สมเสร็จ

สมเสร็จ ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: อีโอซีนตอนต้น-ปัจจุบัน 55.4–0Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N
สมเสร็จอเมริกากลาง
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Mammalia
อันดับ:	Perissodactyla
วงศ์ใหญ่:	Tapiroidea
วงศ์:	Tapiridae Gray, 1821
สกุล:	Tapirus Brünnich, 1772
สปีชีส์
ดูจากบทความ

กีบเท้าของสมเสร็จมลายู (ขวา) เท้าหน้ามี 4 กีบ, (ซ้าย) เท้าหลังมี 3 กีบ)

สมเสร็จ กับปฏิกิริยาอ้าปากสูดกลิ่น

สมเสร็จ (อังกฤษ: Tapir) เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมกินพืชขนาดใหญ่ เป็นสัตว์มีหน้าตาประหลาด มีลักษณะของสัตว์หลายชนิดผสมอยู่ในตัวเดียวกัน มีจมูกที่ยื่นยาวออกมาคล้ายงวงของช้าง ลำตัวคล้ายหมูที่มีขายาว หางสั้นคล้ายหมีและมีกีบเท้าคล้ายแรด อาศัยในป่าทึบในแถบอเมริกาใต้, อเมริกากลาง, และ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีทั้งหมดสี่ชนิด คือ สมเสร็จอเมริกาใต้, สมเสร็จมลายู, สมเสร็จอเมริกากลาง และสมเสร็จภูเขา ทั้งสี่ชนิดถูกจัดสถานะเป็นใกล้สูญพันธุ์หรือเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ สมเสร็จเป็นญาติใกล้ชิดกับสัตว์กีบคี่อื่น ได้แก่ ม้า และแรด

สปีชีส์

ปัจจุบันสมเสร็จถูกจัดให้อยู่ในวงศ์ Tapiridae มีเพียงสกุลเดียวคือ Tapirus มีทั้งสิ้น 4 ชนิด แต่ผู้แต่งบางคนอาจจำแนกไว้มากกว่านั้น รวมถึงชนิดที่สูญพันธุ์ไปแล้วด้วย:

• สมเสร็จอเมริกากลาง (Tapirus bairdii)
• สมเสร็จมลายู, สมเสร็จเอเชีย (Tapirus indicus)
• สมเสร็จภูเขา (Tapirus pinchaque)
• สมเสร็จอเมริกาใต้, สมเสร็จป่าต่ำ (Tapirus terrestris)
• สมเสร็จป่าต่ำแคระดำ (Tapirus pygmaeus) (ยังไม่สรุป)
• Tapirus polkensis †
• Tapirus merriami †
• Tapirus veroensis †
• Tapirus copei †
• Tapirus californicus †

นอกจากนี้แล้วยังมีสกุลอื่นที่สูญพันธุ์ไปแล้วตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์:

• † Colodon
• † Dilophodon
• † Heteraletes
• † Megatapirus
• † Miotapirus
• † Nexuotapirus
• † Palaeotapirus
• † Paratapirus
• † Plesiocolopirus
• † Plesiotapirus
• † Protapirus (ชื่อพ้อง Tanyops)
• † Selenolophodon
• † Tapiravus
• † Teleolophus

ลักษณะ

ขนาดขึ้นอยู่กับชนิด โดยมากยาวประมาณ 2 เมตร สูง 1 เมตร จรดหัวไหล่ หนัก 150-300 กิโลกรัม ขนสั้นมีสีน้ำตาลถึงเทาเกือบดำ ยกเว้นสมเสร็จมลายู ที่มีสีขาวพาดกลางลำตัว และสมเสร็จภูเขา ที่มีขนยาว สมเสร็จทุกชนิดมีหูรูปไข่ ปลายหูสีขาว มนกลม ก้นห้อย หางอวบ สั้น ขาหน้ามีกีบเท้า 4 กีบ ขาหลังมี 3 กีบ ช่วยให้สามารถเดินบนโคลนหรือพื้นที่อ่อนนุ่มได้ ลูกสมเสร็จมีขนลายทาง หรือลายจุดเพื่อพรางตัว เพศเมียมีเต้านมเต้าคู่เดียว

สมเสร็จมีฟันซึ่งสามารถเขียนเป็นสูตรได้ว่า ${\tfrac {3.1.4.3}{3.1.3-4.3}}$ ทั้งหมด 42-44 ซี่ มีฟันเขี้ยวสั้น ๆ ซึ่งไม่เหมือนสัตว์กีบคู่อย่างอื่น เช่น แรด

พฤติกรรมและความผูกพันกับมนุษย์

สมเสร็จ ทั้งหมดมีพฤติกรรมและความเป็นอยู่ใกล้เคียงกัน โดยเป็นสัตว์ที่หากินตามลำพังหรือเป็นคู่ในป่าดิบชื้น ที่มีความชุ่มชื้นหรือใกล้แหล่งน้ำ โดยจะใช้จมูกที่ยาวเหมือนงวงในการช่วยดมกลิ่นและดึงกิ่งไม้ในพุ่มไม้กินเป็นอาหาร ซึ่งสมเสร็จสามารถที่จะกินไม้ที่มีพิษบางชนิดได้ด้วย เป็นสัตว์ที่ชอบแช่น้ำหรือโคลน เมื่อยามพบกับศัตรูจะหนีลงไปในน้ำ ซึ่งบางครั้งอาจแช่ลงไปทั้งตัวโผล่มาแค่งวงเพื่อหายใจก็ได้ เป็นสัตว์ที่หากินในเวลากลางคืน ลูกอ่อนที่เกิดมาใหม่จะมีลวดลายตามตัวเหมือนแตงไทย คล้ายลูกหมูป่า

สมเสร็จ เป็นสัตว์ที่มีระบบสายตาที่ไม่ดี แต่มีระบบประสาทรับฟังทางหูและดมกลิ่นดีเยี่ยม ปกติเป็นสัตว์ที่มีอุปนิสัยเรียบร้อย ไม่ก้าวร้าว แต่เคยมีรายงานว่า สมเสร็จอเมริกากลางตัวหนึ่งในสวนสัตว์โจมตีด้วยกรามใส่ผู้ดูแลซึ่งเป็นผู้หญิง เมื่อปี ค.ศ. 1998 จนได้รับบาดเจ็บสาหัสถึงขั้นพิการแขนขาด สมเสร็จเป็นสัตว์ที่อ้างอิงถึงในวัฒนธรรมและความเชื่อของญี่ปุ่น ด้วยการเป็นปีศาจตนหนึ่งที่กินความฝัน หรือฝันร้ายของผู้คนในนอนหลับเมื่อยามค่ำคืน เรียกว่า "บะกุ" (ญี่ปุ่น: 獏, 貘) เป็นต้น

แหล่งข้อมูลอื่น

• IUCN/SSC Tapir Specialist Group
• The Tapir Gallery at The Tapir Preservation Fund website
• World Tapir Day website
• Tapir Specialist Group website
• Baird's Tapir Project of Costa Rica
• In the Name of the Tapir: Confusions and Conclusions เก็บถาวร 2007-09-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน a paper by Stefan Seitz about misidentification of tapirs by zoo visitors, including a zoological description of tapirs in rhyme

ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับ Tapirus ที่วิกิสปีชีส์