รถดีเซลราง

รถดีเซลรางที่ถูกใช้งานเป็นรถไฟชานเมืองในดับลิน ประเทศไอร์แลนด์

รถดีเซลราง (diesel railcar) เป็นรถโดยสารที่มีเครื่องยนต์ดีเซลขับเครื่องด้วยตนเอง เดิมทีการรถไฟฯ ได้นำรถชนิดนี้มาใช้งานในประเทศไทยเมื่อ พ.ศ. 2470 ซึ่งเป็นเครื่องกลไอน้ำ สร้างโดย บริษัทบอลด์วิน สหรัฐอเมริกา รถดีเซลรางรุ่นแรก ๆ ที่นำมาใช้บริการรับส่งผู้โดยสารชานเมืองในปี พ.ศ. 2475 นั้น มีหมายเลข 11 ถึง 16 เป็นรถที่ประกอบด้วยรถกำลัง 1 คัน และรถพ่วงสำหรับผู้โดยสารล้วนอีก 1 คัน

ภายหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ยุติลง รถดีเซลรางรุ่นใหม่ ๆ ได้รับการพัฒนาให้มีสมรรถนะสูง มีความคล่องตัวในการใช้งาน และสามารถพ่วงต่อกันคราวละหลายชุดได้ โดยแต่ละชุดเครื่องยนต์ทำงานพร้อมกับคันที่มีคนควบคุมที่ต้นขบวน

รถดีเซลรางมีคุณสมบัติที่เหนือกว่าขบวนรถซึ่งใช้รถลากจูงหลายประการ คือ ขบวนการดีเซลรางเร่งความเร็ว และหยุดได้เร็วกว่า จึงทำให้ใช้เวลาในการเดินทางน้อยกว่า และเมื่อถึงปลายทาง พนักงานขับรถเปลี่ยนไปขับท้ายขบวนก็สามารถออกรถได้ทันที ไม่ต้องเปลี่ยนตั้งหัวขบวนใหม่เช่นการใช้รถจักร นอกจากนั้นยังสามารถพ่วงติดต่อกันได้ไม่จำกัด เพราะรถทุกชุดขับเคลื่อนด้วยตัวเอง รถที่เป็นตัวกำลังจะทำงานสัมพันธ์กันทุกเครื่องยนต์ ทำให้เฉลี่ยกำลังขับเคลื่อนออกไปตลอดขบวนขึ้นทางลาดชันได้ดีกว่า

นอกจากความคล่องตัวแล้ว รถดีเซลรางยังสะดวกในการจัดทำขบวนรถสั้น ๆ เพียงชุดเดียว (2 คัน) ให้พอเหมาะกับสภาพการโดยสาร (รถคันกำลัง จุที่นั่ง 78 คน ยืน 35 คน และคันพ่วงมี 84 ที่นั่ง ยืน 35 คน) ในแง่ความปลอดภัยของผู้โดยสาร รถทุกคันมีประตูขึ้นลง เปิดปิดโดยระบบอัตโนมัติที่พนักงานขับรถจะเป็นผู้ควบคุม

รถดีเซลรางในประเทศไทย[แก้]

เมื่อปี พ.ศ. 2503 การรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) ได้จัดซื้อรถดีเซลรางมาใช้เพื่อการศึกษาจำนวน 3 ชุด ปรากฏผลเป็นที่น่าพอใจ จึงได้จัดหาเพิ่มเติมอีก 20 ชุดในปี พ.ศ. 2506 เป็นชุดที่ติดตั้งเครื่องยนต์ดีเซลใต้ท้องรถ จึงมีที่สำหรับบรรทุกผู้โดยสารได้เต็มที่ สามารถทำความเร็วได้ถึง 105 กม./ชม.

