่อมดแม่มดและเวทมนตร์ศาสตร์ แม้ว่าสิ่งเหล่านี้จะไม่ค่อยปรากฏในภาพยนตร์ดัดแปลง

ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับวัสดุที่ใช้ทำหมวก ยอดดังกล่าวอาจถูกสังเกตเป็นประจำในสภาพที่งอ, โค้ง หรือยู่ยี่

แหล่งข้อมูลอื่น

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ หมวกแม่มด