สัมภเวสี

สัมภเวสี คือ สัตว์ผู้ยังแสวงหาที่เกิด ซึ่งได้แก่ปุถุชนและ พระเสขะผู้ยังแสวงหาภพที่เกิดอีก หรือสัตว์ในครรภ์และในไข่ที่ยังอยู่ระหว่างจะเกิด

ความหมาย

สัมภเวสี หมายถึงกลุ่มปุถุชนและสิ่งมีชีวิตทั้งหลายที่ต้องแสวงหาพ่อแม่หรือแสวงหาที่เกิดซึ่งยังไม่ถึงนิพพาน และต้องเวียนว่ายตายเกิด เดิมนั้นสัมภเวสีถูกเข้าใจว่าเป็นวิญญาณเร่ร่อนที่ยังหาที่เกิดใหม่ไม่ได้ ซึ่งความเชื่อนั้นผิด

กระบวนการเกิดสัมภเวสี

พระอภิธรรมบัญญัติว่า เมื่อสัตว์ที่อยู่ใน 31 ภพภูมินั้นกำลังตายนั้น จุติจิต คือจิตขณะที่กำลังตายจะเกิดขึ้น และเกิดขึ้นขณะเดียวเท่านั้น "ปฏิสนธิจิต" ก็จะเกิดต่อทันทีไม่มีจิตดวงใดมาคั่น และเมื่อเกิด ปฏิสนธิจิต แล้วก็คือเกิดในภพใหม่แล้ว คือจุติจิต เกิดปฏิสนธิจิต ต้องเกิดต่อทันที ยกเว้นพระอรหันต์ที่ไม่มีปฏิสนธิจิต เกิดต่อเพราะท่านไม่ต้องมาเกิดอีกแล้ว

อ้างอิง

พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับ ประมวลศัพท์ ของ พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต) อยู่ในคำว่า ภูตะ หน้า 207