แบ่งตามประเภท[แก้]

รหัสรุ่น	ผู้ผลิต	เลขที่	ผลิตเมื่อ	จำนวนคัน	(แรงม้า)	ความเร็วสูงสุด (กม./ ชม.)	หมายเหตุ
RHN	ฮิตาชิ	1011-1048 (รถกำลัง) 11-48 (รถพ่วง)	พ.ศ. 2510	38+38	220×2	90	ใช้ทำขบวนรถท้องถิ่นในเส้นทางสายตะวันออกเฉียงเหนือ ประจำการแถบกรุงเทพฯ เป็นบางครั้ง
RTS	โตกิว	D9-D16 (รถกำลัง) TS4-TS7 (รถพ่วง)	พ.ศ. 2514	8+4	220	70	ปลดประจำการ ปัจจุบันจอดอยู่ที่สถานีรถไฟมาบกะเบาและสถานีรถไฟนครราชสีมา
THN	ทีเอชเอ็น	1101–1140	พ.ศ. 2526	40	235	110	มีลักษณะคล้ายกับเอ็นเคเอฟ แต่ใช้เบาะนวมสีน้ำเงิน
NKF	เอ็นเคเอฟ	1201–1264	พ.ศ. 2528	64	235	110	มีลักษณะคล้ายกับทีเอชเอ็น แต่ใช้เก้าอี้พลาสติก
ATR/ATC	เอทีอาร์/เอทีซี	2101-2112 (ไม่มีห้องขับ — กซม.ป.)	พ.ศ. 2528	12	235	110	มีลักษณะคล้ายกับทีเอชเอ็นและเอ็นเคเอฟ แต่ไม่มีห้องขับ และใช้เก้าอี้นวมสีแดง
Class 158	BREL	2501–2512 (มีห้องขับ — กซข.ป.) 2113-2120 (ไม่มีห้องขับ — กซม.ป.)	พ.ศ. 2534	12+8	285	120	รถรุ่นนี้ เป็นที่รู้จักกันในชื่อ สปรินเทอร์ เริ่มวิ่งครั้งแรกเมื่อวันที่ 11 มิถุนายน พ.ศ. 2534 ในขบวน 907/908 กรุงเทพ-เชียงใหม่-กรุงเทพ^[1] ตัดบัญชี 4 คัน
APD.20	แดวู	2513-2524 (มีห้องขับ — กซข.ป.) 2121-2128 (ไม่มีห้องขับ — กซม.ป.)	พ.ศ. 2538	10+8	350	160	เป็นรถแดวูรุ่นที่ 1 มีลำตัวรถแคบ
APD.60	แดวู	2525-2544 (มีห้องขับ — กซข.ป.)	พ.ศ. 2539	20+40	350	160	เป็นรถแดวูรุ่นที่ 2 มีลำตัวรถกว้าง ปัจจุบันมีเฉพาะคันที่มีห้องคนขับเท่านั้น คันที่ไม่มีห้องขับ (หมายเลข 2101-2140) ถูกแปรสภาพเป็น บนท.ป. 1101–1140

ขบวนรถที่ใช้รถดีเซลรางทำขบวน[แก้]

ปัจจุบัน การรถไฟแห่งประเทศไทย นำรถดีเซลรางมาใช้ขนส่งผู้โดยสารในหลายเส้นทาง เช่น

สปรินเตอร์

ขบวนรถด่วนพิเศษดีเซลรางปรับอากาศที่ 3/4 กรุงเทพ–สวรรคโลก–ศิลาอาสน์–กรุงเทพ
ขบวนรถเร็วที่ 997/998 กรุงเทพ–บ้านพลูตาหลวง–กรุงเทพ (เฉพาะวันเสาร์-วันอาทิตย์)

