มิราจ

มิราจ

มิราจ (อังกฤษ: mirage) เป็นปรากฏการณ์แสงที่เกิดตามธรรมชาติซึ่งรังสีแสงถูกเบนให้ผลิตภาพผิดตำแหน่งของวัตถุที่อยู่ไกลหรือท้องฟ้า เนื่องจากความแตกต่างของอุณหภูมิและความหนาแน่นของชั้นอากาศที่แสงเดินทางผ่านอย่างในบริเวณพื้นทะเลทรายหรือพื้นผิวถนนที่ถูกแดดร้อนจัด ส่งผลให้อากาศเหนือพื้นทรายหรือพื้นถนนมีอุณหภูมิสูงกว่าชั้นอากาศโดยรอบ เมื่อแสงเดินทางผ่าน ความแตกต่างของอุณหภูมิส่งผลต่อความหนาแน่นของอากาศหรือตัวกลาง ทำให้แสงเกิดการหักเห สะท้อนให้เป็นมิราจ

มิราจสามารถจำแนกได้เป็น "แบบต่ำ" (inferior) "แบบเหนือขึ้นไป" (superior) และ "ฟากามอร์กานา" (Fata Morgana) ซึ่งเป็นมิราจบนชนิดหนึ่งซึ่งประกอบด้วยภาพชุดภาพซ้อนแนวตั้งที่ละเอียดผิดปกติ ซึ่งเกิดเป็นมิราจที่เปลี่ยนอย่างรวดเร็ว

สำหรับนักเดินทางที่เหนื่อยล้า ภาพมิราจอาจปรากฏขึ้นให้แลดูเหมือนสระน้ำ หรือทะเลสาบที่อยู่ไกลออกไป ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ของมิราจแบบต่ำ (inferior) เนื่องจากภาพลวงที่เกิดขึ้นเป็นภาพสะท้อนของวัตถุจริงที่อยู่เหนือขึ้นไป ได้แก่ ท้องฟ้า

มิราจแบบเหนือกว่า (superior) เป็นภาพลวงตาที่ปรากฏอยู่เหนือวัตถุจริง ภาพลวงตาที่เหนือชั้นเกิดขึ้นเมื่ออากาศด้านล่างแนวสายตาเย็นกว่าอากาศด้านบน การจัดเรียงที่ผิดปกตินี้เรียกว่าการผกผันของอุณหภูมิเนื่องจากอากาศอุ่นเหนืออากาศเย็นเป็นสิ่งที่ตรงกันข้ามกับการไล่ระดับอุณหภูมิปกติของบรรยากาศในช่วงกลางวัน เมื่อผ่าน การผกผันของอุณหภูมิ รังสีของแสงจะโค้งลง ดังนั้นภาพจึงปรากฏเหนือวัตถุจริง สามารถพบได้ทั่วไปในบริเวณขั้วโลกโดยเฉพาะอย่างยิ่งบนแผ่นน้ำแข็งขนาดใหญ่ที่มีอุณหภูมิต่ำสม่ำเสมอ ภาพลวงตาที่เหนือกว่ายังเกิดขึ้นที่ละติจูดปานกลาง แม้ว่าในกรณีเหล่านั้น ภาพลวงตาจะอ่อนแอกว่าและมีแนวโน้มที่จะราบรื่นและเสถียรน้อยกว่า ตัวอย่างเช่น แนวชายฝั่งที่ห่างไกลอาจดูเหมือนสูงตระหง่านและดูสูงขึ้น (และอาจใกล้กว่านั้น) มากกว่าที่เป็นจริง เนื่องจากความปั่นป่วนของอุณหภูมิ

มิราจต่างจากประสาทหลอน โดยเป็นปรากฏการณ์แสงจริงซึ่งสามารถจับบนกล้องถ่ายรูปได้ เนื่องจากรังสีแสงหักเหจริงเพื่อสร้างภาพหลอกที่ตำแหน่งของผู้สังเกต ทว่า สิ่งที่ภาพดูเป็นตัวแทนนั้นถูกตัดสินโดยสมรรถพลตีความของจิตมนุษย์ ตัวอย่างเช่น ภาพล่างบนดินถูกเข้าใจผิดได้ง่ายว่าเป็นการสะท้อนจากแหล่งน้ำเล็ก ๆ

มิราจอาจเกิดในท้องทะเลได้เช่นกัน โดยมักจะปรากฏแก่ผู้เดินเรือเป็นดวงไฟ เรียกว่า "ไฟของนักบุญเอลโม"