แดวู

ขบวนรถด่วนพิเศษดีเซลรางปรับอากาศที่ 3/4 กรุงเทพ–สวรรคโลก–ศิลาอาสน์–กรุงเทพ(สลับกับชุดรถดีเซลรางสปรินเตอร์)
ขบวนรถด่วนพิเศษดีเซลรางปรับอากาศที่ 7/8 กรุงเทพ–เชียงใหม่–กรุงเทพ
ขบวนรถด่วนพิเศษดีเซลรางปรับอากาศที่ 21/22 กรุงเทพ–อุบลราชธานี–กรุงเทพ
ขบวนรถด่วนพิเศษดีเซลรางปรับอากาศที่ 39/40 กรุงเทพ–สุราษฏร์ธานี–กรุงเทพ
ขบวนรถด่วนพิเศษดีเซลรางปรับอากาศที่ 41/42 กรุงเทพ–ยะลา–กรุงเทพ
ขบวนรถด่วนพิเศษดีเซลรางปรับอากาศที่ 43/44 กรุงเทพ–สุราษฏร์ธานี–กรุงเทพ

โตกิว (ทีเอชเอ็น/เอ็นเคเอฟ/เอทีอาร์)

ขบวนรถด่วนดีเซลรางที่ 71/72 กรุงเทพ–อุบลราชธานี–กรุงเทพ
ขบวนรถด่วนดีเซลรางที่ 75/76/77/78 กรุงเทพ–หนองคาย–กรุงเทพ
ขบวนรถเร็วที่ 105/106 กรุงเทพ–ศิลาอาสน์–กรุงเทพ
ขบวนรถธรรมดาที่ 209/210 กรุงเทพ–บ้านตาคลี–กรุงเทพ
ขบวนรถธรรมดาที่ 261/262 กรุงเทพ–หัวหิน–กรุงเทพ
ขบวนรถธรรมดาที่ 279/280 กรุงเทพ–ด่านพรมแดนบ้านคลองลึก–กรุงเทพ
ขบวนรถธรรมดาที่ 281/282 กรุงเทพ–กบินทร์บุรี–กรุงเทพ
ขบวนรถธรรมดาที่ 285/286 กรุงเทพ-ชุมทางฉะเชิงเทรา-กรุงเทพ
ขบวนรถชานเมืองที่ 303/304 กรุงเทพ–ลพบุรี–กรุงเทพ ⁵
ขบวนรถชานเมืองที่ 317/318 กรุงเทพ–ลพบุรี–กรุงเทพ
ขบวนรถชานเมืองที่ 339/340 กรุงเทพ–ชุมทางแก่งคอย–กรุงเทพ
ขบวนรถชานเมืองที่ 355/356 กรุงเทพ–สุพรรณบุรี–กรุงเทพ
ขบวนรถชานเมืองที่ 311/376/378 กรุงเทพ–รังสิต–หัวตะเข้–กรุงเทพ
ขบวนรถชานเมืองที่ 383/384 กรุงเทพ-ชุมทางฉะเชิงเทรา-กรุงเทพ
ขบวนรถชานเมืองที่ 389/390 กรุงเทพ-ชุมทางฉะเชิงเทรา-กรุงเทพ
ขบวนรถชานเมืองที่ 471/472–479/480(ขบวน919/920เที่ยว1–ขบวน919/920เที่ยว5) ธนบุรี-ศาลายา-ธนบุรี
ขบวนรถท้องถิ่นที่ 401/402 ลพบุรี–พิษณุโลก–ลพบุรี
ขบวนรถท้องถิ่นที่ 403/410 พิษณุโลก–ศิลาอาสน์–พิษณุโลก
ขบวนรถท้องถิ่นที่ 407/408 นครสวรรค์–เชียงใหม่–นครสวรรค์
ขบวนรถท้องถิ่นที่ 409 อยุธยา–ลพบุรี⁶
ขบวนรถนำเที่ยวที่ 909/910 กรุงเทพ–น้ำตกไทรโยคน้อย–กรุงเทพ
ขบวนรถนำเที่ยวที่ 911/912 กรุงเทพ–สวนสนประดิพัทธ์–กรุงเทพ
ขบวนรถในเส้นทางสายวงเวียนใหญ่–มหาชัย ทุกขบวน (มีเฉพาะเอ็นเคเอฟ)
ขบวนรถในเส้นทางสายบ้านแหลม–แม่กลอง ทุกขบวน (มีเฉพาะเอ็นเคเอฟ)

ฮิตะชิ (อาร์เอช/อาร์เอชเอ็น)

ขบวนรถท้องถิ่นที่ 415/418 นครราชสีมา–หนองคาย–นครราชสีมา
ขบวนรถท้องถิ่นที่ 417/416 นครราชสีมา–อุดรธานี–นครราชสีมา
ขบวนรถท้องถิ่นที่ 419/420 นครราชสีมา–อุบลราชธานี–ลำชี
ขบวนรถท้องถิ่นที่ 421/422 นครราชสีมา–อุบลราชธานี–ลำชี
ขบวนรถท้องถิ่นที่ 423/424 ลำชี–สำโรงทาบ–นครราชสีมา
ขบวนรถท้องถิ่นที่ 425/426 ลำชี–อุบลราชธานี–นครราชสีมา
ขบวนรถท้องถิ่นที่ 427/428 นครราชสีมา–อุบลราชธานี–นครราชสีมา
ขบวนรถท้องถิ่นที่ 429/430 นครราชสีมา–ชุมทางบัวใหญ่–นครราชสีมา
ขบวนรถท้องถิ่นที่ 431/432 ชุมทางแก่งคอย–ขอนแก่น–ชุมทางแก่งคอย ⁷
ขบวนรถท้องถิ่นที่ 433/434 ชุมทางแก่งคอย–ชุมทางบัวใหญ่–ชุมทางแก่งคอย
ขบวนรถท้องถิ่นที่ 437/438 ชุมทางแก่งคอย–ลำนารายณ์–ชุมทางแก่งคอย
ขบวนรถท้องถิ่นที่ 439/440 ชุมทางแก่งคอย–ชุมทางบัวใหญ่–ชุมทางบัวใหญ่
ขบวนรถนำเที่ยวที่ 987/988 กรุงเทพ - สวนนงนุช-กรุงเทพ เฉพาะวันเสาร์กับอาทิตย์(ปัจจุบันยกเลิกเดินรถแล้ว)
ขบวนรถด่วนพิเศษ ดีเซลรางนั่งปรับอากาศที่ 9/10 กรุงเทพ - เชียงใหม่-กรุงเทพ(ปัจจุบันยกเลิกขบวนและได้มีการสั่งรถใหม่และได้เอาขบวนนี้มาวิ่งแทนคือขบวน9/10อุตราวิถี กรุงเทพ-เชียงใหม่-กรุงเทพ)

ขบวนรถที่เคยใช้รถดีเซลรางทำการในอดีต[แก้]

ขบวนรถที่ยกเลิกเดินรถไปแล้ว

ขบวนรถด่วนดีเซลรางที่74 ศรีสะเกษ–กรุงเทพ¹
ขบวนรถด่วนดีเซลรางที่ 73 กรุงเทพ–ศีขรภูมิ¹
ขบวนรถด่วนพิเศษดีเซลรางที่ 5/6/7/8 กรุงเทพ–พิษณุโลก–กรุงเทพ
ขบวนรถด่วนพิเศษดีเซลรางปรับอากาศที่ 9/10 กรุงเทพ–เชียงใหม่-กรุงเทพ (ปัจจุบันยกเลิกขบวนและได้มีการสั่งรถใหม่และได้เอาขบวนนี้มาวิ่งแทนคือขบวน9/10อุตราวิถี กรุงเทพ-เชียงใหม่-กรุงเทพ)
ขบวนรถธรรมดาที่ 231/232 กรุงเทพ–นครราชสีมา–กรุงเทพ
ขบวนรถท้องถิ่นที่ 404/405/406 ศิลาอาสน์–พิษณุโลก–สวรรคโลก–ศิลาอาสน์
ขบวนรถชานเมืองที่ 305/306 กรุงเทพ–อยุธยา–กรุงเทพ
ขบวนรถชานเมืองที่ 309/310 กรุงเทพ–อยุธยา–กรุงเทพ
ขบวนรถชานเมืองที่ 369/370 อยุธยา–ชุมทางฉะเชิงเทรา–อยุธยา
ขบวนรถชานเมืองที่ 381 กรุงเทพ-ชุมทางฉะเชิงเทรา
ขบวนรถชานเมืองที่ 385/386 กรุงเทพ-ชุมทางฉะเชิงเทรา-กรุงเทพ
ขบวนรถพิเศษชานเมืองที่ 957/958/959/960 กรุงเทพ–หัวตะเข้–กรุงเทพ
ขบวนรถนำเที่ยวที่ 987/988 กรุงเทพ–สวนนงนุช–กรุงเทพ
ขบวนรถเร็วที่ 177/178 ธนบุรี–หลังสวน–ธนบุรี (ขบวนรถธรรมดาที่ 253/256 เดิม)
ขบวนรถด่วนพิเศษดีเซลรางปรับอากาศจัดเฉพาะที่ 981/982 บางซื่อ–บางซ่อน–บางซื่อ^[2]^[3]^[4]

ฯลฯ

ขบวนรถที่ยังมีเดิน แต่เปลี่ยนมาใช้รถจักรทำขบวน

ขบวนรถด่วนพิเศษดีเซลรางปรับอากาศระหว่างประเทศที่ 947/948 ชุมทางหาดใหญ่–ปาดังเบซาร์(ฝั่งมาเลเซีย)–ชุมทางหาดใหญ่
ขบวนรถด่วนพิเศษดีเซลรางปรับอากาศระหว่างประเทศที่ 949/950 ชุมทางหาดใหญ่–ปาดังเบซาร์(ฝั่งมาเลเซีย)–ชุมทางหาดใหญ่
ขบวนรถเร็วที่ 175/176 ชุมทางหาดใหญ่–สุไหงโกลก–ชุมทางหาดใหญ่
ขบวนรถธรรมดาที่ 207/208 กรุงเทพ–นครสวรรค์–กรุงเทพ
ขบวนรถธรรมดาที่ 233/234 กรุงเทพ–สุรินทร์–กรุงเทพ
ขบวนรถธรรมดาที่ 277/278 กรุงเทพ–กบินทร์บุรี–กรุงเทพ
ขบวนรถชานเมืองที่ 367/368 กรุงเทพ–ชุมทางฉะเชิงเทรา–กรุงเทพ
ขบวนรถชานเมืองที่ 391/388 กรุงเทพ-ชุมทางฉะเชิงเทรา-กรุงเทพ
ขบวนรถธรรมดาที่ 255/254 ธนบุรี–หลังสวน–ธนบุรี⁸

รูปภาพ[แก้]

ด้านข้างของ ขบวนรถด่วนพิเศษ ดีเซลรางนั่งปรับอากาศที่ 9 กรุงเทพ - เชียงใหม่ ขณะวิ่งผ่าน ชานชาลารางที่ 2 สถานีรถไฟอยุธยา
ขบวนรถด่วนพิเศษ ดีเซลรางนั่งปรับอากาศที่ 40 สุราษฏร์ธานี - กรุงเทพ ขณะกำลังเข้าจอดเทียบ ที่ชานชาลารางที่ 1 สถานีรถไฟหัวหิน
ขบวนรถด่วนพิเศษ ดีเซลรางนั่งปรับอากาศที่ 3 กรุงเทพ - สวรรคโลก - ศิลาอาสน์ ขณะกำลังหยุดรับส่งผู้โดยสารที่สถานีรถไฟพิชัย
ขบวนรถท้องถิ่นที่ 410 ศิลาอาสน์ - พิษณุโลก ขณะเคลื่อนขบวนออกจากสถานีรถไฟพิชัย ภายหลังจากหยุดรับส่งผู้โดยสารเรียบร้อยแล้ว
ขบวนรถท้องถิ่นที่ 428/427 อุบลราชธานี - นครราชสีมา - อุบลราชธานี ขณะจอดเทียบที่ชานชาลารางที่ 1 สถานีรถไฟนครราชสีมา
ขบวนรถท้องถิ่นที่ 428 อุบลราชธานี - นครราชสีมาช ขณะจอดเทียบที่ชานชาลารางที่ 1 สถานีรถไฟบุรีรัมย์

หมายเหตุ[แก้]

^ ขบวนที่ 71/72 ขยายปลายทางไปอุบลราชธานี
^ ขบวนที่ 75/78 ขยายปลายทางไปหนองคาย
^ ขบวนที่ 303 เดินเฉพาะวันทำงาน ขบวนที่ 304 เดินทุกวัน
^ ขบวนที่ 409 เดินเฉพาะวันหยุด
^ ขบวนที่ 431/432 ใช้เส้นทางชุมทางแก่งคอย - นครราชสีมา - ชุมทางบัวใหญ่
^ ปัจจุบัน ชาวบ้านท้องถิ่นยังคงเรียกว่า "รถดีเซลราง" แม้จะเปลี่ยนมาใช้รถจักรทำขบวนแล้วก็ตาม

อ้างอิง[แก้]

↑ รายการแฟนพันธุ์แท้ ตอนรถไฟไทย (ครั้งที่ 1) ออกอากาศเมื่อ 13 มิถุนายน พ.ศ. 2546
↑ "ร.ฟ.ท.จัดรถไฟติดแอร์ให้ขึ้นฟรี ที่สถานีบางซ่อน ไปรถไฟฟ้าบางซื่อ". ไทยรัฐออนไลน์. 2 สิงหาคม 2559. สืบค้นเมื่อ 28 กุมภาพันธ์ 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
↑ "รถไฟ บางซ่อน-บางซื่อ-บางซ่อน อีกทางเลือกหนึ่งของการเชื่อมต่อรถไฟฟ้า". ตะเวนเจอ. 6 สิงหาคม 2559. สืบค้นเมื่อ 28 กุมภาพันธ์ 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
↑ "คนใช้น้อย! รฟม. ยกเลิกรถไฟเชื่อม "บางซ่อน-บางซื่อ" ในวันเสาร์". MGR Online. 16 ธันวาคม 2559. สืบค้นเมื่อ 28 กุมภาพันธ์ 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)

ดูเพิ่ม[แก้]

คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ:
รถดีเซลรางในประเทศไทย

รถจักรดีเซลไฟฟ้าในประเทศไทย

[1] รายการแฟนพันธุ์แท้ ตอนรถไฟไทย (ครั้งที่ 1) ออกอากาศเมื่อ 13 มิถุนายน พ.ศ. 2546

[2] "ร.ฟ.ท.จัดรถไฟติดแอร์ให้ขึ้นฟรี ที่สถานีบางซ่อน ไปรถไฟฟ้าบางซื่อ". ไทยรัฐออนไลน์. 2 สิงหาคม 2559. สืบค้นเมื่อ 28 กุมภาพันธ์ 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)

[3] "รถไฟ บางซ่อน-บางซื่อ-บางซ่อน อีกทางเลือกหนึ่งของการเชื่อมต่อรถไฟฟ้า". ตะเวนเจอ. 6 สิงหาคม 2559. สืบค้นเมื่อ 28 กุมภาพันธ์ 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)

[4] "คนใช้น้อย! รฟม. ยกเลิกรถไฟเชื่อม "บางซ่อน-บางซื่อ" ในวันเสาร์". MGR Online. 16 ธันวาคม 2559. สืบค้นเมื่อ 28 กุมภาพันธ์ 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)

[1]

5

6

7

1

[2]

[3]

[4]

8